Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1924, Blaðsíða 164

Dufferin lávarður og Nýja Island,
Á þessu kotnandi hausti verður Nýja
ísland 50 ára. Fyrsti landnema hópur-
inn sté þar á land, sem nú heitir að
Gimli, síÖasta sumardag, 22. október
1875. Þá var Dufferin íávaröur land-
stjóri í Canada (1872—78). Var hann
hinn mesti íslands-vinur og a6al-
hvatamaÖur þess, a8 Islendingar sett-
ust a‘S í Canada. Fyrir tilstyrk hans
veitti Canadastjórn stórlán til þessar-
ar nýlendu-stofnunar, og lét hann sér
mjög ant um hag nýlendumanna allan
þann tíma, sem hann dvaldi í landinu.
HaustiÖ 1877 ferðaÖist hann vestur til
Manitoba og heimsótti á þvi feröalagi
(14. sept.) íslendinga á Gimli. Er hann
hinn eini landstjóri, er fæti hefir stig-
iÖ á land í Nýja Islandi, og eini land-
stjórinn er heimsótthefir Island, en þar
kom hann viÖ land í norÖurferÖ sinni
sumarið 1856. FagnaÖargildi var hon-
um haldið á Gimli, eftir því sem föng
voru á; flutti hann þar ræðu, er seinna
var birt i útdrætti í “Framfara” Ó3
tölubl. 1877J. Á baka leið sagði hann
frá ferðalagi sínu um fylkið og hversu
lionum segðist hugur um hinar ýmsu
nýlendur, er hann hafði komið i, i
skilnaðarsamsæti, er honum var haldið
í Winnipeg 17. sept. I ræðu þeirri
mintist hann íslendinga og komu sinnar
til Nýja íslands, á þessa leið:
—-------“Þá var heimsókn mín til
íslenzku nýlendunnar eigi síður ánægju-
leg en til meðborgara vorra Menónít-
anna. Fyrir sérstakar ástæður varð
eg mjög heillaður af sögu og bókment-
um norrænna þjóða, nú endur fyrir
löngu, og svo þegar eg minnist góðvild-
ar þeirrar, er eg eitt sinn varð aðnjót-
andi frá hendi islenzku þjóðarinnar,
heima hjá henni, er það mjög eðlilegt,
að eg láti mig nokkru skifta framtíð-
arhag þessara nýju innflytjenda.”
“Þegar vér athugum hina einangr-
uðu afstöðu íslenzku þjóðarinnar í
þúsund ár, veðráttu og hnattstöðu, er
hún á við að stríða, væri ósanngjarnt
að ætlast til þess, að innflytjendur það-
an sýndu hina sömu hæfni til jarðyrkju
og nýlendu-náms, sem þeir hafa til að
bera, er búið hafa við æðri verklega
menningu Norðurálfunnar.”
“Á Islandi eru engir skógar, engir
kornakrar, engir akvegir. Þér getið
því ekki búist við því, að íslendingur-
inn sýni innblásna verkhæfni við að
fella skóg, plægja jörð og byggja braut-
ir, þó, því miður, þetta séu þær þrjár
íþróttir, sem nauðsynlegastar eru hverj-
um canadiskum landnema. Ef þeir
eru i þessum efnum síðri, s'kuluð þér
samt ekki ætla, að aðrir hæfileikar
þeirra fari eftir því. Þ.eir eru gæddir
miklum vitsmuna gáfum og skörpum
skilningi. Þeir eru vel mentaðir. Eg
kom naumast inn í það hreysi á Gimli,
að þar væri ekki bókasafn. Þeir eru
siðferðisgóðir, trúhneigðir og friðsam-
ir. En umfram alt eru þeir löghlýðnir
og fúsir að nema. Ekki ætti húsmæðr-
um þessa lands að þykja það óhagræði,
þegar á það er litið, hve erfitt ]iað er
að fá þj ónustustúlkur, að í boði eru nú
hundruð góðlyndra, skynsamra, ungra
islenzkra kvenna, þó i einhverju sé
þeim ábótavant, er taka munu fúslega
þesskonar starfa. Ef nú svo færi, að
dreyfing Jiessa unga fólks yrði til þess,
að enn nánari tengsli mynduðust og
viðkvæmari bönd en nábýlið skapar,
millum hins canadiska fólks og íslenzku
innflytjendanna, þá þori eg að full-
yrða, að eigi yrði það að eftirsjárefni
á aðra síðuna fremur en hina.”--------