Bændablaðið - 01.02.2000, Side 1

2. tölublað 6. árgangur
Þriðjudagur 1. febrúar 2000
ISSN 1025-5621
í fyrsta sinn að bú
hér á landi nær að
íramleiða yfir
7000 kg að jafnaði
effir hverja árskú
Það gerist nú í fyrsta sinn að bú
hér á landi nær að framleiða
yfir 7000 kg af mjólk að jafnaði
eftir hverja árskú. Þessi ein-
stæði árangur næst á félags-
búinu í Baldursheimi í Mý-
vatnssveit en þar voru 15,4 árs-
kýr, sem að jafnaði skiluðu 7160
kg. af mjólk. Eins og flestir les-
endur þekkja er hér ekki um
neina tilviljun að ræða því að
þetta hú hefur á þriðja áratug
verið afurðahæsta bú landsins
eða í hópi þeirra og var t.d.
fyrsta bú hér á landi sem náði á
sínum tíma 6000 kg. meðal-
afurðum.
Þá eru 18 bú með fleiri en 10
árskýr þar sem meðalafurðir eru á
bilinu 6000-7000 kg. af mjólk.
Þetta er að vonum miklu fleiri bú
en áður.
Það gefur auga leið að fjöldi
kúa sem eru að skila miklum
afurðum stóreykst. I þeim efnum
eru hins vegar engin fyrri met um
afurðir slegin. Tvær kýr á landinu
ná að þessu sinni að skila yfir 10
tonnum af mjólk á árinu en það
eru Kolbrá 68 á Ingunnarstöðum í
Geiradal sem mjólkaði 10433 kg.
og Lukkuleg 20 á Efri-Brunná í
Saurbæ, en mjólkurmagn hennar
var 10061 kg. af mjólk á árinu.
Að vanda verður síðan gerð
ítarleg grein fyrir niðurstöðum úr
skýrsluhaldinu í greinum í naut-
griparæktarblaði Freys á vordög-
um.Sjá einnig frétt á blaðsíðu 2.
/JVJ/
Ekkert
fiskeldisfjrrirtæki
hefursosteíör
vishrænni vothin
Fyrirtæki sem stunda fiskeldi
hafa getað sóst eftir vistvænni
vottun til landbúnaðarráðuneytis-
ins síðan 1998. Þá vottun fá
fyrirtækin að uppfylltum ákveðn-
um skilyrðum sem eru að ýmsu
leyti sambærileg við vistvæna
vottun á lambakjöti. Ekkert fyrir-
tæki hefur hins vegar enn sóst eftir
slíkri vottun.
Gísli Jónsson dýrlæknir fisk-
sjúkdóma segir að ýmsar fisk-
þeldisstöðvar séu komnar mjög
langt í þessa átt og uppfylli nú
skilyrði til vistvænnar vottunar.
„Astæðan fyrir því að enginn hef-
ur viljað fá þessa vottun ennþá er
hugsanlega sú að menn hafi ekki
talið eftirspumina nógu mikla á
þeim mörkuðum sem em fyrir
hendi,“ segir hann.
Gísli telur að nokkuð hafi
dregið úr eftirspum eftir vistvænni
fiskeldisframleiðslu og að umræða
um hana sé ekki eins mikið í deig-
lunni og hún var áður fyrr. „Þá var
mun meiri þrýstingur frá mörk-
uðunum um að fá vistvænt vottaða
framleiðslu. Hann er ekki fyrir
hendi lengur.“
Páll Lýðsson í Litlu-Sandvík í góðum félagsskap á fundinum í Aratungu.
Heitar umræður á íundi um
piendumál í Aratungu
Ríkisstjornin breytir Itígum um pjóðlendur. Eför það verður auðveldara fyrir landeigendur að reka mál sín fyrir Qbyggðanefnd
Hátt á annað hundrað landeigendur fjölluðu um þjóðlendulögin á
fundi í Aratungu fyrir helgi. Fundurinn samþykkti áskorun til
fjármálaráðherra „að draga kröfulínu ríkisins út fyrir þinglýst mörk
eignarlanda enda sé það alls ekki í anda laganna að ganga þvert á
þinglýstar eignarheimildir.“ A fundinum kom fram mikil gagnrýni á
framkvæmd laganna en jafnframt var gerður góður rómur að
yfirlýsingum ríkisstjórnarinnar að fyrirhuguðum breytingum á
lögunum. Geir Haarde, fjármálaráðherra, sagði að ríkið mundi bera
allan kostað af málaraekstri vegna deilna um landamerki. Þá verður
fjármálaráðuneytinu gert að lýsa kröfum ríkisins um þjóðlendur á
þeim svæðum sem Óbyggðanefnd ákveður að taka til meðferðar en
síðan lýsi landeigendur sínum kröfum.
