Bændablaðið - 14.03.2000, Blaðsíða 2
2
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 14. mars 2000
MED SEINNI
50LLANUM
Við viljum
hasar!
Var einhver að halda því fram
að félagshyggja og félagsleg
samhjálp ætti nú á tímum
meira undir högg að sækja en
áður? Þeim hinum sama skal
bent á störf hjálparsveita
undanfarnar vikur í þágu fólks
sem óveðrið hefur leikið grátt.
Hið sterka og virka kerfi þeirra
er öllum þeim sem að því
standa til sóma og stolt
þjóðarinnar inn á við og út á
við.
Það breytir þessu ekki að fleiri
eru hjálpar þurfi en þeir sem
týnst hafa á fjöllum eða komast
ekki leiðar sinnar í umferðinni.
Á hverjum tíma er fólk sem
þarf á aðstoð samfélagsins að
halda, öryrkjar af ýmsu tagi,
sem búa við þröngan kost og
hafa dregist aftur úr í því
góðæri sem þjóðin hefur notið
að undanförnu. Engir bíða eftir
útkalli til að koma þeim til
hjálpar, frekar að gripið sé til
reikningskunnáttu til að reikna
út prósentuhækkanir á kjörum
þeirra en þær geta orðið miklar
ef reiknað er út frá nógu lágum
upphæðum.
Hvað veldur þeim mun sem er
á því hvernig brugðist er við
þörfum þessara tveggja hópa?
Hér skal því svarað. Munurinn
liggur í hasarnum. Það fylgir
því mikill hasar að fara af stað
í óveðri út í óvissuna, mörg
tæki fara í gang og þegar gefið
er í heyrist hátt burrrrrrrrrr, sem
eykur um leið adrenalín í
blóðinu, og hvað er meira
gaman en að komast í hasar
og tefla djarft?
Þetta er það sem Öryrkja-
bandalagið og aðrir, sem sinna
málefnum þeirra sem minnst
mega sín, þurfa að læra á því
að það er nú einu sinni svo að
enginn mælikvarði er betri á
sérhvert þjóðfélag heldur en sá
hvernig búið er að þeim sem
undir hafa orðið í lífsbaráttunni.
Grímur
Aðalfundur Osta- og smjör-
sölunnar sf. haldinn á dögunum. Á
fundinum var kosin ný stjórn sem
er þannig skipuð: Aðalmenn: Þór-
ólfur Gíslason, sem jafnframt var
kosinn formaður, Birgir Guð-
mundsson, varaformaður, en aðrir
í stjóm eru þeir Hólmgeir Karls-
son, Erlingur Teitsson og Guð-
laugur Björgvinsson. Vara-
menn: Ingi Már Aðalsteinsson,
Magnús H. Sigurðsson, Eiríkur S.
Jóhannsson, Guðmundur Þor-
sfeinssón óg Hlífár'Kárlssóri.
Jón Bjamason leggur fram fyrirspurn um
póstburð alla virka daga alls staðar á landinu:
Gera þarf gæfiakröfur
til póstyjónustunnar
Jón Bjarnason alþingismaður
lagði á dögunum fram fyrir-
spurn á Alþingi til samgöngu-
ráðherra um hvenær áætlun
um póstburð alla virka daga til
allra eða flestallra heimila á
landinu verði komin til fram-
kvæmda. Eins og fólk til sveita
kannast við er póstur sums
staðar aðeins borinn út þrisvar
í viku og vill fólk þar gjarnan
fá sinn póst daglega eins og
tíðkast í þéttbýli.
Jón segir að póstþjónustu sé
mjög misskipt í landinu. „Við
höfum fengið fregnir af því að
verið sé að skerða póstþjónustu,
loka pósthúsum og stytta opnun-
artíma. Eg er að spyrjast fyrir um
hvort einhver skipuleg áætlun sé
ekki fyrir hendi í þessum
málum.“
Jón bendir á að samkvæmt
lögum skuli íslenska rikið tryggja
landsmönnum reglulega grunn-
póstþjónustu. „Þessi grunn-
þjónusta hefur aldrei verið skil-
greind. Það eru hins vegar
ákvæði í lögum þess efnis að
ekki eigi að mismuna dreifingar-
aðilum en engar reglur eru hins
vegar til um að ekki eigi að mis-
muna þegnunum í þjónustunni."
Að mati Jóns ber að setja
gæðakröfur um póstþjónustuna
eins og alla aðra þjónustu. Það
hafi hins vegar ekki verið gert.
„Það er einnig heimild í lögum til
að setja jöfnunargjald til að
standa straum af greiðslu fjár-
framlaga til að fjármagna skildu-
bundna grunnpóstþjónustu þar
sem slik þjónusta er óarðbær. Eg
vil því fá að vita hvenær verður
komið á daglegri póstdreifingu
um land allt og hvort ráðherra
geti sett fram skilgreiningu á
grunnpóstþjónustu í landinu."
