Verktækni - 15.08.1991, Qupperneq 41

Frelsi í olíuinnflutningi:
Löngu tímabær ákvörðun
segir viðskiptaráðherra
Um síðustu áramót gaf Jón Sig-
Urðsson, viðskiptaráðherra, inn-
flutning á bensíni frjálsan vegna
bess að Sovétmenn gátu ekki stað-
tð við gerða samninga. Og nú í
haust veitti hann frelsi í ölium inn-
flutningi á olíuvörum frá næstu
áramótum að telja. „Þetta var
löngu tímabær ákvörðun," segir
Jón. „Meginreglan í olíuverslun-
inni verður hér eftir frjáls inn-
flutningur og fijáls verðlagning.
Ég er viss um að það þjónar hags-
munum neytenda betur en það
kerfí sem við höfum búið við.“
Jón segir að það hafi beinlínis
verið óhjákvæmilegt til að tryggja
aðdrætti að gefa íslensku olíufé-
lögunum fullkomlega fijálsar
hendur um að útvega bensín eins
og þyrfti fyrir landið. Það sama
gildi um allar aðrar olíuvörur enda
renni síðustu ríkisolíukaupasamn-
ingarnir út um áramótin.
Mun frelsi íolíuinnflutningi skila sér í
lægra verði?
Settar verða reglur um gæða-
staðla fyrir olíuvörur, að sögn
Jóns, svo hægt verði að hafa eftirlit
með þeirri samkeppni milli olíufé-
laganna sem óhjákvæmilega fylgir
í kjölfar þessara ákvarðana. Þær
eiga að tryggja að neytendur að
geti gert raunhæfan samanburð á
verði. „Neytandi hefur auðvitað
engar forsendur til þess að sjá það á
litnum á bensíninu eða olíunni,
sem hann er að renna á bílinn sinn
eða traktorinn, hvort eldsneytið
stenst mál og hvort það, sem hon-
um er selt á ákveðnu verði, sé sam-
bærilegt við annað sem einhver
annar aðili býður á öðru verði.
Gæðakröfur og staðlar verða því
leikreglur fyrir fijálsa samkeppni í
olíuversluninni og um leið hags-
munagæsla fyrir neytendur. Ef
þeir efast um gæðin á olíuvörun-
um, sem þeir hafa keypt, þá geta
þeir einfaldlega látið kanna hvort
varan stenst próf.“
ÁRIÐ 2010
Til grundvallar þessari niðurstöðu eru lagðar afar bjartsýnislegar fors-
endur, sem sýnt er í dag að standist ekki allar. Fram til ársins 1995 er gert
táð fyrir að kísilmálmverksmiðja rísi á Reyðarfirði og álverið í Straum-
svík verði stækkað þannig að afkastageta þess aukist fyrst um 50% og
Um annað eins síðar. Þá er gert ráð fyrir nýju álveri með 240.000 tonna
afköstum á ári og tvöföldun járnblendiverksmiðjunnar á Grundartanga.
Efnahagslegu forsendurnar eru þær að hagvöxtur á tímabilinu verði að
meðaltali 3% á ári, eða 109,4% alls, aukning útflutningsverðmæta 4% að
nieðaltali á ári, eða 166,6% alls, og verðmætaaukning sjávarafurða 50%
alls. Ut frá niðurstöðunni er svo lagt á þennan veg:
„Stóriðja, samkvæmt því þróunardæmi sem hér er lagt til grundvallar,
hefur þannig afgerandi áhrif á útflutningstekjur okkar í framtíðinni, og
þar með einnig mikil óbein áhrif á hagvöxtinn sökum þess hve mjög
þjóðarbúskapur okkar er háður viðskiptum við útlönd. Þetta er heildar-
niðurstaðan.“
En í lokin er sleginn varnagli:
„En muna verður, að forsenda þess að stóriðja geti með þessum hætti
stuðlað að hagvexti í framtíðinni er sú, að hún sé nægilega arðsöm til að
grundvöllur sé fyrir henni. Sem stendur er það í nokkurri óvissu hvort,
og þá hvenær, fullnægjandi arðsemisgrundvöllur verður fyrir hendi fyrir
umtalsverða nýja stóriðju hér á landi.“
(Heimild: Framkvæmdanefnd um fnumíðarkönnun á vegum forsætisráðuneycis: ísland 2010.
ðuðlindir um aldamót. Nýcingnáctúruauðlinda cil sjós og lands næsta aldarfjórðunginn. Rv. 1987.)
VERKTÆKNl 41