Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1924, Blaðsíða 128

94
TIMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
“Þú varst eldborg”—í þeirri lík-
ing'u, eða meÖ benni, er Þor.björg
máluð ágætlega. Mælska liennar
líktist gosi og tilfinningamar
sömuleiðis. Hreinlynd var liún
og opinská, og hinn mesti “agita-
tor”, þegar kosningar voru í
nánd, annað livort til þings eða í
bæjarstjórn. En ekki sízt þegar
dómkirkjuprest skyldi kjósa. Hún
var aldrei liálf, gamla konan, né
haltrandi í framgöngu.
Það þykist eg sjá gegnum svarta
tjaldið, að aldrei fæðist kona á
landi voru, né annars staðar, því
lík sem Þorbjörg var. Revndar
er hún mér minnisstæðari en hver
kona önnur. Stundum þegar eg
kom í hús hennar, kom hún móti
mér með liendurnar votar upp úr
drykk—liafði þá verið við þess-
liáttar verk: að hagræða vistum.
En áður en hún var búin að þerra
hendurnar, var hún farin að tala
um stórmál landsins, án þess að
eg vekti þá ræðu. Því að eg bar
þá fyrir brjósti fyrst og fremst
vöxt og viðgang alþýðunnar og
þar næst skáldskapinn. Henni var
svo ríkt í liug, að þjóðin fengi
réttarbætur, að alt annað þokaði
fyrir þeirri kröfu og lenti út 1
horn, eða afsíðis.
Ólafía Jóhannsdóttir var syst-
urdóttir og fósturdóttir Þorbjarg-
ar. Eg kyntist henni ári áður en
liún fór út í lönd fyrir Hvítaband-
ið, félag,, sem ruddi veg líknar-
málefnum (bindindi og hreinlífi,
ef eg man rétt). Þá var Ólafía
ekki trúuð á þann hátt, sem síðar
varð. En guðrækni var þó stund-
uð í húsi Þorbjargar: lesinn hús-
lestur t. d. á sunnudögum. Ólafía
var logandi af áhuga og eigi skorti
liana mælsku né skilningsgáfu.
Hún liafði verið í latínuskólanum
(upp í fjórða bekk) og var ment-
aðri en flestar konur á þeim tíma.
Hún var úrræðaskjót og fim í öll-
um háfttum. En minna sópaði þó
að lienni en eldri konunni, sem eg
nefndi. En vel var hún vængjuð'
þó.
(Ólafía óx alt af með aldrinum,
eins og kunnugt er. Fimtug, eða
eldri, samdi hún bók um aumustu
vesalinga. stórborganna — fallnar
og gjöreyðilagðar konur á sál og
líkama. Þær sögur eru svo vel
settar saman, að listfengi, að stór-
skáld Norðmanna gera ekki betur.
Hún telur sögurnar sannar og svo
mun vera. Nærri má geta, hvaða
hæfileikar liafa búið og blundað í
konu heilsubilaðri, sem ritað get-
ur svona upp fir þurru. Margir
rithöfundar þurfa að æfa sig og*
brýna alla æfi til þess að ná tök-
mn á efni, sem tök geta heitið. En
auk þessarar listar í meðferð efn-
isins, er undirstraumurinn í frá-
sögnunum hlýr og tær. Og uppi
yfir myndinni allri skín sól brenn-
andi kærleika til veslinganna.
Trú og manngöfgi Ólafíu
gnæfði yfir gáfurnar eða kórónaði
þær. Henni varð víst aldrei orð-
fall í ræðustól og aldrei ráðafátt,
þegar vanda bar að höndum. Þó
var hún langan aldur heilsubiluð
svo mjög, að hún treysti sér ekki
til að ferðast yfir íslands haf. En