Bændablaðið - 15.02.2000, Blaðsíða 20

20
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 15. febrúar 2000
Matvœlafram-
leiðsla á Kjalarnesi
Ólafur Guðjónsson rekur kjúklingabú á Móum:
„Byiig þegar leyft
var að selja
ferska kjúklinga"
Kjalarnes hefur vaxið og dafnað sem
landbúnaðarhérað á undanförnum árum.
Vöxturinn hefur þó ekki falist í gömlu
búgreinunum heldur íframleiðslu á svínakjöti,
kjúklingum og eggjum og hefur vöxturinn verið
töluverður íþessum greinum þar, einkum tveim
þeim jyrstnefndu.
1 árslok 1998 voru samkvœmt forðagœsluskýrslum
eftirtaldir gripir á Kjalarnesi:
50 þúsund varphœnur, sem er 30% aföllum
varphœnum landsins
6.500 holdahœnur, sem er 18,4% af íslenska
holdáhœnustofninum
818 svín, sem er ríflega 20% af öllum svínum
landsins.
Öllum þessum gripum fjölgaði töluvert jafnt á
Kjalarnesi sem annars staðar á landinu 1998 en
árin þar á undan hafði fjöldinn haldist nokkuð
stöðugur.
Sl. ár voru framleidd um 900 tonn af eggjum, um
600 tonn afkjúklingum og um 1000 tonn af
svínakjöti á Kjalarnesi. Framleiðsla á kjúklingum
og svínakjöti hefur aukist jafnt og þétt undanfarin
ár og m.a. hefur kjúklingasalan tvöfaldast frá pví
leyft var að selja ferska kjúklinga hér á landi arið
1995. Eggjaframleiðslan hefur hins vegar verið
svipuð síoustu ár.
Bœndablaðið tók hús áþremur framleiðendum á
Kjalarnesi. Þetta eru Ótafur Guðjónsson og
fjölskylda á Móum, Geir Gunnar Geirsson og
fjölskylda að Vallá og Jón Ólafsson og synir í
Brautarholti.
Geir Gunnar Geirsson og fjölskylda
reka svína- og eggjabú að Vallá:
„Æflum okkur að
gera góða hlufl I
framtfðinni"
Á Móum hefur Ólafur Guðjónsson
og íjölskylda hans rekið kjúkl-
ingabú síðan 1985 og hefur
reksturinn gengið vel. Jörðin er nú
sameiginlega í eigu fjölskyldna
Ólafs og Jóns Ólafssonar í Braut-
arholti og reka þær búið í sam-
einingu.
Guðmundur Jónsson skipstjóri
keypti þessa jörð um 1930 og var
þar með hefðbundinn búskap. Son-
ur hans, Teitur, tók síðan við búinu
1956 og breytti því þá í alifuglabú.
Hann var með þennan búskap til
1985 þegar núverandi eigendur
keyptu jörðina og hefur búið
stækkað nokkuð síðan þá. Um
60% af starfsemi fuglabúsins er á
Móum en auk þess er fyrirtækið í
samstarfi við ljóra aðila á Suður-
landi um framleiðslu. Auk þess
reka Ólafur, Erlingur sonur hans
og Geir Gunnar Geirsson stofnbú á
Melavöllum.
Ólafur segir byltingu hafa
orðið í framleiðslunni árið 1995
þegar gefið var leyfi til að selja
ferska kjúklinga en þessi kjötteg-
und var þá sú eina sem ekki mátti
seljast ófrosin. Síðan þá hefur
verið lögð megináhersla á sölu
ferskrar vöru. Þetta sama ár var
ákveðið að aðskilja rekstur búsins
og rekstur dreifingar og vinnslu.
Ymsar nýjungar hafa komið í
framleiðslunni á þessum tíma, m.a.
er búið að koma upp eldhúsi þar
sem framleiddar eru soðnar og
steiktar vörur sem þegar er byijað
að selja.
Ólafur segist telja að
kjúklingabúið á Móum hafi verið
með um 25-30% markaðshlutdeild
á síðasta ári sem þýðir um 700
tonna framleiðslu. Á Móum fer
eingöngu fram fuglaeldi en öllum
afurðunum er slátrað á Hellu.
Þaðan eru þær keyrðar í kjöt-
vinnslu í Garðabæ sem er í eigu
Móa og heitir Ferskir kjúklingar.
Þar eru vörurnar unnar og
pakkaðar inn og fara síðan í
dreifingu.
Eftir að byrjað var að selja
ferska kjúklinga hefur salan hjá
Móum aukist jafnt og þétt. Þetta
hefur kallað á stækkun búsins.
