Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.03.2004, Blaðsíða 15

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í mars 2004
1. Jón Halldór Eiríkur.
2. Valgeir Guðmundur.
3. Friðrik.
4. Daníel Jakob.
5. Guðni.
Guðni mun hafa fæðst um 1893 og þá dó móðir
hans af afleiðingum bamsburðarins. Bjöm bað fyrir
þessar upplýsingar um böm Guðnýjar til Blinda Jóns
-að mér skilst eftir að hafa fengið fyrirspum frá Jóni.
Minna vissi hann um Helga Magnús. Hann hafði
gengið í bandaríska herinn um 1898. Þá stóðu
Bandarrkjamenn í stríði við Spánverja og Helgi tal-
inn hafa farið til Kúbu. Eftir það hafði Björn ekki
spurnir af honum.
Þannig tókst um síðir að finna deili á Guðnýju
Jónsdóttur og syni hennar sem send vom til Vestur-
heims sumarið 1884, þegar örlögin höguðu því svo,
að tveir afabræður mínir urðu til að greiða götu
þeirra á áfangastað.
Sr. Jón Þorsteinsson
Sr. Jón Þorsteins-
son var fæddur 22.
apríl 1849 á Hálsi í
Fnjóskadal, d. 7.
maí 1930 á Hjalt-
eyri Eyjafirði.
Foreldrar hans
voru Þorsteinn
Pálsson f. 1806,
prestur og alþingis-
maður og f.k. hans
Valgerður Jóns-
dóttirf. 1808.
Þorsteinn varð
stúdent frá Lærða
skólanum 30. júní
1869 og Cand.
Theol frá Prestaskólanum 1873 með II. einkunn
lakari.
Jón var heimiliskennari á Hálsi í Fnjóskadal
1873-4, var veitt Mývatnsþing 1874, Húsavík
1877 og Lundarbrekka 1879. Honum var vikið frá
embætti 1898. Veittir Skeggjastaðir við Bakka-
fjörð 1906 og Möðruvallaklaustursprestakall sama
ár. Því prestakalli þjónaði hann til 1928.
Jón átti son sem skírður var Jón, f. 30. júní
1869 d. 1872 með Kristbjörgu Helgadóttur f.
1842. 1873 kvæntist sr. Jón Helgu Magneu
Kristjánsdóttur Möller f. 1850. Sonur þeirra var
Kristján Ludvig f. 1873.
Guðný hét fullu nafni Guðný Jónína Jónsdóttir
f. 2. maí 1858. Faðir hennar var Jón „blindi“
Jónsson f. 28. 5. 1829 Geirastöðum Mývatnssveit
og k.h. Anna Jóhannsdóttir f. 11.6. 1831.
Björn Jónasson og Guðrún Sigríður Kristjánsdóttir
kona hans bregða í bréfum sínum frá Vesturheimi upp
mynd af örlögum ungrar, einstæðar móður sem send er
vestur um haf með son sinn ungan.
Ymsu er þó enn ósvarað. Fór Guðný ef til vill af
fúsum og frjálsum vilja til Vesturheims eða vildi Jón
prestur koma henni úr augsýn? Og hvers vegna var
Kristján að skipta sér af þeim mæðginum? Var hann
að gera presti sínum einhvem greiða eða hvað?
Getið í eyðurnar
Um þetta hef ég ekki heimildir en nú er freistandi
að geta í eyðurnar. Það er til dæmis hægt að gera á
þessa leið:
Guðný er kölluð hjú á Skútustöðum 1877
(hugsanlega hjá presti), en hjú í Heiðarbót árið 1880.
I millitíðinni hefur verið lagður grunnur að Helga
Magnúsi. Þegar líður að fæðingu hans tekur prestur
þann kostinn að forða sér fram í Bárðardal en fær
áður nefndan Jón í Saltvík til að gangast við barninu.
Nokkxu síðar fæðist sú snjalla hugmynd að koma
þeim mæðginum báðum til Vesturheims - úr augsýn
og af framfæri sinna nánustu eða viðkomandi
sveitarfélags. Hins vegar má virða þeim til vork-
unnar sem skipulögðu vesturförina, þótt þeir áttuðu
sig ekki á fjarlægðum eða ferðalögum í sælureitnum
vestra. Hugsanlega hafa þeir álitið hvern þann
hólpinn sem kæmist vestur og því ekki nauðsynlegt
að hafa betri heimanbúnað en Guðnýju var ætlaður.
Lengra verður þessi saga ekki rakin að sinni. Þó
að nútímafólki þyki hún ef til vill með nokkrum
ólíkindum er rétt að hafa í huga, að aðstæður forfeðra
okkar voru býsna óblíðar og kjör þeirra hörð, hvort
sem þeir fluttu til nýja landsins eða þraukuðu í sinni
heimabyggð.
Heimildir:
Björn Jónasson, sendibréf.
Jakob Helgason, sendibréf.
Vesturfaraskrá.
Þingeyingaskrá, Konráð Vilhjálmssonar.
Ragnar Arnason, Viðar Vagnsson, Sigurjón
Jóhannesson og Indriði Indriðason - munnlegar
heimildir.
Sr. Jón Þorsteinsson, lengst
af prestur á Möðruvöllum í
Hörgárdal, átti sér litríkan
feril bæði í kvenna- og
drykkjumálum.
http://www.vortex.is/aett
15
aett@vortex.is