Jón segir að þó að íslands-
póstur sé nú orðið einkafyrirtæki
verði ríkið að skilgreina þær
þjónustukröfur sem dreifingar-
aðilar verða að uppfylla. „Þetta
hefur ríkið ekki gert. Það gengur
ekki upp að einkavæða þjónust-
una en setja síðan engar reglur
um hverju hún eigi að skila. Nú
stendur t.d. til að hætta póst-
þjónustu í Vík og Kirkjubæjar-
klaustri. Samkvæmt lögunum
hefur pósturinn enga heimild til
að gera þetta án samþykkis sam-
gönguráðherra og það verður þá
að vera grundvöllur samræmdrar
skilgreiningar á því hver á að
vera grunnpóstþjónusta í land-
inu.“
Sveítartélögin œflu að eiga
og roka allar vatnsveítur
Fram til 1998 voru vatnsveitur í
sveitum styrktar í gegnum
búnaðarfélögin - Bændasam-
tökin. Styrkurinn var um 44%
af kostnaði við framkvæmdina.
Starfsmaður Bændasamtakanna
mældi fyrir vatnsveitunum og
tók þær út án endurgjalds. Nú
þarf að leita til sveitarfélgsins
eftir vatnsveitunni og eru styrkir
til framkvæmdanna veittir úr
Jöfnunarsjóði sveitarfélaga.
Helga A. Erlingsdóttir, vara-
þingmaður segir að styrkimir séu
þrepaskiptir eftir stærð sveitarfél-
aga. „Hæstir eru þeir til vatns-
veitna í minnstu sveitarfélögunum,
dreifbýli eða 50%. Það er skilyrði
að sveitarfélögin leggi veiturnar
og reki þær. Sveitarfélögin þurfa
að gera samning við ábúanda, þ.e.
fá leyft fyrir lagningu veitunnar og
fá samþykkta í viðkomandi
ráðuneyti gjaldskrá sem notandi
greiðir síðan eftir til sveitarsjóðs.
Þetta kostar allskonar snúninga,
fyrirhöfn og um leið peninga,"
sagði Helga.
Það sem er einnig erfitt er að
flestir bændur í sveitum landsins
eiga sínar vatnsveitur og reka þær.
En ef leggja þarf nýja veitu, t.d. á
næsta bæ þá yrði hún að vera
kostuð og rekin af sveitarfélaginu
með því fyrirkomulagi sem er í
gildi í dag. Það skapar mismunun
á milli viðkomandi aðila. „Til að
réttlætinu sé fullnægt þyrftu sveit-
arfélögin í raun og vem að kaupa
allar vatnsveitur og reka. Þær eru
auðvitað í misjöfnu lagi og með
auknum kröfum heilbrigðisyfir-
valda gæti orðið kostnaðarsamt að
koma þeim í fullnægjandi ástand.
Lítil sveitarfélög hafa tæpast efni á
því, jafnvel þótt þau fái 50% af
framkæmdaverði endurgreitt,"
sagði Helga.
„Lesiö í landslag11 er námskeið ætlað
ferðaþjónustuaðilum:
„Mihilvægt að glæða það
Iffi sem maður ser"
Gunnar Rögnvaldsson, kennari
á ferðamálabraut við Hólaskóla,
hefur umsjón með námskeiði
fyrir ferðaþjónustuaðila sem
kallast Lesið í landslag og verð-
ur haldið 22.-23. maí. Námskeið-
inu er ætlað að þjálfa þátttak-
cndur í að skoða og túlka
náttúru- og menningarminjar í
þeirra nánasta umhverfi. Þannig
geti þeir í framhaldinu aukið
fjölbreytni í þjónustu sinni við
ferðamenn. Námskeiðið er eink-
um ætlað fólki sem fer með
ferðamenn í skoðunarferðir og
vill fræða þá um landið.
Gunnar segir að á námskeiðinu
verði fólki bent á hvað eigi að
skoða þegar ferðast er um landið.
„Námskeiðið á að hjálpa fólki að
átta sig á því hvað landið býður
uppá og hvort hugsanlega séu ein-
hver menningarverðmæti á
ákveðnu landssvæði. Tilgangurinn
er að kenna fólki að lesa í landið
óg' fihhá 'þahhlg' 'sfflc'vérðmæfi.‘r
Gunnar segir að gömul hús verði
einnig skoðuð með tilliti til mis-
munandi hleðslugerða o.þ.h.
Hann telur að verðmætir hlutir
geti vakið fólk til umhugsunar um
landsins gæði fyrr og nú. Hann
hefur sjálfur farið með ferðamenn
í skoðunarferð um nágrenni Hóla
og lagt áherslu á að fræða menn
um sem flest sem tengist
stöðunum þar. „Það er mikilvægt
að reyna að glæða það sem maður
sér lífi í augum ferðamannsins.
Við ábúendaskipti glatast oft
ömefni, munnmælasögur og ýmis-
legt sem kynslóðimar á undan
ólust upp við. Sögulegir atburðir
gætu jafnvel hafa átt sér stað á
landi ferðaþjónustubóndans eða
nálægt því án þess að hann hafi
hugmynd um það.“
Gunnar mun á námskeiðinu
njóta aðstoðar Sigriðar Sigurðar-
dóttur safnvarðar í Glaumbæ og
Hjalta Pálssonar sagnfræðings.
Fruma lítur eftir ungviðinu
Hún Fruma á Stóra-Ármóti er merkileg kýr en í „æsku“ naut hún mikillar
aðdáunar og eftirtektar. Ástæðan var sú að Fruma var fyrsti kálfurinn í
ræktunarkjarnanum á Stóra-Ármóti sem var tilkominn með
fósturvísaflutningum og af því dregur hún nafn sitt. Kálfurinn var í
heimsókn hjá Frumu og ekki annað að sjá en honum liði veí f heyinu.