Landneminn - 01.01.1955, Blaðsíða 16

egar kvikmynd er gerð eftir frægu
skáldverkl, er það jafnan viðkvæðlð, að
hún geri þvi engan veginn fuilnægjandi
skil. Heíur það og orðið mál manna um
kvikmyndina Sölku Völku. Ekki er of-
sagt, að engum hæfum kvikmyndasmið
mundi detta í hug að gera skáldverki
nein veruleg skil. Hann skapar nýtt lista-
verk með hliðsjón af skáldverkinu, gætt
eigin lifi sem lýtur lögmálum annarrar
iistgreinar en bóímennta.
Enginn skyidi ætlast til að Salka Valka
verðí nein landkynning í ferðaskrifstofu-
stii. Hún er sænsk smiði og listkynnlng,
'lslendingar og Kiijan skipa annað sæti.
Það hafa sézt betri kvikmyndir en þessi,
en óhætt er að skipa henni í fremstu röð.
Hugdettur i fótógrafíu eru margar
góðar og sumar ágætar einkum þar sem
raflýsing er notuð, enda gefa rafljós
ljósmyndara fjölbreyttari möguleika, þar
sem hann getur ráðið stefnu ljósa og
skugga. Þarria er eitthvað af islenzku
skammdegismyrkri, sem sumir halda að
sé raflýsing. Nærmyndir af andlitum
(elose-up) eru oftast góðar. Klipping er
oft all snubbótt og þess vegna gallar á
..continuity'' eða áframhaldi myndar-
innar.
Af leikendum gera þær eflaust bezt
Sigurlina (Margareta Krook) og Salka
(Birgitta Petterson). Salka hefur verið
valin að fordæmi rússnesku realistanna
og ítölsku neorealistanna. upprunalegir
hæfileikar mótaðir á staðnum af leik-
stjóra, Sigurlína aftur þroskuð og æfð
ieikkona gædd miklum hæfileikum. Gunn-
el Broström hefur útlltið á mótl sér I
hlutverki Sölku, en kemst mjög sæmilega
frá því, þótt hana skorti hinn primitiva
yndisþokka Birgittu. Stelnþór (Eriik
Strandmark) er öldublindur mest allan
tímann og kemst hvergi nærri lslands-
tröllinu Steinþóri sem við þekkjum úr
sögunni. En hann leysir hlutverkið fullt
elns vel og handritið gefur efni til, enda
ágætur leikari. Hann er i alla staðl ógeð-
felldur labbakútur andstætt okkar Stein-
þórl sem er ekki alveg sneyddur þokka, Það
er varla að ætlast til að hægt sé að nýta
í einni mynd persónulegt drama Sölku
Völku og hin þjóðfélagslegu átök, sem
eru svo snilldarlega oíin saman hjá Kilj-
ani. Myndin beinist að því persónulega
og þar komum við að veikasta hlekk
hennar. Arnaldur, glímukappinn sem lagði
að velli Sölku, er þokukenndur og lítt
sannfærandi, fuglinn er hvorki fugl né
fiskur. Folke Sundquist á þar ekki sök á,
hann hefur úr svo litlu að spila.
Þar sem reynt er að stikla á stóru í
þjóðfélagsmálunum verður þetta heldur
lélegur grínleikur, kommúnistaræða Arn-
aldar verður eins og heimdellingur sé að
leika komma og semji sjálfir replik-
urnar.
Bogésen skýzt fyrir horn með allt sitt
og verðum við hans litt vör.
Semsé úr því þjóðfélagsátökin eru svo
máttvana ættu hin persónulegu átök að
vera því sterkari. En Steinþór og Arn-
aldur eru engtr makar Sölku fullir eða
ófullir og niðurstaðan því ekki sann-
færandi. Þrátt fyrir þetta ei( myndin viða
ofin lyriskum þráðum að efni tii, annars-
staðar bjargar fótógrafían því sem bjarg-
að venður. Tónlistin er mjög góð, engin
tllraun til að brillera eða yfirgnæfa
myndina heldur sem undirleikand! er
dregur sig í hlé hvenær sem við á.
D. G.
miklar vonir um Sörínu, og þarna
lá öll dýrðin: óskilgetinn krakki í
vöggu! Menn skensuðu þau óspart
— bæði konurnar sem skutust til
Marenar til að spyrja: „Jæja, hvern-
ig líkar þér að vera byrjuð að hugsa
um ungbarn aftur í ellinni?" — og
sjómennirnir sem Sören hitti niðri
við höfnina eða inni í bjórkjallaran-
um. Karlarnir glettust við hann góð-
látlega: „Honum er fjandann ekki
vorkunn — hann er ekki dauður úr
öllum atðum enn! Sören á að veita
einn hring!“
En þau urðu að taka því með
þolinmæði, og það var nú ekki held-
ur svo erfitt. Og þegar búiá var loks
að rifja upp gömlu handtökin, varð
anganórinn litli til að vekja til lífs-
ins svo fjölmargt sem annars var lið-
ið og gleymt. Það var í raun og veru
eins og þau hefðu eignazt barnið
sjálf — það yngdi upp heimilið á
vissan háti.
Það var gjörsamlega ómögulegt
annað en láta sér þykja vænt um
þessa litlu vamarlausu veru!
12 LANDNEMINN