Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.10.1992, Blaðsíða 7

En snúum okkur að öðru, - Seyðisfjörður hefur alltaf
verið mitt áhugamál því þar kemur ritsímalínan á land
1906 og þar byrj ar “ H A L L ÓIД. Þar eru fyrstu s tarfandi
talsímakonur landsins, þegíir stöðin opnar 1906, þær Borghild
Dahl Hansen og Dagmar Wathne.
í bréfi tilLandssímastjórans, 8.sept. 1915, fráráðherra,
stendur eftirfarandi: “Jafnframt því að endursenda yður
herra Landssímastjóri hjálagt símskeyti frá stöðvarstjór-
anum á Seyðisfirði, er fylgdi bréfi yðar 6. þ.m. skal yður
veitt heimild til að senda vana talsímamey til Seyðisfjarð-
ar til vinnu á stöðinni þar ísjúkdómsforföllum Valgerðar
Jónsdótturfrá Múla ”. Þarna virðist mér að ráðuneytinu
hafi orðið á í messunni. Valgerður Jónsdóttir frá Múla
var amma Jóns Múla, ég sýndi honum því ljósrit af þessu
bréfi, en hann segir þetta vera eitthvert rugl, því hún hafi
aldrei unnið við símann enda orðin fullorðin kona þegar
síminn kom. Aftur á móti var Hólmfríður Jónsdóttir dóttir
hennar bæði talsímakona og símritari, svo og dóttir hennar
Valgerður Gestsdóttir Yates síðar. Ég held að þarna sé
verið að rugla saman nöfnum Valgerðar Dahl Hansen,
sem gifti sig og hætti um þetta leyti og fluttist til Noregs,
og Hólmfríðar Jónsdóttur frá Múla, oftast kölluð frk. Múli
af yfirmönnum sínum.
Eða var einh ver stúlka á Seyðisfirði sem hét Valgerð-
ur Jónsdóttir? Ef svo er mun hún hafa verið 19-20 ára 1915
og þá sennilegafædd um 1895. Enginn sem ég hefi spurt,
man eftir henni og enginn kannast við neina Valgerði
Jónsdóttur á Seyðisfirði. Ég fann eina sem fluttist til
Seyðisfjarðar 1916og var vinnukonaþar, giftistog fluttist
til Borgaríjarðar eystri, átti þar mörg böm, sem kannast
ekki við að móðir þeirra hafi nálægt síma komið á
Seyðisfirði.
Nú langar mig að spyrja ykkur sem eruð að austan
hvort þið hefðuð einhverjar upplýsingar, þó þær kæmu
síðar, og vonast ég til að sem flestir hjálpi til að upplýsa
málið.
Eins og þið sjáið á þessu þá er ýmislegt, sem upp
kemur og er ekki alltaf augljóst. Ég ætlaað taka sem dæmi
það sem ég kalla:
UM NAFNABRENGL OG RÓSUR TVÆR
Margir minnast þess eflaust að á fyrsta ári símans var
ráðin aðstoðarstúlka með frk. Katrínu Kristínu Dalhoff,
sú hét Rósa Einars-
dóttir. Lengivelhélt
ég að þetta væri syst-
ir Lúðvíks málara á
Vesturgötu, hann átú
systir með þessu
nafni, en í hátíðariti, sem síminn gaf út 1931 á 25 ára
afmæli símans og frú Kristjana Islandi færði mér, segir að
Rósa Einarsdóttir frá Stokkahlöðum hafi verið ein af
fyrstu símameyjunum. Rósa gerði stuttan stans við sím-
ann, því hún fór aftur norður að Stokkahlöðum í Eyja-
firði og bjó þar langa æfi með systkinum sínum til
dauðadags. Mér hefur ekki tekist að finnahana ímanntali
íReykjavík 1906-7. Þó skalekki svariðfyrirþað. En 1920
er hún heima á Stokkahlöðum ásamt systkinum sínum
sögð fædd: 05.03.1882. Hún er því 24 ára þegar Hannes
Hafstein “kom með símann” eins og systkini hennar
kölluðu það. Þau voru börn Einars Sigfússonar, Einars-
sonar Thorlacius, sá var prófastur.
