Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1948, Síða 26

8
TIMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
öðlast hylli, þótt hin tvö séu vafalaust
vel á borð við það.
Jónas hafði allmikil afskifti af mál-
um Vestur-íslendinga. Þjóðmál voru
honum jafnan tilfinningamál, fyrst og
síðast. Gegn því, sem honurn fanst
öfugt snúa, gat hann aðeins hreift mót-
mælum; eg lield hann hafi aldrei skipað
sér í neinn ákveðinn stjórnmálaflokk.
Hann ritaði margar greinar í íslensku
vikublöðin. Mun þeirra ritgerða sumra
lengi minst, því liann ritaði oftast af
hita og miklum móði. Var hann stund-
um stórorður og óvæginn, og brá þá
fyrir meinlegri fyndni stundum, svo
undan sveið.
Jónas flutti oft ræður á samkomum
Islendinga á Ströndinni. Var hann á-
heyrilegur ræðumaður, snjall og gam-
ansamur.
Ungur tók hann að yrkja ljóð, en
fátt af þeim hefi eg komist yfir. Hitt
veit eg, að Þorsteinn Erlingsson lét vel
af hagmælsku hans og ljóðleikni og
spáði honum góðrar framtíðar í skáld-
skapnum. Jónas var þá unglingur og
orti kvæði fyrir Unglingablaðið “Æsk-
an". Hann aflagði aldrei algjörlega
ljóðagjörðina, en vitaskuld voru það
aðeins hjáverk. Samt bregður fyrir
skáldlegum tilþrifum í síðari ára kvæð-
um hans. Set eg hér fáein erindi úr
kvæðinu Arnarvatnsheiði til sýnis.
Ó, undrasýn! Hér birtist feðrafold
með fulla kjöltu af sól í morgunblæn-
um.
Eg horfi á blómin blakta á fjórri mold
og brosa milt hjá litla snotra bænum.
Eg heyri fugla þruma þúsund munnum;
“Já, þetta er landið, sem við heitast
unnum”.
Eg veit að tíðum andar um þig svalt,
þá “öræfingar” senda fannabeðjur;
þeir skoða þetta ekki ilt né kalt,
en aðeins sínar bestu vinakveðjur.
Þú horfir kímin augum blíðu bláum
á beðjur þeirra, og klæðist feldi gráum.
En þegar vorar ferðu í önnur föt
úr fagurgrænu efni, heimaspunnu.
Þá fara að detta á gráa kjólinn göt,
þó gott sé margt, er jökla fingur unnu.
En vorið færir þig í þenna skrúða,
er það býr til úr sínum daggar úða.
Af öllu þessu má Ijóslega greina, að
Jónas átti afar fjölbreytta hæfileika, og
styrka, margþætta manngerð. 1 hann
hafði ættjörðin spunnið ótal þætti, en
hún bjó lionum í æsku ekki að sama
skajri hallkvæm skilyrði til að njóta
þeirra allra.
Ævisaga hans er sem ævintýrið —
ævintýri smaladrengsins, sem ryður sér
braut með fádæma dugnaði í framandi
landi, sem lengstrar ævi dvaldi með er-
lendri þjóð, en var þó alla tíð Islend-
ingur fyrst og fremst; því svo var Island
í eðli hans greipt, að ekkert fékk hann
nokkru sinni aðskilið frá brúðurinni
blárra fjalla.
Jónas rnisti heilsuna einum tveimur
árurn fyrir andlát sitt. Hann bar þraut-
ir sínar með karlmensku, en iðjuleysið
mun hafa reynst þessum sístarfandi
rnanni þungbært. Skömrnu fyrir and-
látið kvað hann:
Engin þó mig þjái kvöl,
þá er störfum lokið.
Iðjuleysið er mitt böl,
öll er í skjólin fokið.
Nú er hann horfinn, en minning
hans mun lengi lifa.