Neytendablaðið - 01.12.2002, Blaðsíða 18

Húsnæðismál
Viðbótarlánin hafa
gjörbreytt stöðu ungs fólks
Viðbótarlánin hafa reynst vel
ungu fólki sem er að kaupa
fyrstu íbúðina sína, og forðað
því frá gildru sem sumir voru
lengi að losa sig úr áður, segir
Hallur Magnússon, sérfræðing-
ur í stefnumótun og markaðs-
málum hjá Ibúðalánasjóði, í
samtali við Neytendablaðið.
„Þetta er oft fólk sem er að
koma úr námi, á litlar eignir og
er enn á lágum launum. Það
hefur ekki handbært fé og
þurfti áður að leita annarra
leiða til að fjármagna húsnæð-
iskaupin. Þetta fólk lenti í
ákveðinni gildru hér áður en
eins og lánin em nú getur ungt
fólk staðið undir húsnæðis-
kaupum með hjálp viðbótar-
lánanna ef það er undir
ákveðnum tekju- og eigna-
mörkum.
Þær kvaðir em hins vegar á
viðbótarlánunum að það þarf
að gera þau upp þegar íbúðin
er seld aftur. Eigi kaupandinn
hins vegar rétt á viðbótarláni
getur hann yfirtekið lánið.
Þetta fyrirkomulag er einnig
mun þægilegra fyrir fólk en
gamla félagslega íbúðarlána-
kerfið og mun auðveldara að
komast út úr því.“
Húsbréfalán íbúðalánasjóðs
geta numið 70% af kaupverði
íbúða þegar keypt er í fyrsta
sinn, en 65% ef keypt er í ann-
að sinn. Húsbréfalán er að há-
marki 8 milljónir fyrir notaða
íbúð og 9 milljónir fyrir nýja.
Húsbréfalánið getur hins vegar
ekki farið yfir 85% af bmna-
bótamati. Húsbréfalán vegna
notaðrar íbúðar er veitt til 25
eða 40 ára. Húsbréfalánið ber
5,1% vexti.
Skilyrði fyrir viðbótarláni
Þeim sem eru innan ákveðinna
tekju- og eignamarka gefst
kostur á viðbótarlánum sem
Ibúðalánasjóður afgreiðir að
undangenginni umsögn hús-
næðisnefndar í sveitarfélaginu.
Tekjumörk miðast við meðal-
18
tekjur síðustu þriggja ára sam-
kvæmt skattframtali, þ.e. heild-
artekjur umsækjenda, maka
hans og bama sem em 20 ára
og eldri og búa á heimilinu.
Meðaltekjur mega nema
2.213.000 krónum fyrir hvem
fullorðinn á heimilinu og
370.000 krónum fyrir hvert
bam innan tvítugs. Viðmiðun-
artekjur hjóna og fólks í sam-
búð eru 3.099.000 krónur.
Lánin koma til viðbótar hús-
bréfalánum og geta numið allt
að 25% af markaðsverði íbúð-
ar. Heildarlánveiting Ibúða-
lánasjóðs má þó aldrei fara yftr
90% af markaðsverði að teknu
tilliti til áhvílandi veðskuld-
bindinga. Vextir viðbótarlána
eru 5,7% fyrir árið 2002.
Hallur sagði að frá því að
þessi lánaflokkur var tekinn
upp hafi stofnunin afgreitt hátt
í 6 þúsund viðbótarlán, sem
þýðir að þriðja hvert húsnæðis-
lán er með viðbótarláni. Við
umsókn um viðbótarlán þarf
að liggja fyrir samþykki hús-
næðisnefndar fyrir lánveitingu.
Eftir að umsækjandi hefur
fengið greiðslugetu sína metna
hjá banka eða sparisjóði leitar
hann samþykkis húsnæðis-
nefndar fyrir viðbótarláni. Að
því loknu gerir hann kauptil-
boð miðað við forsendur
greiðslumats og lánsloforðs
húsnæðisnefndar og sendir að
lokum umsókn til Ibúðalána-
sjóðs sem útbýr fasteignaveð-
bréf, sem skipt er í húsbréf, og
skuldabréf vegna viðbótarláns.
Viðbótarlán eru veitt til 40
ára og em verðtryggð. Þau em
afborgunarlaus fyrsta árið og
aðeins eru greiddir vextir og
verðbætur. Þau eru síðan end-
urgreidd með jöfnum greiðsl-
um vaxta og afborgana (ann-
úítetslán) með minnst íjóra
gjalddaga á ári.