„Þessi vara hefur ekki nema 5-6
daga geymsluþol frá slátrun
þannig að við verðum að slátra alla
daga vikunnar. Til þess að það sé
hægt verða búin að vera að
ákveðinni stærð.“
Það er ekki alltaf tekið út með
sældinni að reka kjúklingabú eins
og umræðan sem varð um kjúk-
linga sl. sumar bar með sér. Ólafur
segir að töluverður sölusamdráttur
hafi orðið þegar þessi umræða
náði hámarki. „Þegar sala á fersk-
um kjúklingum var leyfð var hert
eftirlit með salmonellu og öllum
fugli sem greindist með hana var
fargað. Síðan þá hefur fugl sem er
sýktur af salmonellu ekki farið á
markað. Nú er hins vegar kominn
upp vandi með kamphylobakter en
menn vilja meina að aukna tíðni
þessa sjúkdóms sé einkum að
finna í kjúklingum. Okkur finnst
hins vegar heilbrigðisyfirvöld hafi
viljað hengja sig á að orsökina
væri eingöngu að finna í kjúk-
lingum og að við höfum óverð-
skuldað verið gerðir að blóra-
böggli í þessu máli.“
Ölafur telur að ekki sé raun-
hæft að útrýma kamphylobakter
eins og stefnt hefur verið að. „Það
hefur engu ríki tekist að útrýma
þessari veiki. Það voru jafnvel
uppi hugmyndir um að banna sölu
á kjúklingum sem væru með
kamphylobakter en það er hvergi
gert í heiminum. Fyrstu hugmynd-
irnar voru að við ættum að ná að
útrýma þessu á tveimur mánuðum
sem okkur fannst ósanngjamt. Það
má t.d. nefna að Svíar tóku sér 10
ár í sama verkefni. Eg hefði haldið
að fyrst þyrfti að rannsaka hvort
og þá hvar þessi veira væri til stað-
ar og fara í framhaldi af því í að-
gerðir til að stemma stigu við
henni.“
Ólafur bendir á að rannsóknir
sem gerðar voru í haust sýndu að
kaphylobakter hefði greinst í 28%
af því sauðfé sem tekin voru sýni
úr auk þess sem svín hafi þessa
veiru í töluverðum mæli. „Þar af
leiðir að kamphylobakter er ekki
eingöngu bundinn við kjúklinga-
rækt. Mér finnst einnig undarlegt
að ekki skuli hafa farið fram rann-
sókn á nautgripum því meðal
stórra áhættuþátta í kaphylobakter-
sýkingu er ógerilsneidd mjólk.“
Ólafur viðurkennir hins vegar að
vegna sláturaðferða sé kamphylo-
bakter líklegri til að fylgja kjúk-
lingum á markaðinn en öðrum
kjöttegundum.
Þéttbýlið færist sífellt nær
Kjalamesinu en Ólafur telur það
ekki eiga að hamla svæðinu sem
landbúnaðarhéraði. „Maður sér
víða erlendis stór og mikil bú í
jaðri byggðar, t.d. í Hollandi og
Belgíu. Meginkosturinn við að
vera með búskap nálægt höfuð-
borginni er að sjáfsögðu sá að
hægt er að koma vömnum með
ódýrari hætti á markað. Við ætlum
okkur hins vegar ekki að auka
starfsemina hér á þessu svæði.“
Fyrirtækið er samt sem áður
með áform um framleiðsluaukn-
ingu. Búið er að kaupa jörð í
Svínadal í Borgarfirði sem er verið
að byggja upp sem kjúklingabú.
„Eftir að Hvalfjarðargöngin komu
hefur orðið mikil breyting í að-
stöðu okkar bæði til að koma að-
föngum norður fyrir Hvalfjörð og
að koma dýmnum til slátrunar.
Við sjáum því mestan hag í að
vera norðan megin við Hvalfjörð-
inn.“
Ólafur segir hugmyndir uppi
um að koma upp einni allsherjar
vinnslustöð. „Aðalhindmn okkar í
dag er að við keyrum afurðir okkar
á Hellu til slátmnar og það er ekki
hægt að gera með góðu móti á
hagkvæman hátt. Við emm nú
með starfsemi okkar á fimm stöð-
um í vinnslu, dreifingu og s'krif-
stofuhaldi en slík afurðastöð
myndi rýma þetta allt. Þetta yrði
mun hagkvæmara fyrir allan rekst-
ur hér,“ segir hann að lokum.
Að Vallá hafa þeir feðgar og al-
nafnar, Geir Gunnar Geirsson eldri
og yngri, rekið eggjabúið Stjömu-
egg og svínabúið Stjömugrís,
ásamt fleirum. Reksturinn hefur
gengið vel og m.a. er fyrirhuguð
stækkun á svínabúinu á næstu
ámm.
Stjörnuegg
Eggjabúið Stjömuegg var sett á
stofn 1976 að Vallá. Til að byrja
með var öll starfsemin í einu húsi
en síðan þá hefur hún undið upp á
sig og nú em þeir feðgar með 45
þús. varphænur. Hjá Stjömu-
eggjum starfa nú 12 manns við
framleiðsluna og þar em nú fram-
leidd um 800 tonn af eggjum á ári.
Geir Gunnar segir að eggja-
markaðurinn hafi verið í jafnvægi í
nokkum tíma. Neysla á eggjum
hafi lítið aukist og jafnvel heldur
dregið úr henni á síðustu ámm.
„Það em engin áform hjá okkur
um að auka framleiðsluna. Hins
vegar emm við sífellt að horfa til
aukinnar hagræðingar og að koma
með nýjungar í framleiðslunni."
Meðal þessara nýjunga er að
selja soðin egg en þegar er byijað
að selja þau til mötuneyta og stærri
aðila. Þá hefur fyrirtækið boðið
upp á svokölluð Sæluegg í anda
umhverfisvænnar stefnu en þau
egg em orpin af hænum sem ganga
lausar en em ekki inni í búmm.
Salan á þeim hefur gengið þokka-
lega að sögn Geirs Gunnars.
„Þessi græna bylgja sem fór mjög
hratt um Danmörku og England á
sínum tíma, fer mun hægar hér. En
við munum halda áfram að bjóða
upp á þetta og sjá svo til hvort
salan muni aukast.“
Auk þessa reksturs rekur fyrir-
tækið andabú þar sem pekingendur
em ræktaðar. . Endumar ■ hafa