Sjómannadagsblaðið - 10.06.2001, Blaðsíða 6
6
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ ÍO.JÚNÍ, 2001
Sendum íslenskum
sjómönnum
árnaðaróskir á
hátíðisdegi þeirra
VSÓ RÁÐGJÖF
Stýrimannaskólinn í Reykjavík
Esso!
OlfufélagiSM
www.asto.ls
HAMPIÐJAN
[Mmö*
Rafiðnaðarsamband fslands
SAMSKIP
FRAMTAK
VÉLA- OG SKIPAÞJÓHUSTA
NORÐUR
Vélskóli íslands
» Slippfélagið.
■■■■ Miln inijarvarktmlðjs m
spennubreytar
Fjarskiptabylting
í íslenskum fiskiskipum
Bylting hefur átt sér stað í fjar-
skiptamálum íslenskra sjó-
manna á síðastliðnum 2-3 árum.
Hartnær áratugur er liðinn síðan
þessi bylting hófst utan íslands, en
þróunin er að komast á fullan skrið
hér á landi. Reynir Guðjónsson,
framkvæmdastjóri ísmars hf., hef-
ur tekið virkan þátt í fjarskipta-
byltingunni.
„Við höfum fylgst grannt með
allri þróun á gervihnattasjónvarps-
búnaði á þeim 10 árum sem hann
er búinn að vera á markaðinum.
Þróunin hófst í stóru skemmti-
ferðaskipunum, en síðan hefur hún
einnig komið í fiskiskipin. Á íslandi
höfum við dregið dám af reynslu
Norðmanna í þessum efnum,“ segir
Reynir.
Fyrsta skrefið hjá ísmar hf. var
að setja gervihnattadisk með til-
heyrandi útbúnaði og móttökutækj-
um í togarann Örfirisey hjá
Granda, honum að kostnaðarlausu.
„Gervihnattadiskurinn í Örfirisey
er 1,2 metrar í þvermál. Svo heppi-
lega vildi til, að í þann mund sem
búnaðurinn í Örfirisey var gang-
settur, fór fram heimsmeistara-
keppni í knattspymu. Örfirisey var
þá á úthafskarfaveiðum og eins og
nærri má geta var áhugi skipveija
mikill á útsendingum í keppninni.
Sjómenn komu í löngum röðum
með myndbandstæki sín um borð
og tóku leikina upp til þess að horfa
á þá á frívöktunum."
Ör þróun
Þróunin síðan hefur verið ör. „Við
höfum í þessum töluðum orðum
sett búnað í um 20 fiskiskip í ís-
lenska flotanum, til dæmis allan
fiskiskipaflotann hjá Granda, Sam-
herja og einnig skip hjá fjölda ann-
arra útgerða. Við sjáum fram á tals-
verða aukningu á þessu ári. Með
hjálp þessa búnaðar er mögulegt að
fylgjast með fjölda sjónvarpsút-
sendinga. Sjónvarpsrásirnar sem
nást um borð í skipunum byggjast
aðallega á því hve góður móttakar-
inn er og hvar skipið er statt á mið-
unum. Sjónvarpsrásunum fækkar
því fjær sem skipin eru frá landi.
Hins vegar er vandamál að ísland
er utan samninga um höfundarrétt
á fjölda sjónvarpsrása. Við höfum
ekki getað selt aðgang að tilteknum
sjónvarpsrásum á löglegan hátt, en
getum þó gefið leiðbeiningar um
hvemig hægt sé að verða sér úti um
þær.“
Fjármögnun
Algengast er að útgerðimar sjálfar
fjármagni uppsetningu gervi-
hnattadiska og láti síðan áhöfn
skipsins borga í myndbandssjóð.
„Því miður virðist engin föst regla
gilda um fjármögnunina," segir
Reynir. „í sumum tilfellum hefur
kostnaðurinn algerlega lent á út-
gerðinni, en einnig þekkjast tilfelli
þar sem sjómenn hafa algerlega
sjálfir fjármagnað uppsetninguna.
