Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1924, Blaðsíða 54
Gömul rúnaljóð og rúnaþulur.
Eftli- PAlj bjabnahson.
0<=X)
Fornnorrænskan, það sinnisfar
og kenning, að dönsk tnnga, seni
gekk fyrrum yfir öll NorSurlönd
og víSar, sé útdauS nú og geymd
iielzt í fornnorrænum liandritum,
er mögnuS og full dulum. 1 nafni
liennar liafa íslenzkar orSabækur
veriS gefnar út fornnorskar og
heimildir viltar á íslenzkum forn-
ritum, o g Islenzkunni sjálfri
sundraS í Forníslenzku og Ný-
íslenzku til aS steypa liana í
forma kenningarinnar. Stöku
sinnum hefir veriS tekiS ofan í
viS kenninguna af íslenzkufræS-
ingum hógværlega og hávísinda-
lega; má t. d. nefna ritgerS Jóns
rektors Þorkelssonar “Um Faig-
urskinnu og Ólafs sögu lielga” í
Safni til sögu Islands, 1. bd., og
ritgerSir Björns M. Olsens —
Hvar eru EddukvæSin til orSin ? ”
í 35. og 16. bd. Tímarits Isl. Bók-
mentafél., en Fornnorrænskan er
of grómtekin til þess, aS ])aS liafi
hriniS' mikiS á hana. ÞaS er samt
ekki aS skilja svo, aS hún sé borin
upp af nokkurri áseilni viS ís-
lenzkar bókmentir, heldur lafir
liún einvörSungu uppi ái bláberum
hugsunarskorti eSa sinnuleysi um
sjálfa. forntunguna. Norrænu-
fræSingar gefa Islenzku lítinn
gaum eSa engan, af |>ví aS frænd-
þjóS smá á í hlut og fyrir þaS
dylst þeim, aS tungan, sem forn-
ritin eru skráS á, lifir enn þann
dag í dag á vörum Islendinga, aS
sú danska tunga er Islenzka. Því
leynist þeim líka þaS, sem er
meinlegt fyrir þá aS menn eru lítt
hæfir til aS sitja kenslustóla í
danskri tungu, þar til þeir liafa
geng'i,S í skóla lijá íslenzkum
sveitabændum og alþýSufólki. ein
3, 1 ár og numiS tunguna af þeim
til lilítar. Því þaS er um þá
tungu eins og hverja aSra lifandi
tungu, aS hún verSur ekki lærS til
neinnar fullnustu nema í landinu
sjálfu, þar sem hún er töiuS.
Sjaldan er og ein báiran stök.
í.slendingar eru Jítilþægir, af
því þeir eru fáir og smáir og
verSa fegnii' hvepri eftirtekt af
umheiminum, isem þeim þykir
taki til sín. Því hafa þeir ekki
nema helzt hól fyrir norrænu-
fræSingana, “aS þeir kunni mál-
iS betur en menn geti vonast eftir
af mönnum, sem hafi ekki numiS
þaS sem lifandi mál heldur orSiS
aS læra þaS sem dautt mál,” í
staSinn fyrir aS segja þeim, hvar
þeir halli frá sannleik eSa sennileik
og skera ekkert utan af því. Þetta
hefir og hjálpaS til a,S halda viS
norræna sinnuleysinu á tungunni.
Sannast aS segja liafa íslenzku-
fræSingar og' íslendingar aldrei
Jagt ]>á stiku á kunnáttu þeirra.
sem á aS leggja á hana og lögS er