Neytendablaðið - 01.12.1983, Blaðsíða 32

AsthUdur Erlingsdóttir
formaður Launamálaráðs BHM
Litið
um öxl
Þegar leitað var til mín og
ég beðin að leggja orð í belg í
afmælisriti Neytendasamtak-
anna varð ég við þeirri bón,
því um áratugabil hafa málefni
neytenda hér á landi þrásinnis
komið mér úr jafnvægi, svo
hefur mér þótt hagur neytenda
fyrir borð borinn. Ekki má
skilja orð mín þannig að þess-
um málum hafi enginn gaumur
verið gefinn. Öllum þeim ein-
staklingum samtakanna og
forvígismönnum þeirra, sem
hafa látið til sín taka sl. 30 ár,
ber svo sannarlega að þakka.
Unnið hefur verið af einurð
og dugnaði.
Segja má að áhugi minn á
neytendamálum hafi vaknað
þegar ég flutti heim árið 1964
eftir nokkurra ára búsetu í
Danmörku. Á þeim árum voru
málefni neytenda mikið til um-
ræðu þar í landi m.a. hóf neyt-
endablaðið, „Tænk“ göngu
sína, blað sem lagði sitt af
mörkum til þess að vekja mig
til umhugsunar.
Þegar heim kom var ótal
margt sem vakti furðu mína
sem neytanda, en hér mun ég
aðeins drepa á fáein atriði,
þ.e. verslunar- og bankaþjón-
ustu ásamt verðlagi.
Þjónusta
í verslunum
Hádegislokun verslana þótti
mér afar hvimleitt fyrirbrigði.
Ég vann þá hálfan daginn utan
heimilis og þurfti því að fara út
aftur seinni partinn til þess að
versla.
Þegar í verslunina var komið
var engin „biðraðarmenning“
og saknaði ég því númera-
kerfisins sem algengt er í Dan-
mörku.
Fákunnátta afgreiðslufólks
var áberandi. Spyrðist ég fyrir
um efni vöru, gæði og því um
líkt var svarið einatt: „Það er
mikið keypt af þessu hjá
okkur“. í Danmörku þarf af-
greiðslufólk jafnan að hafa afl-
að sér ákveðinnar menntunar
til þess að mega vinna við af-
greiðslustörf.
Vöruúrval var mjög lítið og
í sumum tilvikum nánast
ekkert einkum hvað snerti
landbúnaðarafurðir, kornmeti
og ferskt grænmeti. Kartöflu-
málin etv. sínu verst þar sem
hér er um að ræða daglega
neysluvöru. Danmörk er gos-
enland kartöfluunnenda, þar
eru kartöflur flokkaðar í fjöl-
marga flokka eftir stærð og
gæðum.
Vörumerking var lítil sem
engin á innlendum vörum.
Dagstimplun óþekkt fyrirbæri.
Bankaþjónusta
Þjónusta bankanna við ein-
staklinga hér var sára fátækleg
miðað við þá þjónustu sem við
áttum að venjast. í Danmörku
byggja bankar starfsemi sína
aðallega á viðskiptum við
almenning, sem er lang hag-
kvæmasti og öruggasti við-
skiptavinur bankanna þegar
allt kemur til alls. Hér á landi
er þessu öfugt farið. Viðskipti
við almenning virðast vera
eitur í beinum bankastjóra.
Sem dæmi um þá þjónustu
sem bankar veita í Danmörku
langar mig að greina frá því
þegar íslenskur vinur okkar
var að byggja sér hús. Hann
var búinn að safna töluverðum
lausaskuldum eins og títt er
um húsbyggjendur sem eru
ekki búnir að fá föst lán. Við-
skiptabanki hans sá um
greiðslur vaxta og afborgana af
öllum þessum skuldum (til
byggingarvöruverslana o.fl.),
en þetta er þjónusta sem bank-
ar í Danmörku veita. Þar kom
að hann var búinn að yfirdraga
talsvert ávísanareikning sinn.
Þá var einn góðan veðurdag
hringt til hans og honum bent
vinsamlega á að refsivextir og
annar fjármagnskostnaður
væri orðið of mikill fyrir hann.
Bankinn stakk upp á að hann
tæki hjá þeim bráðabirgðalán,
borgaði með því lausaskuldirn-
ar og jafnaði ávísanareikning-
inn. Vinur okkar þáði boðið,
borgaði síðan bráðabirgða-
lánið niður með jöfnum mán-
aðarlegum afborgunum og
sparaði þannig dálaglega
fjárhæð.
Verðlag
Vöruverð var að öllu jöfnu
þriðjungi hærra hér. Skipti það
engu hvort um innlenda eða
erlenda vöru var að ræða.
Sumar vörutegundir voru
tvisvar til þrisvar sinnum dýr-
ari og þaðan af meira. Minni-
Þjónusta bankanna hér á landi er sárafátœkleg miðað við þá þjónustu
sem bankar í nágrannalöndum veita.
30