Neytendablaðið - 01.12.1983, Blaðsíða 28

Neytendasamtökin 30 ára
takanna. Ég hafði oft heyrt á þing-
mönnum dreifbýlisins að þetta væru sam-
tök fólks á höfuðborgarsvæðinu, en með
þessu var þar breyting á. Þetta kom okkur
síðar til góða við að fá skilning og viður-
kenningu ríkisvaldsins á Neytendasam-
tökunum. Enn vantar þó félög á suður-
’andi og Reykjanesi sem koma vonandi
fljótlega því tilvera neytendafélaga hefur
mikla þýðingu fyrir viðskiptahætti á
hverjum stað.
- Þið lentuð í málaferlum á meðan þú
varst formaður, ekki satt?
- Upphafið að því var að í fréttatil-
kynningu sem Neytendasamtökin sendu
til fjölmiðla í októbermánuði 1977, var
varað við auglýsingu á Grundig sjónvörp-
um. f þessari auglýsingu var á frjálslegan
hátt túlkaðar niðurstöður gæðakönnunar
á litsjónvörpum sem birst höfðu í v-þýska
neytendablaðinu Test. Auglýsandinn
Nesco hf sætti sig ekki við efni fréttatil-
kynningarinnar og stefndi okkur. Mál
þetta unnum við bæði fyrir undirrétti og
hæstarétti.
Reyndar var að mati dómstólanna
orðalag í fréttatilkynningunni þar sem tal-
að var um „lævísa brellu“ hjá auglýsand-
anum, ekki talið tilhlýðilegt og þessi orð
því dæmd dauð og ómerk og okkur gert
að greiða auglýsandanum skaðabætur
vegna þeirra. En niðurstaðan varð sú að
hér var um villandi auglýsingu að ræða og
sigurinn því okkar, þó svo að við hefðum
verið full stórorðir. Réttur Neytenda-
samtakanna til að vara við villandi auglýs-
ingum er því ótvíræður.
Póstur og sími hefur
tapað á skrefatalning-
unni.
- Oft hefur því verið haldið fram að
neytendur hér á landi búi að mörgu leiti
við lakari skilyrði en neytendur í ná-
grannalöndunum. Hvað vilt þú segja um
þessa fullyrðingu?
- Þessu má svara bæði með jái og neii.
Á öðrum Norðurlöndum eru slfk samtök
að mestu rekin af ríkisvaldinu og félags-
menn tiltölulega fáir. Þetta tel ég í sjálfu
sér ekki eftirsóknarvert, ég tel að Neyt-
endasamtökin eigi fremur að reyna að
stórauka félagatöluna fremur en að leggja
alla áherslu á aukin ríkisstyrk.
Ég vil nefna eitt stórmál sem við
fjölluðum mikið um á sínum tíma,
„skrefamálið" svonefnda. Sú umfjöllun
og gagnrýnin afstaða okkar hefði vart
orðið á öðrum Norðurlöndum þar sem
ríkisvaldið rekur að meira eða minna leiti
slík samtök. Allur málfutningur okkar í
þessu máli var byggður á sterkum rökum
og ráðamönnum bent á þetta myndi ein-
göngu valda Pósti og síma skaða. Enda
mun skrefatalningin hafa valdið Pósti og
síma milljóna króna tapi á síðasta ári.
Lagaleg staða hins íslenska neytanda er
hins vegar léleg samanborið við ná-
grannalöndin. T.d. eru enn í gildi óbreytt
kaupalög frá árinu 1922 og sem eru aö
sumu leiti úrelt.
Þessi lög voru samin að danskri fyrir-
mynd á sínum tíma og voru þá hugsuð
fremur til að vernda kaupmenn en ekki
viðskiptavini. Þessu þarf að kippa í lag og
þingmenn verða að taka þetta mál upp á
sína arma. Einnig má nefna lög um af-
borgunarkaup sem vantar sárlega hér,
reglur um skilafrest á vörum og margt
fleira.
Við óskum eftir
samvinnu við bændur.
- Neytendasamtökin hafa oftar en ella
fjallaö um landbúnaöinn og að mati
sumra í afar neikvæöum tón. Hvað vilt
þú segja um þetta?
- Oft höfum við fengið að heyra að
Neytendasamtökin séu í sífelldu stríði við
bændur. Þessum misskilningi þarf að
eyða. Ég tel rétt að tulltrúar bænda og
Neytendasamtakanna setjist niður og
ræði málin og leytist við að eyða tor-
tryggni og forðast sundrungu. En þá
verða samtökin einnig að viðurkenna það
sem vel er gert. Það tíðkast sum staðar
erlendis að neytendasamtök veiti þeim
framleiðendum og seljendum sem skara
fram úr hvað varðar vörugæði eða góða
þjónustu, sérstaka viðurkenningu. í
sambandi við íslenska landbúnaðarfram-
leiðslu hef ég sérstaklega í huga Osta- og
smjörsöluna sem hefur staðið mjög vel að
sínum málum varðandi framboð og alla
þjónustu. En það skal líka tekið fram að
ráðamenn landbúnaðarins verða að hafa
í huga á hverjum tíma að verð landbún-
aðarvara má ekki vera það hátt, að varan
verði sem næst ósöluhæf.
Fjárstyrkur ríkisvaldsins til handa sam-
tökum neytenda er á þessu ári 210.000 kr.
Það kom mér því mjög á óvart er ég fékk
upplýsingar um að sexmannanefndin sem
annast verðlagningu á landbúnaðarvörum
hefur á fjárlögum þessa árs til nefndar-
starfa 428.000 kr., þar af eru launa-
greiðslur 374.000 kr. Ég tel að þessum
krónum væri mikið betur varið til
Neytendasamtakanna, enda útreikningur
sexmannanefndarinnar aðeins framreikn-
ingur á kostnaóarþáttum sem tölva gæti
alveg eins sinnt. En ég vil leggja á það
áherslu að Neytendasamtökin vilja við-
halda landbúnaði hér í landinu og styðja
eindregið það sjónarmið að við fram-
leiðum sjálfir sem mest af þessari vöru.
En verð og gæði þessarar vöru verður að
vera í lagi. Þar hef ég m.a. kartöflur í
huga, en blaðamaður sem starfað hefur í
faginu í 40 ár sagði mér að á hverju ein-
asta ári öll þessi ár hafi kartöflur verið
þrætuepli milli framleiðendaog seljenda.
26