Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.10.1993, Blaðsíða 6

Saga Hagalíns um að þeir Skúli og Jón Gunnarsson á
Skaga hafi þóst vera huldumenn úr Hraunshomi og
Þorfínnshomi hefur ekki við neitt að styðjast. Til er
dóma- og þingbók sýslunnar um öll þau ár sem til greina
kæmu. Það var aldrei réttað í þessum málum, hvorki
meintum þjófnaði á Hrauni, né heldur kröfu Skúla að
Hraunsbóndi tæki aftur áburð sinn. Ekki er hægt að
bendla Ebeneser sýslumann við þetta þar sem Jón Gunn-
arssonáSkagadrukknaði íhákarlalegu 1807,enEbenes-
er kom ekki í sýsluna fyrr en 1810. Jón Gunnarsson var
vel metinp maður, hreppstjóri og sáttanefndarmaður
þegar hann féll frá.
Það er fremur ósennilegt að Skúli Hildibrandsson
hafi verið mikill sundmaður. Ekki mun þykja góð
aðstaða til sundkennslu á Birnustöðum. Hvergi hef ég
séð ólánlegra bæjarstæði. Og ekki eru mér kunnar neinar
heimildirum sundkunnáttu vesturí fjörðumum 1800. Ég
held því að sagan um fjörráð Skúla við Gísla bónda og
syni hans hafi ekki við neitt að styðjast frekar en sagan
um sköturoðið sem Hraunsbóndi átti að éta.
Dauða Skúla ber að 10. júní 1819. í kirkjubók eru
þeir feðgar sagðir frá Sæbóli. Það bendir til þess að þá
hafi Skúli verið fluttur frá Bimustöðum. Það er hrepp-
stjórinn en ekki ekkja Skúla sem stendur fyrir skilum af
Bimustöðum um haustið. Það breytir raunar litlu og
engu um meint banatilræði. Það sannar heldur ekkert um
heimili Skúla að þegar hreppurinn ráðstafar Kristínu
dóttur hans er hún höfð hjá Eyjólfi á Hálsi. Hún er skráð
ómagatölu 1820 en ekkert bókað um það hvað henni sé
lagt. 1821 er skrifað að hún “verði bæði ennþá komandi
ár hjá Eyjólfi á Sæbóli á sjálfs hans tíund 2 rd. og tillagi
Jóns á Gerðhömrum hálfvætt fí ska og 2 vetra sauð á 5 rd.
og verður þannig meðgjöfin 7 ríkisdalir". S vipað er árið
1822 og 23 “Kristín alist af Eyjólfi.” Hún hefur fengið að
vera á sama heimili alla tíð. Og svo hverfur hún úr
ómagatölu 5 ára. Og 1833 fermist hún og er þá hjá
fósturforeldrum Eyjólfi Eyjólfssyni og Ingibjörgu Gils-
dóttur.
Kristín Skúladóttir giftist Jóni Jónssyni og bjuggu þau
á Kjaransstöðum. Sonur þeirra var Kristján í Hvammi,
faðir Þorvaldar í Svalvogum, Guðrúnar Helgu konu
Lámsar Einarssonar í Hvammi, Kristjáns Agústs sjó-
manns á Þingeyri og Guðmundar skipstjóra á ísafirði,
föður Ágústs húsameistara og Bjöms sem hjólbarða-
verkstæði rak.
Guðrún Hildibrandsdóttir átti barn 14. september
1804. Það var dóttir sem hét Guðrún en faðir hennar var
Gunnlaugur Guðbrandsson. Það barn mun ekki hafa
orðið gamalt.
Guðrún giftist síðan, 7. júní 1807, ekkjumanninum
T orfa Þorlákssyni. Þau eignuðust tvær dætur Sól veigu og
Gunnlaugu. Þær voru fermdar saman 1821, 14 og 13
vetra. Sólveig var “líkleg til framfara.” Gunnlaug “efni-
leg og guðrækin.” Þær voru þá hjá foreldmm sínum á
Ketilseyri.
SólveigTorfadóttirgiftistNathanael Narfasyni. Hann
var fæddur 8. mars 1807 en fermdur frá Stapadal 1821.
Árið eftir flutti hann í Þingeyrarhrepp. Þau Sólveig
bjuggu um skeið í Meðaldal en síðan á Brekku. Þar dó
Guðrún Hildibrandsdóttir af “náttúrulegri elli” 5. janúar
1853 hjá dóttur sinni.
Nú væri margt að segja um þessa kynþætti í
Þingeyrarhreppi því að þau Nathanael og Sólveig urðu
kynsæl. Jóhanna dóttir þeirra átti Stein Kristjánsson í
Hvammi. Þeirra sonur var Þorbergur Steinsson, faðir
Leifs skipstjóra.
Valgerður Nathanaelsdóttir varð móðir Nathanaels
Mósessonar kaupmanns og útgerðarmanns, föður Viggós
íþróttakennara.
Guðmundur Nathanaelsson átti hóp barna. Meðal
þeirra var Stefán í Hólum, Jóhanna kona Steins bakara,
Guðmunda kona Bjama á Kirkjubóli og Friðrika kona
Sófaníasar á Læk. Enn skal nefna Guðmund sem lengi
var oddviti í Keflavík suður.
Þetta er fólk sem kennt hefur verið við aldamótin
síðustu. Nú er orðin mikil saga af börnum þess og
bamabörnum þó að hér sé ekki rakin.
Þessa samantekt hef ég gert og kenni því um að
einhverjir niðjar þessa fólks sem vita um frændsemi án
þess að kunna að rekja hafa spurt mig hvernig henni væri
háttað. Þetta nær einkum til þeirra sem eru af önfirsku
kvíslunum en til er líka að þeir vilji vita hvemig háttað
sé frændsemi sinni við fólk í Dýrafirði. Því hef ég rifjað
þetta upp fyrir mér og fest á þessi blöð. Ég held að það
sem hér er sagt sé rétt, þó að margt vanti sem mátt hefði
fylgja.
Stundum er hér ekki nefnt nema eitt systkina. Er þá
treyst á það að kunnugir geti fyllt myndina.
Um sumt er hægt að lesa sér til í mannfræðibókum.
Sé t.d. um kennara að ræða geta menn fundið foreldra
þeirra og böm í Kennaratali.
Skyldleikinn er fljótur að fymast. Ég var og er
kannske skyldur einhverjum jafnöldmm mínum í fjórða
lið. Þar er nú víða 6. liður fullþroska og hinn 7. að vaxa
úr grasi. Og okkur finnst langt bil frá fjórmenningum til
þeirra sem skyldir eru í sjöunda lið.
Um þann þáttinn sem snertir Skúla Hildibrandsson er
það að segja að mig er farið að langa til að vinna betur
og koma honum á prent. Sögu Hagalíns verða menn þá
að meðtaka sem skáldskap fremur en sannan þátt úr
byggðasögunni.
Einn er laukur
*
í
ætt hverri
6