Landneminn - 01.04.1955, Blaðsíða 7

ÞORSTEINN JÓlVATAIVSSOISí:
Samliii^a alfiýðu er §igiirínn xím
Ef við sem enn erum ung að árum
lítum aftur í tímann til þeirra ára,
þegar verið var að skipuleggja fyrstu
verkalýðssamtökin í þessu landi, og
berum saman kjör og réttindi alþýð-
unnar — ,dægri stéttanna" — þá og
nú, sjáum við, að þar hefur miki.1
breyting á orðið. Þá var verkafólk-
ið ekki samningsaðili um kaup sitt
og kjör. Atvinnuveitendur ákváðu
sjálfir launin, og þá var oft 6mátt
skammtað. Vinnutíma ákváðu þeir
einnig að eigin geðþótta. Kaup-
manna- og embœttismannastéttin
hafði öll völd í sínum höndum og
notaði þau, eins og peningavaldið
hefur alltaf leitazt við, til að halda
öðrum í fátækt og fáfræði, svo að
völdum þess væri engin hætta bú-
in. Möguleikar alþýðuæskunnar til
menntunar og menningar voru þá
litlir sem engir. Foreldrar gátu ekki
kostað börn sín til náms, og ógerlegt
var að vinna fyrir námskostnaði
með sumarvinnu sinni. Iíúsakynni
voru lítil og léleg, matur oft af
skomum skammti.
Hér hafa miklar breytingar orðið
síðustu áratugina, stórfelldastar þó
þau tvö ár, sem Nýsköpunarstjórnin
sat að völdum. Margir og merkir
sigrar hafa unnizt. Verkafólkið hef-
ur fengið samtök sín viðurkennd
sem samningsaðila um kaup og
kjör. Afleiðingarnar eru stórbættur
aðbúnaður alþýðu. Flestir hafa nú
nóg til hnífs og skeiðar. Húsakynni
hafa almennt breyzt mjög til hins
betra, enda þótt margir búi enn við
Þorsteinn Jónatansson.
algerlega óviðunandi húsnæði. Af-
staða æskufólks til menntunar hef-
ur og stórum batnað og er þó enn
breitt bil óbrúað milli möguleika
barna alþýðunnar annars vegar og
barna auðstéttarinnar hins vegar.
Við, sem lítinn eða engan þátt
höfum tekið í þessari baráttu, höf-
um gott af að líta aftur í tímann og
hugleiða, hve feiknamikil vinna
liggur að baki þeim sigrum, sem
samtök alþýðunnar hafa unnið á
liðnum áratugum þessarar aldar.
Það erum við, sem fyrst og fremst
njótum góðs af þeim. Okkur ber að
þakka þá sigra, sem unnizt hafa,
standa um þá traustan vörð og
vinna aðra nýja unz takmarkinu er
náð: Jafnrétti allra stétta þjóðfélags-
ins.
Við þekkjum nöfn helztu foringj-
anna í réttindabaráttu alþýðunnar
og vitum, að þeir hafa helgað þess-
ari baráttu mikinn hluta starfskrafta
sinna gegn litlum og iðulega engum
launum öðrum en þeim að sjá ár-
angur verka sinna. Þessum mönnum
skuldum við miklar þakkir.
En það er ekki nóg að eiga hæf-
um og fórnfúsum leiðtogum á að
skipa. Þeir einir eru lítils megnugir
nema að baki þeim standi alþýðan
samstillt og einhuga. Þá fyrst er
stórra sigra von. Það eru hinir nafn-
lausu hermenn stéttabaráttunar, sem
úrslitum ráða. Éf Verkalýðshúsið
hér á Akureyri mætti mæla, gæti
það sagt okkur sögu margra slíkra
— verkamanna, sem aldrei glúpn-
uðu fyrir hótunum um atvinnumissi,
hopuðu hvergi undan vopnuðum
sveitum hvítliða og lögreglu, létu
jafnvel ekki bugast þótt tilraunir
væru gerðar til að drekkja þeim hóp-
um saman í höfninni, eins og eitt
sinn var reynt í vinnudeilu hér á
Akureyri. Verkalýðshúsið gæti sagt
okkur frá mörgum slíkum hetjum,
sem í vinnudeilum hafa haldið til
innan veggja þess nætur og daga
milli þess sem þeir stóðu verkfalls-
vaktir víðsvegar um bæinn. Þess eru
jafnvel dæmi, að menn hafa lagt
svo hart að sér undir slíkum kring-
umstæðum að kostað hefur þá heilsu
og líf. Vonandi verður þessi hetju-
LANDNEMINN 7