Hvernig fara
íbúðarkaup fram?
Fasteignasalar og fjármálafyr-
irtæki annast flesta þætti fast-
eignaviðskipta fyrir viðskipta-
vini sína. Umsækjandi fer í
skriflegt greiðslumat hjá banka
eða sparisjóði. Þegar niður-
stöður greiðslumats liggja fyr-
ir, og lánsloforð húsnæðis-
nefndar eftir atvikum, leitar
íbúðarkaupandi að fasteign á
markaði.
Húsbréfalán miðast við
kaupverð. Við gerð kauptil-
boðs í notaða eign getur hús-
bréfalán numið allt að 70% af
kaupverði íbúðarinnar við
fyrstu íbúðarkaup, annars 65%.
Veðsetning að teknu tilliti til
áhvílandi skuldbindinga má þó
aldrei fara yfir 85% af bruna-
bótamati.
Þegar seljandi hefur gengið
að kauptilboði sendir kaupandi
(yfirleitt fasteignasalinn sem
hann skiptir við) inn umsókn
til íbúðalánasjóðs um hús-
bréfalán ásamt greiðslumati,
kauptilboði og nauðsynlegum
fylgigögnum.
Starfsmenn sjóðsins meta
veðhæfni íbúðarinnar og fara
yfir greiðslugetu og fjármögn-
un umsækjanda. Meti sjóður-
inn kauptilboðið lánshæft fær
íbúðarkaupandinn afhent fast-
eignaveðbréf til undiiritunar
eða yfirtökubréf eftir atvikum.
Fasteignaveðbréf er gefið út á
nafn seljanda. Þegar fasteigna-
veðbréf liggur fyrir er unnt að
ganga til kaupsamnings. Lán-
takandi undirritar og þinglýsir
og seljandi framselur fast-
eignaveðbréf áður en skipt er á
þeim fyrir húsbréf hjá íbúða-
lánasjóði.
íbúðalánasjóður kaupir þing-
lýst fasteignaveðbréf af seljanda
og greiðir fyrir það með rafræn-
um húsbréfum. Húsbréfin em
gefin út á kennitölu seljanda og
þurl'a skipti á fasteignaveðbréf-
um og rafrænum húsbréfum að
fara fram fyrir lokun viðkom-
andi húsbréfaflokks, þó eigi síð-
aren K) dögum fyrir lýrsta
gjalddaga þess. Andvirði við-
bótarlánsins, ef um slíkt er að
ræða, er ráðstafað samkvæmt
fyrinnælum seljanda.
Hallur Magnússon segir
viðbótarlánin góðan kost Jýrir
tekjulítið fólk.
Umsækjendur geta valið
hvort gjalddagar fasteignaveð-
bréfa eru mánaðarlegir eða árs-
fjórðungslegir. Greiðslur af
fasteignaveðbréfum hefjast
eigi síðar en á þriðja almenna
gjalddaga eftir útgáfudag ef
gjalddagar em 15. hvers mán-
aðar eða eigi síðar en á öðmm
almennum gjalddaga ef gjald-
dagar eru ársfjórðungslega.
Hægt er að fá greiðslumat
til bráðabirgða og senda fyrir-
spumir gegnum vefsíður
Ibúðalánasjóðs, www.greidslu-
mat.is eða www.ils.is. Þar er
einnig að finna aðrar upplýs-
ingar, svo sem um lánareglur
og starfsemi sjóðsins, og fréttir
af húsnæðismálum. Fyrsta
greiðsla fasteignaveðbréfs er
að jafnaði hærri en aðrar
greiðslur þar sem vaxtatímabil-
ið er lengra.
Afborganirnar
En hverjar eru mánaðarafborg-
anir af láni til kaupa á til dæm-
is 10 milljón króna húsnæði?
Afborganir af húsbréfum lil 40
ára eru 35 þúsund krónur og
12 þúsund af viðbótarláninu.
Samtals gera þetta 47 þúsund
krónur á mánuði. Þá á fólk rétt
á vaxtabótum, um 25 þúsund á
mánuði, þannig að
nettógreiðslan verður um 25
þúsund krónur á mánuði.
„Þetta ættu flestir að ráða
við,“ segir Hallur að lokum.
NEYTENDABLAÐIÐ - desember 2002