Að mínu mati eru ákveðin mann-
réttindi fyrir sjómenn að hafa að-
gang að sjónvarpsrásum. Því
hljómar undarlega að útilokað er
fyrir sjómenn að fylgjast með út-
sendingum Ríkissjónvarpsins, utan
þess stutta tíma sem fiskiskipin
em á siglingu til eða frá landi. Rík-
issjónvarpið hefur verið með það á
stefnuskrá sinni í langan tíma að
ganga frá samningi um útsending-
ar á efni sínu í gegnum gervihnött.
Af einhveijum orsökum hefur það
ekki komist í verk. Allir landsmenn
eru skyldugir til þess að borga af-
notagjöld fyrir sjónvarp. Það sama
gildir um sjómenn á miðunum sem
hafa enga möguleika á því að ná
sjónvarpsútsendingum RÚV.
Töluverð umræða hefur verið um
uppsetningu gervihnattabúnaðar
fyrir Ríkissjónvarpið til þess að all-
ir landsmenn geti notið útsendinga.
Þar hefur aðallega verið talað um
að úrbæturnar nái til bænda sem
búa á afskekktum svæðum og ná
ekki útsendingum. Þeir eru reynd-
ar ekki margir, en gleymst hefur að
gera ráð fyrir þeim þúsundum sjó-
manna sem orðið hafa útundan í
þessari umræðu. Það er sannarlega
mikið réttlætismál fyrir sjómenn að
kippa þessu í liðinn. Kostnaður
Ríkissjónvarpsins fyrir útsending-
ar á efni sínu um gervihnött yrði
sennilega í kringum 80-100 milljón-
ir, en sú upphæð virðist eitthvað
sitja í mönnum. Ég geri mér samt
sem áður vonir um að ekki líði lang-
ur tími þar til Ríkissjónvarpið læt-
ur verða af þessu,“ segir Reynir.
Tenging við Netið
ísmar hf. hefur einnig hafið upp-
setningu tækja fyrir Netið á ís-
lenskum fiskiskipum. „Við höfum
gert tilraunir með tengibúnað fyrir
Netið, en gallinn er sá hve dýr hann
hefur reynst. Það stendur vonandi
til bóta. Kostnaður við uppsetningu
gervihnattadiska með öllum til-
heyrandi búnaði hefur verið um 10
milljónir króna. Eðlilega vex sú
upphæð mörgum i augum. Það er
ekki einungis búnaðurinn sem er
dýr, heldur hefur mikill kostnaður
fylgt fjarskiptunum sjálfum. Sá
kostnaður á vonandi eftir að lækka
innan skamms. Eitt af megin-
vandamálunum snýst um að ódýr-
an „datalink" í gegnum gervihnött
vantar. I byijun næsta árs er vænt-
anlegur „datalinkur" með 64k teng-
ingu sem vonandi verður á skikk-
anlegu verði." Þess má geta að
tenging heimilistölvu með venju-
legu mótaldi er á bilinu 33-56k.
Ekki hefur verið hægt að nota
sama gervihnattadiskinn fýrir hvor
tveggja þessi fjarskipti því diskarn-
ir fyrir sjónvarp hafa ekki verið
samþykktir af þeim sem eru með
umboðin fyrir nettengingar.
Reynir greindi frá því að verið
væri að smíða tvö fiskiskip fyrir ís-
lendinga í Chile, Huginn VE og Há-
kon ÞH, sem væntanleg væru til
landsins í sumar. „í þessum skipum
verður samtvinnaður Qarskipta-
búnaður í tengslum viö símabúnað.
Má segja að búnaður skipanna sé
sem símkerfi líkt og viðgengst í fyr-
irtækjum í landi, með CAT5-köpl-
um og tveimur tenglum í hveijum
klefa. Skipin verða með netþjóna
sem gera skipveijum kleift að koma
með sínar eigin tölvur um borð,
tengjast kerfinu og vera þannig í
reglulegu net- og símasambandi.
Það ætti að vera óhætt að halda því
fram að tæknibyltingin í þeim efn-
um sé rétt handan við hornið," seg-
ir Reynir að lokum.