Jæja höldum áfram.
í Útsvarsskrá 1908 er Rósa E. Thorlacíus skráð símrit-
ari, - var hún þá komin á ritsímann eftir allt og auðvitað
greiðir hún útsvar, því launin voru hærri á ritsímanum en
talsímanum. En, - af hverju er hún núna farin að nota
Thorlacíusar nafnið? Athugum fleira, þessi RósaE. Thor-
lacius er fædd 26.10.1890, það er að segja 8 árum yngri en
hin, þar fór í verra. Eru þær þá tvær alnöfnur að fomafni,
föðumafni og ættamafni? Hver á nú að finna út úr svona
löguðu? En bíðum við, sú yngri býr þá í Veltusundi 3 b,
það hús átti Magnús Benjamínsson úrsmiður, en hún
leigir herbergi í hluta af íbúð Valgerðar Steinsen lang-
ömmu mannsinsmíns (ekkju séraSteins í Hvammi) og þær
hafa sameiginlegt eldhús. í manntalinu frá 1908 stendur að
Rósa yngri hafi fæðst á Fellsenda á Rang. Svo ég athuga
manntal 1900, Fellsenda, og sé þá að faðir hennar erEinar
presturThorlacíusog þettasamaár flytjaþau fráFellsenda,
því sr. Einar hafði fengið veiúngu fyrir Saurbæ á Hvalfjarð-
arströnd. í prestsþjónustubók Saurbæjar árið 1900 skráir
sr. Einar fyrstu bamsfæðinguna eftir komu sína þangað,
með sérlega fallegri rithönd sinni, það er dóttir þeirra
prestshjóna, fædd 18.09.1900 skírð Guðlaug, - eins og ég
var búin að leita að henni þessari, því hún var líka á
Miðstöðinni. Svo þær em þá systur Rósa yngri og
Guðlaug, svo nú fara málin loks að skýrast því Rósumar
tvær em ekki bara alnöfnur heldur eru þær þremenningar,
þær eiga sama langafann:
Prófastur Einar Thorlacius
synir hans Sigfús og Þorsteinn
synir þeirra Einar og Einar
dætur þeirra Rósa og Rósa
önnur Rósan skrifaði sig Einarsdóttir en hin Thorlacíus.
Einhver heimildarmaður minn hafði gefið mér upp nafn
frú Kristínar Möller og það hafði ég ritað í hornið á
vinnublaðinu ásamt símanúmeri. Allt í einu, þegar ég er
sem mest að leita að þessu dettur mér í hug að spyrja
Kristínu þessa um Guðlaugu, því ef þær eru skildar þá er
hún þó alltaf yngst og næst okkur í tímanum. Þá segir frú
Kristín: “Guðlaug
var móðursysúr mín
og hún lærði hár-
greiðslu. Rak í mörg
ár hárgreiðslustof-
una Carmen, sem var
lengi íBankasriæti” “Jahá”, segiég “en hver varþámóðir
þín”? “Hún var Rósa Einarsdóttir og faðir minn var sr.
Magnús Guðmundsson í Ólafsvík. Mamma felldi niður
ættamafnið þegar hún gifti sig”. Nú var mér allri lokið
þettavom sveitungarog vinafólktengdaforeldraminna, en
prestsfrúin í Ólafsvík var alltaf kölluð frú Rósa. Hvemig
átti mér að detta þetta í hug. Og móðir frú Rósu var
Jóhanna Aðalheiður Benjamínsdóttir systir Magnúsar
Benjamínssonarúrsmiðs. Þar kemur skýringin áað börnin
bjuggu alltaf í Veltusundi 3b.
framhald á næstu síðu
ætiast
að
vcroi opinn
\ett
vangur
a
rjum
ncða "grúskið
7