Ólafur Bjömsson, hæstaréttar-
lögmaður á Selfossi, sagðist hafa
viljað sjá ákvæði á borð við það að
land innan þinglýstra landamerkja
skyldi aldrei teljast þjóðlenda. A
fundinum kom fram að þegar lögin
voru sett hefðu menn talið að þau
snerust um afréttina á hálendinu en
að ekki ætti að hrófla við eignar-
löndum. I framsöguræðu Odds
Hermannssonar, landslagsarki-
tekts, kom fram að 73,5% af því
landi sem um ræddi í Ámessýslu
félli innan þjóðlendna en hæsta
hlutfallið er af útjörð Úthlíðar,
94,8%, - sem er 60-70% af heildar-
landi jarðarinnar. Guðni Ágústs-
son, landbúnaðarráðherra, sagði
mikilvægt að leiða til lykta gamlar
deilur um hálendið og að mörkin
yrðu skýr á milli þjóðlendna og
eignarlands. „Þessi fundur er sigur
fyrir bændur," sagði Guðni og lýsti
yfir fullum stuðningi við bændur.
Engir aukvisar erum við
Haukdœlir
Á fundinum flutti Páll Lýðs-
son, bóndi og sagnfræðingur,
erindi um sönnun landeigenda á
eignarrétti jarðeigna sinna. Erindi
Páls, Ólafs og Sigurðar Jónssonar,
hæstaréttarlögmanns, ásamt
skýringarmyndum og texta Odds
Hermannssonar er að finna á
heimasíðu Bændasamtaka Islands:
www.bondi.is Þar er einnig ræða
Björns Sigurðssonar, bónda í Út-
hÖð, en hann sagði: „Dómur
Óbyggðanefndar er ekki fallinn.
Krafa okkar landeigenda til ríkis-
valdsins er skýr: Dragið tafarlaust
kröfulínuna út fyrir öll þinglýst
landamerki í Ámessýslu. Eitt sinn
var sagt: „Engir aukvisar erum við
Haukdælir og svo er enn. Stígið á
hesta, til bardaga höldum vér - hér
skal barist til síðasta manns."
í framsöguræðu á fundinum
sagði Ólafur Bjömsson að með
lögunum hefði verið leitast við að
koma á hreint hver ætti afréttir og
almenninga, góð sátt hefði verið
um málið í meðförum Alþingis en
við framkvæmd laganna hefðu
sumir lögfræðingar sett fram þá
skoðun að lögbýli með þinglýstum
landamerkjum kunni að vera, að
hluta a.m.k., að gmnni til eign
ríkisins, þó að landeigendur kunni
að eiga takmörkuð réttindi svo sem
beitarréttindi. „Með öðmm orðum,
landamerkjabréf segja aðeins fyrir
um yfirráðarétt, en em ekki full-
kominn heimild um grunneignar-
réttinn. Þessari nýju kenningu, sem
fram kemur í kröfulýsingu þjóð-
lendunefndar íjármálaráðuneytis-
ins, er ég algerlega ósammála og
tel að engin rök hnígi að þessari
niðurstöðu, né að hún verði studd
dómafordæmum,“ sagði lög-
maðurinn.
Jörð itieð þinglýstum
landainerkjuin er eignarland
Ólafur sagði að það væri krafa
landeiganda að jörð með þinglýst-
um landamerkjum, sé eignarland.
„Ástæðan er sú að eigandi jarðar á
íslandi hefur öll eignarráð þessarar
eignar í krafti hinnar þinglýstu
eignarheimildar, og getur m.a.
bannað öðmm not hennar. I sam-
ræmi við þetta hafa eigendur jarða
á Islandi fengið eignamámsbætur
ef réttindi jarða þeirra hafa verið
skert með sérstökum hætti, enda
eignarrétturinn varinn í stjórnar-
skrá. Landeigendur telja að ekki
séu rök til að mismuna eigendum
bújarða eftir því hvort jarðir þeirra
liggja að hálendinu eða hvort þær
séu á láglendi. Það er því von að
landeigendur séu rasandi hissa
þegar því er haldið fram að jarðir
þeirra séu ekki fullkomin eign
þeirra, heldur eigi þeir einungis
takmarkaðan afnotarétt, en landið
sé að öðm leyti í eigu ríkisins."
Meginkrafan að sögn Ólafs
verður sú að þinglýstar eignar-
heimildir verði metnar sem næg
sönnun fyrir beinum eignarrétti
jarðeigenda. Ef hið opinbera haldi
öðm fram verði það að sanna mál
sitt.
„Ef framganga þessara laga
verður einhver óskapnaður, sem
raskar viðmiðunum í sveitum
landsins, þá mun ég og eflaust
fleiri alþingismenn berjast fyrir því
að lögin verði tekin upp, hvort sem
þeim verður kippt aftur eða ekki,“
sagði Ámi Johnsen, alþingis-
maður, á fundinum.