Unga Ísland - 01.05.1944, Blaðsíða 28

FJÖREFNI (Vitaminer) •
Framhald af bls. 79.
vegna, að ræða hér nákvæmlega um áhrif
hinna einstöku fjörefna og í hvaða fæðu-
tegundum hvert þeirra er. Ég skal þess
vegna aðeins fara fám orðum um fáein þau
helztu þeirra.
Þess var áður getið, að A-fjörefnið hefði
mikla þýðingu fyrir vöxt og þroska manna,
en þar með er ekki allt talið. Jafnvel sumir
augnasjúkdómar, eins og blinda af sárum
á hornhimnunni o. fl., geta komið af skorti
á A-fjörefni. T. d. bar nokkuð á þessu í
Danmörku, í fyrri heimsstyrjöldinni, þeg-
ar mest öll smjörframleiðsla landsins var
flutt til útlanda og erfitt var fyrir sumt
af íbúunum í landinu að fá smjör. A-fjör-
efni fæst í mjólk, smjöri, osti, lifur o. fl.
Af B-fjörefni hafa fundizt margar teg-
undir, og auk hrísgrjónahýðis fæst það
einnig í mörgum fæðutegundum, sem land-
búnaðurinn framleiðir, eggjarauðu, tómöt-
um, nýju kjöti o. fl. Það verndar ekki að-
eins fyrir Beri Beri, heldur er það mjög
þýðingarmikið fyrir matarlystina, og við
sumum taugasjúkdómum o. s. frv. Menn
álíta, til dæmis, að skortur á einni tegund
B-fjörefna orsaki hárlos og skalla, og skort-
ur á annarri 'tegund þeirra valdi því, að
menn verða gráhærðir.
Aður hefur verið minnzt á C-fjörefnið í
sambandið við skyrbjúginn. Það fæst í nýju
grænmeti, ávöxtum, kartöflum, tómötum og
næpum. Raunverulegur skyrbjúgur er sjald-
gæfur hér nú, en álitið er, að ýmsir sjúk-
dómar í tannholdinu, og í kring um tann-
hálsana, stafi af vöntun á C-fjörefni.
K-fjörefnið er tiltölulega nýfundið efni.
og er álitið, að það verði mjög þýðingar-
mikið í framtíðinni. Það starfar að storknun
blóðsins, og fullsannað er, að margar hættu-
legar blæðingar hjá nýfæddum börnum stafa
af skorti á K-fjörefni, og þær læknast þeg-
öÁúrasÁin.
Glófagra mynd í gulli sorgartára
geymir hann alltaf, sonur skógardala;
munablóm ljúfust minningarnar ala,
þótt mjög sé nú fjarri bernska níu ára.
Sveimhuga drengnum sólskinsdalsins bjarta
smámeyjaraugun fvlgja munu lengi.
Rúnaljóð sungu rögn á örlögstrengi.
rökkvaði af nótt í smalasveinsins hjarta.
Æskuþrá dvelur enn á lieimaslóðum,
unir þar bezt og nýtur kynna hlýrra
í töfraskógum, trylltum fjarri glaumi.
Bjarmi frá loga, sem býr í fornum glóðum,
bragar um sorgir ævintýra nýrra.
Ástin, hún gleymir aldrei fyrsta draumi.
S.D.
ar barnið neytir K-fjörefnis, eða ef móðirin
neytir þess, áður en barnið fæðist og meðan
það er á brjósti.
Þótt maðurinn þurfi daglega aðeins mjög
lítinn skammt af fjörefnum, þá hafa þau.
eins og sýnt hefur verið fram á, ákaflega
mikla þýðingu fyrir heilsu og vellíðan.
Nútíma fjörefnavísindi eru tiltölulega ung
vísindagrein, og enn á það langt í land, að
þekkingin á þýðingu fjörefnanna fyrir okk-
ur mennina sé nægilega víðtæk og útbreidd.
(Ur Ungdomens Röda Kors).
Jón N. Jónassoii, þýddi úr sœnsku.
82
UNGA ÍSLAND