Verktækni - 25.01.1988, Page 6

FÉLAGSFRÉTTIR
Hluti framsögumanna. F.v.: Birgir Árnason, Kristín Einarsdóttir og Geir A. Gunn-
laugsson.
áhersla á, að aðbúnaður starfsfólks
verði sem bestur."
Guðrún minnti á að löngum hefur
verið talað um að byggja upp úr-
vinnsluiðnað í eigu íslendinga, a. m.
k. að hluta, (tengslum við stóriðju hér
á landi. Iðnaðarráðherra hefur nú
ráðið svissneskt ráðgjafafyrirtæki til
að kanna möguleika á slíku, m. a.
álsteypu í tengslum við ÍSAL.
Varðandi möguleika á samskiptum
við EB og tollfrjálsan innflutning á áli
héðan til Evrópu sagði Guðrún að nú
flyttu Evrópulönd inn hálfa milljón
tonna hrááls af þeim fjórum milljónum
sem þeir nota á ári, en um aldamót er
áætlað að þessi innflutningur verði
l. 1 milljón tonna og áhrif innflutnings-
tollsins - því mun meiri. ,,Af þeirri
ástæðu, og með hliðsjón af aukinni
þýðingu innri markaðar EB fyrir iðn-
aðarframleiðslu hér á landi, hefur Iðn-
aðrráðuneytið beitt sér fyrir auknu
samstarfi við EB á iðnaðarsviðinu."
Guðrún drap aðeins á möguleika á
sölu rafmagns til Bretlands um sæ-
streng og kvaðst verða fylgst vel með
þeim möguleikum, ,,en þó virðist,
eins og sakir standa a. m. k., væn-
legra að leggja áherslu á að laða að
erlend iðnfyrirtæki, sem nota mikla
orku, eins og gert hefur verið. Ávinn-
ingur okkar af slikum fyrirtækjum hér
á landi er margvíslegur og mun meiri
en orkusalan ein, enda þótt hún sé
mikils virði."
Að lokum sagði Guðrún: „Því legg-
ur iönaðarráðherra áherslu á, að
áfram verði haldið á þeirri braut, sem
mörkuð hefur verið og lýst hér á und-
an. Okkur ber að nýta auðlindir okkar
á sem skynsamlegastan hátt og stór-
iðja og annar orkufrekur iðnaður er
ein leið til þess. Skynsamleg nýting
auðlinda er ein af forsendum efna-
hagslegs sjálfstæðis okkar, en efna-
hagslegt sjálfstæði er forsenda tilveru
okkar sem mennningarþjóðar."
Jafnar tekjur — ekki upp-
grip
Jóhannes Nordal sagöi að um-
ræður um stóriðju á Islandi hafi haft
tilhneigingu til að mótast af öfgum.
Stærð stóriðjuáformanna hefur heill-
að suma, en ógnað öðrum. Þá sagði
hann. ,,Eftir þá reynslu, sem nú er
fengin, einkum af nær tveggja ára-
tuga rekstri Álbræðslunnar í Straums-
vík, ættu menn nú að geta metið kosti
og vandamál stóriðju af nokkru raun-
sæi. Reynslan hefur sýnt okkur, að
orkufrekur iðnaður af þessu tagi get-
ur fært öruggar og býsna jafnar tekjur
í þjóðarbúið, en tæpast nokkur upp-
grip. Og honum þurfa ekki að fylgja
sérstakar hættur fyrir umhverfi Is-
lands, þjóðlíf eða efnahagslegt sjálf-
stæði, ef rétt er á haldið.
Nú er gert ráð fyrir því, að minnsta
hagkvæm stærð álbræðslu, þar sem
beita á nýjustu framleiðslutækni, sé
180.000 tonn á ári. Sé slík bræðsla
staðsett nálægt Straumsvik, þannig
að hægt sé að nota aðstöðu og ýmsa
þjónustu, sem þar er þegar fyrir
hendi, er beinn stofnkostnaður áætl-
aður um 500 millj. dollara. . . Stofn-
kostnaður virkjana til þess að sjá ál-
verinu fyrir raforku er nálægt 600
millj. dollara. . . Alls er því hér um
heildarfjárfestingu að fjárhæð 40-50
milljarða króna að ræða, sem dreifast
mundi á 7-8 ára tímabil, eða 6 millj-
arðar á ári, sem er um 3% af þjóðar-
framleiðslu íslendinga í ár. Mannafla-
þörf verður mikil á byggingartíma. . .
en fjöldi starfsmanna til frambúöar
ekki meiri en nú er hjá (SAL."
Þróun álframleiðslu og verðlags á
áli síðustu 3 áratugi sýnir mikil um-
skipti upp úr 1970, en fram til þess
tíma var framleiðsluaukning jöfn og
verð stöðugt.
Þetta jafnvægi raskaðist m. a.
vegna óstöðugleika i gengi, orku-
kreppunnar 1973-74 og eins vegna
þess að um þetta leyti fór álbræðslum
fjölgandi, margar þeirra i eigu nýrra
fyrirtækja sem seldu framleiðslu sína
á frjálsum uppboðsmarkaði. Þetta
riölaði verðstýringu álrisanna og er
nú bæði álverð og framleiðsla mjög
sveiflukennd. Vöxtur álmarkaðarins
er nú að meðaltali aðeins um 1% á
ári, eða ca. eitt 200 þús. tonna álver.
Álmarkaðurinn hefur nú einkenni
sveiflukennds hrávörumarkaðar með
skammtimaverðtoppum og eru fjár-
festingar i iðnaðinum yfirleitt gerðar
þegar þeir standa yfir. Til þess að
notfæra sér þetta sagði Jóhannes: ,,í
fyrsta lagi þurfum við ætíð að eiga fyr-
ir hendi undirbúnar virkjanir, sem
hægt er að ráðast í og Ijúka með til-
tölulega skömmum fyrirvara. I öðru
lag i þarf að vera fyrir hendi nægileg
þekking á áliðnaðinum og þróun
hans, svo að við getum réttilega met-
ið samningsstöðu okkar og tækifæri.
Og í þriðja lagi verður afstaða stjórn-
valda til rekstrarskilyrða stóriöju hér á
landi að vera nægilega skýr og raun-
sæ til þess að erlendir samningsað-
ilar viti ótvírætt að hverju þeir geti
gengið."
Jóhannnes sagðist að lokum telja
að .....tækifæri til uppbyggingar
stóriðju á sviði áliðnaðar verði enn
fyrir hendi hér á landi á næstu einum
til tveimur áratugum. Hvort þau hins
vegar nýtast okkur eða ekki mun ekki
síst velta á því, hvort við verðum sjálfir
reiðubúnir, þegar tækifærin gefast,
QÐ
HEILDSALA
SMÁSALA
ÓTRÚLEG FJÖLBREYTNI í FRAMLEIÐSLU
NIÐURFALLA OG GÓLFVATNSLÁSA
Abbíldung 1
J. ÞORLAKSSON & NORÐMANN
Réttarhálsi 2 - Sími 83833 - Pósthólf 10113-130 Reykjavík
6
VERKTÆKNI — 25. JANÚAR 1988