Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2009, Page 332

Þá stendur mænisbiti 1,5
metra niður úr lofti rétt fyrir
framan svið, en slíkur biti
getur valdið tvennum óæski-
legum áhrifum á hljómburð.
Hann skyggir á endurvarp
hljóðs úr lofti aftur í salinn en
endurvörp úr lofti eru mikil-
væg til styrkingar hljóðs aftar-
lega í salnum þar sem beint
hljóð af sviði er veikara. Þá
getur hann valdið truflandi endurvörpum á svið. Til þess að ráða bót á þessu var hann-
aður bylgjulaga loftskjöldur utan um bitann sem beinir og dreifir hljóði jafnt aftur í
salinn. Sú hlið bitans sem snýr að sviði var auk þess klædd með þykkri steinull sem
dregur í sig hljóð og varnar því að hljóð endurkastist á sviðið.
Mynd 1. Grunnmynd af salnum. Sjá má hvernig sviðsbrún og sætaraðir hafa
verið skásettar. Þá má einnig sjá móta fyrir veggskjöldum í sal og á sviði.
eins og sjá má á mynd 1. Þá
var sætum raðað samsíða
sviðsbrún sem gefur þá ásýnd
að salurinn sé samsíða frá
bæði sviði og sætum. Þetta
þýðir m.a. að endurköst frá
hliðarveggjum verða eins
báðum megin salarins og
dreifing hljóðs verður jafnari.
Loks er vert að nefna að rúmmál og lengd salarins þóttu óhentug. Hlutfall lengdar á móti
breiddar er um 5 á móti 1, þ.e. hann er langur og mjór. Getur það orðið til þess að
hljóðstig verði mun lægra aftast í salnum miðað við fremstu raðir þar sem erfitt er að
halda styrk hljóðsins svo langt aftur með hefðbundnum aðferðum, ekki hjálpar fyrr-
nefndur mænisbiti hér. Ójöfn dreifing hljóðs getur að sjálfsögðu orðið mjög hvimleitt
vandamál og skal forðast í öllum gerðum rýma, hvað þá tónleikasölum. Þar að auki er
tiltölulega lágt til lofts. Þetta gerir það að verkum að rúmmál salarins er lítið miðað við
stærð hans og ætlaða virkni, en ómtími er einmitt í réttu hlutfalli við rúmmál.
Ekki var auðséð hvernig ráða mætti bót á þessu með hefðbundnum leiðum. Var því
ákveðið að leita á nýjar slóðir, þ.e. stilla hljóminn rafrænt með svokölluðu hljóm-
bótarkerfi.
Um ómtíma
Ómtími er mælikvarði á hversu lengi hljóð „lifa" í rými, nánar tiltekið er það sá tími í
sekúndum sem tekur hljóðstyrk að falla um 60dB eftir að slökkt er á hljóðgjafa. Að sjálf-
sögðu eru margir þættir sem skipta máli er kemur að hljómburði sala aðrir en lengd óms.
Ómtími er hinsvegar sú kennistærð sem segir hvað mest um hljóðvist í ákveðnum
rýmum. Þá er það ekki þannig að einn ómur sé bestur og henti allstaðar heldur skiptir
þar öllu máli til hvaða nota viðkomandi rými sé ætlað. Þannig má t.d. ómtími ekki vera
of langur í fyrirlestrarsal þar sem tal þarf að skiljast vel. Tónlist hljómar hinsvegar „þurr"
ef hún fær ekki að lifa og þurfa tónleikasalir því lengri óm svo vel sé. Að sama skapi
skiptir máli hvemig tónlist er spiluð, ritmatónlist hljómar t.d. ekki vel nema ómtíma sé
stillt í hóf þar sem taktur hennar rennur saman fái hljóðið að lifa of lengi. Ómur gefur
hinsvegar Ídassískri tónlist og kórsöng fyllingu og hljómar slík tónlist því betur eftir því
sem ómtíminn er lengri, svo dæmi séu tekin. Ómtíma í sölum þarf því að stilla með tilliti
til fyrirhugaðra nota hans.
3 3 0
Arbók VFl/TFl 2009