Landneminn - 01.10.1955, Side 12

Rafmag:ii§heili
SPOR AUÐSTÉTTARINNAR
IhaldiÖ linnir ekki látum að boða
Iþá kenningu að kauphækkun verka-
fólks eftir verkföllin s.l. vetur sé
undirrót dýrtíðarinnar sem sífellt er
að magnast. Málgögn þess segja að
frá 1950 fram á miðjan vetur 1955
hafi fjármálakerfi landsins verið á
mikilli gæfubraut, efnahagslíf þjóð-
arinnar markað af æ meiri velsæld
og hamingju. Nú hafi þetla allt snú-
izt við, vegna kauphækkana verka-
fólks; fjármálakerfið sem íhaldið
hafi byggt upp með súrum sveita og
mikilli áhyggju sé að gliðna, efna-
hagslífið allt að færast úr skorðum.
Svo örlagarík hefur þessi kauphækk-
un verið að jafnvel bílainnflutning-
urinn, sem átti að hjarga togaraút-
gerðinni þegar í fyrra, ári fyrir verk-
fa.ll, er nú skrifaður á reikning þess
— nú er sem sé ekki til meiri gjald-
eyrir fyrir bíla, þannig að „bjarg-
ráðið“ er hætt að standa undir sjálfu
sér; það sem var bjargráð í fyrra
er endileysa í ár, og það verður að
skrifa hana á reikning einhvers ann-
ars en þeirra sem fundu liana upp!
Að hinu levtinu stendur íhaldinu
nokkur bevgur af málflutningi sín-
um, enda hafa málgögn verkalýðsins
haft gagnsvör á takteinum: ef það er
óhjákvæmilegt að dýrtíð rjúki upp
úr öllu valdi þegar eftir kauphækk-
un hinna lægstlaunuðu í þjóðfélag-
inu, þannig að launahækkunin verði
að engu ger á fáeinum. mánuðum -—-
þá verður vinnandi fólk að beita öðr-
um ráðum til að halda kjörum sín-
um í mannsæmu horfi. Þá verður
hin vinnandi alþýða að taka höndum
saman í stjórnmálabaráttunni í þeim
tilgangi að ná ríkisvaldinu í sínar
hendur, hrinda íhaldinu frá völdum,
stofna þjóðarbandalag vinnustétt-
anna. Og það er einmitt fyrir þessari
nauðsyn, sem augu almennings eru
nú að opnast. Hvert sinn, sem mál-
gagn okraranna og gjaldeyrisþjóf-
anna segir að allt böl í efnahagsmál-
um sé verkalýðnum að kenna, hugs-
ar sá sami verkalýður með sér: ég
verð þá að taka efnahagsmálin sjálf-
ur í eigin hendur — og til þess verð
ég vitaskuld að hafa ráð á ríkisvald-
inu. Við þessari röksemdafærslu hef-
ur íhaldið ekki fundið enn nein rök
— og mun heldur ekki finna þau.
Hins vegar mun það öskra af öllum
kröftum fram í rauðan dauðann.
En það er til enn önnur hlið á
þessu máli. Ef það er rétt að þeir
sem verða að greiða 1500 króna
húsaleigu á mánuði megi ekki hafa
nema 3000 króna tekjur á sama
tíma, án þess hag lands og þjóðar
sé stefnt í voða — þá er something
rotten in the slate of Iceland, þá er
ekki allt með felldu um þjóðskipu-
lagið sjálft.
Ef það er rétt að íslenzkt þjóð-
félag standist ekki nema verkamenn
þess vinni 11 klukkustundir á dag
til að hafa ofan af fyrir sér og fjöl-
skyldum sínum — þá er einhvers
staðar pottur brotinn í þessu þjóð-
félagi. Ef það er rétt að kaup þeirra
sem bera alltaf minnst úr býtum sé
háskalegasti óvinur heilbrigðs fjár-
málalífs — þá er orsökin sú að fjár-
málakerfið er ekki sniðið fyrir þá,
heldur allt aðra aðila.
Áróður íhaldsins um það að kaup-
hækkun verkamanna í vor sé að
sliga íslenzkt efnahagslíf hittir að-
eins það þjóðskipulag sem það
hefur tekizt á hendur að verja fram
í rauðan dauðann, beinist ósjálfrátt
og óvitandi að grundvelli auðræðis-
Alllangt er nú liðið siðan reynd var við
mállræðlstoínun háskóians í Georgetown
i Bandaríkjunum vél, sem þýðlr a£ elnu
tungumáli á annað.
Vél þessi er i aðaldráttum samskonar
og hinar stóru ,,rafelnda-reiknivéiar“, sem
fundnar hafa verlð upp á síðarl árum, og
hafa valdið byltlngu á sviðl talnareikn-
inga.
Það, sem vél þessl gerir fyrst, er að
skapa sér sltt elglð ,,mál“. Hvert orð fær
ákveðlð merkl, sem gefur þvi miklu ná-
kvæmarl merkingu en það hefur 1 venju-
legu máli. Þessl merkl svara bæði til
merkinga orða og málfræðireglna. Aðeins
sex máifræðireglur, sérstaklega samdar I
þessu slcynl af prófessorum málfræði-
stofnunarinnar, voru notaðar. Þessar
reglur reyndust hafa meira að segja um
þýðingar af einu máll á annað en aðrar
reglur, sem vísindamennirnir rannsökuðu.
Fyrst þurfti, að sjálfsögðu, að ,,kenna“
vélinni. ,,Minnl“ vélarlnnar er rafmagns-
hleðslur, pósltifar eða negatifar; hverju
orði tllsvarar vlss rafmagnshleðsla.
Véiin breytir sjálf orðaröð, þar sem
þess þarf með, og velur milli merklnga,
ef orð hefur flelri en eina merkingu.
Vélin var reynd á meira en 60 rússnesk-
um setningum, sem hún skilaði öllum á
ensku auðveldlega.
Sökum þess, hve fáar málfræðireglur
voru notaðar, var vinnusvið vélarinnar
mjög takmarkað. Fyrst i stað voru vélinnl
aðeins ,,kennd“ 250 orð á rússnesku. Dr.
Dosort, prófessor vlð Georgetown-háskól-
ann telur, að nota þurfi um 100 reglur til
að þýða tækni- og visindaleg efni. Hin-
ar sex reglur verða þó eftir sem áður
grundvallarreglur.
Hraði vélarinnar var til jafnaðar eln
setning á 6—7 sekúndum.
ins á íslandi. Nú eru á lofti ýms
teikn þess að sá „rauði dauði“ íhalds-
ins sé skammt undan.
Heilbrigt þjóðfélag á Islandi skipt-
ir æskuna meira máli en alla aðra.
Það er því ein af mörgum skvldum
hennar að berjast fyrir betri félags-
háttum í landinu — hreinsa hið ryk-
mettaða andrúmsloft eftir auðstétt-
ina, þurrka saurug spor hennar af
gólfinu.
BB.
12 LANDNEMINN