Landneminn - 01.10.1955, Side 6

þagnaður þegar annar gellur við.
Þetta er prófraun: hljómurinn gef-
ur til kynna, hvort pípan er ógölluð
eða ekki. Hvílík stálsinfónía, hví-
líkir hljómar í þessu risavaxna
píanói stóriðjunnar!
Margir af verksmiðjustjórnendun-
um og verkstjórunum eru konur,
jafn kunnugar öllum knútum í stál-
iðjuverinu og eldhúsinu heima hjá
sér. Nokkrar stúlkur koma til okkar
og gefa okkur hringi, sem hafa ver-
ið sagaðir af stálrörunum. Dálítið
víð armbönd, þyngri en nokkur
handjárn, blikandi í sárið og með
hárbeittar brúnir. Stálhringir frá
Anshan til minja: hverjum mun
detta í hug, að þeir séu kínverskir?
Stúlkurnar eru mitt á milli J)ess að
vera feimnar og djarflegar, ákveðn-
ar í hreyfingum, rjóðar í kinnum
þrátt fyrir inniveruna í verksmiðj-
unum, með þykkar fléttur festar upp
í hnakkanum til þess að ekki stafi
af beim lífshætta innan um vélarnar.
Stáliðjuver sem framleiðir járn-
b,-autarteina. Hráefnið er sverir járn-
bjálkar, sem eru gripnir með raf-
segli, er svífur af stað með þá gegn-
um loftið. Stúlka situr við tækja-
borð og stiórnar málmbyrðunum af
leikandi lipurð (en manni verður
hu"sað, hverni" færi, ef rafstraum-
urinn rofnaði: skella þá járnstykk-
in á gólfið?). Ógurlegur ofn gleypir
járnbitana, og eftir nokkra stund
koma þeir út úr honum hvítglóandi,
þióta af stað með stuttu millibili
eftir rennibrautum inn í pressurnar,
fara í gegnum hverja pressuna á
annarri, verða stöðugt lengri og
mjórri: glóandi slöngur í eltingaleik
fram og aftur um verksmiðjuna.
Standi maður á einhverri brúnni,
þeear svona glóormur kemur æð-
andi framhiá, fær maður ofbirtu í
augun og finnur brennandi geisla-
hitann. En brátt er órólegu flakki
ormsins lokið, hann safnast til sinna
líka í hinum enda verksmiðjunnar,
dökknaður og storknaður, orðinn að
járnbrautarteini.
Voða ber að höndum. Tveir gló-
andi járnormar hafa lent fast hvor
á eftir öðrum inn í eina pressuna,
kviknað saman á leiðinni í gegnum
hana, og út úr henni kemur helm-
ingi lengri teinn en venjulega. Hann
rekst einhvers staðar í, kengbognar,
rífur með sér járnbrú, verður eins
og átta í loftinu, líkastur glóðar-
þræði í gífurlega stórri ljósaperu.
Nokkrir verkamannanna hrópa og
pata með höndunum, einn þeirra
þýtur af stað með logsuðutæki,
greinilega í þeim tilgangi að brenna
teininn í tvennt, en hrekkur undan
logandi kvikindinu, sem mundi
brenna af honum fæturna á svip-
stundu, ef það kæmi við hann. í
sömu andrá er straumurinn rofinn,
allar vélarnar stöðvast, teinarnir
storkna í pressunum.
Við lítum rétt sem snöggvast inn
í bræðsluskála og steypustöðvar, þar
sem hávaðinn, hitinn, útgeislunin frá
járni í deiglu, neistaregn úr pressum
og sindur undan slaghömrum stað-
festa fullkomlega hugmvndir manna
um stóriðjuverin sem jarðnesk víti,
leiksvið ofurmannlegs sköpunar-
drama.
Kínverjar sem járnhræðslumenn,
stálsmiðir: sjálfum sér Hkir eins og
ævinlega, þegar í stað búnir að
semja sig að nýjum aðstæðum, alltaf
jafn rólegir og liðugir. Bændur af
kaolíangsléttunni utan við borgina,
sem hafa kastað frá sér tréplógi og
burðarslám og gerzt iðnaðarverka-
menn, herrar járns og stáls. Koma
til vinnu sinnar með augnhlífar,
skyggnihúfur og grófgerða leður-
hanzka, oftast keikir, með úlnliði
eins og ungar stúlkur, veitist ótrú-
lega létt að valda hinum nýju störf-
um.
Maður verður þess hvarvelna var,
að hinir kviku og sveigjanlegu kín-
verjar eru óbugandi þjóð, hert í
meiri mannraunum en nokkur þjóð
hefur ratað í á vorum dögum.
Inni í borginni á ný: dagheimili
fyrir börn, háreist sem höll. Starfs-
fólkið hvítklætt eins og hjúkrunar-
konur, margir með bindi fyrir munn-
inum. Stuttur stigi með smáþrepum
við hlið hinna, einnig rennibrautir
Jiar sem börnin bruna sér. Viðbyggð-
ur hljómskáli, þar sem börnin hafa
fjölda einfaldra hljóðfæra til afnota,
svo að þau geti byrjað í tæka tíð að
semja smá iðnaðarsinfóníur!
E])la- og perulré meðfram götun-
um í þúsundatali. Verksmiðjur og
ávaxtatré: löng trjágöng þar sem
ávextir vaxa handa hverjum sem er.
Nítjánda-febrúar-garðurinn, kennd-
ur við frelsisdaginn : umbreytt órækt-
arsvæði fyrir utan borgina. Tilbúið
stöðuvatn með bátum og háum boga-
brúm. Listsýningaskálar þar sem
fólk bíður í röðum við inngöngu-
dyrnar. Að baki rís hamraás með
grónum brekkum: vöxnum trjám
sem gróðursett voru rétt eftir lýð-
frelsunina. Eintóm ávaxtatré.
Opinberar heimildir veita dágóða
yfirsýn yfir kínversku iðnvæðinguna.
Fyrstu árin eftir byltinguna —
frarr] til 1952 — eru talin undirbún-
ingstími. Fyrsta fimm ára áætlunin
hófst í ársbyrjun 1953, og á Jreim
tveimur árum, sem liðin eru, segjast
þeir hafa náð geysilegum árangri.
Ráðgert var að byggja 114 stóriðju-
ver, og þriðjungur þeirra er begar
fullgerður, tekinn til statrfa. Heild-
arframleiðslan er sögð fjórum sinn-
um meiri en 1949 og vinnuafköst
hvers verkamanns nærri helmingi
meiri. Þjóðnýttum ríkisfyrirtækjum
fjölgar örast, og þau framleiða nú
rösk 70% alls iðnvarnings.
Áætluð framleiðsla 1954 var 82
milljónir tonna af kolum, 3 milljónir
tonna af járni, rúmlega 2 milljónir
tonna af stáli. í sjálfu sér ekki sér-
staklega háar tölur, en góð byrjun.
Kína er enn í tölu hinna minni iðn-
aðarvglda, En áherzlan lrvílir á enn.
6 LANDTJEMINN