Bændablaðið - 16.05.2000, Blaðsíða 28
28
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 16. maí2000
l/Mipíi og atvinnulíf
Umsjón
Erna Bjarnadóttir
Úr skýrslu utanríkisráðherra um áhrif
ESB aðildar á íslenskan landbúnað
OkoMælk í Danmörku bannar
sjálfvirka mjaltaþjóna
OkoMælk í Danmörku hefur
bannað sjálfvirka mjaltaþjóna. Haft
er eftir fyrirtækinu að ástæðan fyrir
þessu sé að gæði mjólkurinnar séu
einfaldlega ekki nógu góð.
Mjólkursamlagið fjölgaði
innleggjendum sínum um 9 á
síðasta ári og jókst
mjólkurinnvigtunin um 30%. Það
hefur reynst mögulegt að afsetja
alla framleiðsluna sem vistvænar
vörur, þá aðallega neyslumjólk.
(Mælkeritidende 2000, nr. 9)
Virðisaukaskattur á matvörum í ýmsum löndum
Heimild: Landbrukssamvirkets Felleskontor, Noregi
Danmörk 25%
Noregur 23%
Finland 17%
ísland 14%
Svíþjóð 12%
Austurríki 10%
Grikkland 8%
Þýskaland 7%
Holland 6%
Belgía 6%
Frakkland 5,5%
Portúgal 5%
Japan 5%
Ítalía 4%
á „nauðsynjum" (brauð, mjólk, mjöl o.s.frv.) annars 10%
Spánn 3-7%
breytilegt eftir „mikilvægi" sem næringar
Lúxemborg 3%
Sviss 2%
írland 0%
Stóra-Bretland 0% en
17,5% á
lúxus matvörum s.s. kexi, súkkulaði, kaffi, te o.s.frv.
Kanada 0%
Bandaríki Norður Ameríku 0%
í skýrslu Halldórs Ásgrímsson-
ar, utanríkisráðherra, um ESB,
sem lögð var fram á Alþingi
fyrir skömmu er margan
fróðleik að finna m.a. um
styrkjakerfi ESB og sjúkdóma-
varnir innan sambandsins. „Það
kerfi, sem farsóttarvarnir ESB
byggjast á, er í grundvallar-
atriðum þannig að dýralæknayf-
irvöld á hverju svæði fyrir sig
bera ábyrgð á að vörur eða dýr
sem, sett eru á markað, uppfylli
sameiginlegar kröfur sem gilda
fyrir allt EES-svæðið (gildir
eingöngu um fisk hvað Island
varðar)“, segir í skýrslunni.
„Meginþunginn í þessu kerfi er
eftirlit á upprunastað, þ.e.a.s. að
aðeins vörur, sem uppfylla öll
skilyrði, séu settar á markað.
Þessar reglur eru að mestu
samræmdar innan EES-svæðis-
ins. Sama gildir um allar vörur
sem unnar eru úr þessum dýrum
og þann aðbúnað sem krafist er
við framleiðslu og/eða innilutn-
ing þeirra.
Kröfur þær sem hér um ræðir
eru til þess ætlaðar að tryggja að
landbúnaðarvörur séu unnar úr
heilbrigðum dýrum við viðunandi
aðstæður - svokallað „stable to ta-
ble concept". Þetta eru reglur um
aðbúnað, fóður og vatn, lyf, bann
við hormónum, kynbætur o.s.frv.
Reglumar ná yfir alla ævi
húsdýrsins (frá því að vera á egg-
og/eða sæðisstigi) og áfram allt til
þess að matvælin eru keypt í versl-
uninni. Til að auðvelda eftirlit og
skráningu hafa verið settar reglur
um skráningu húsdýra. Þetta á
sérstaklega við um nautgripi þar
sem kálfar eru skráðir og
auðkenndir stuttu eftir fæðingu.
Auðkennin fylgja þeim alla ævi og
áfram og, þegar kerfið verður
komið í fulla notkun, allt til neyt-
anda. Markmiðið er að hægt verði
að rekja kjötstykkið, sem neytand-
inn tekur við í versluninni, til
ákveðins nautgrips eða, ef um
unna vöru er að ræða, til ákveðins
hóps af nautgripum.
Sömu kröfur eru gerðar til
þeirra vara sem fluttar em inn til
sambandsins. Þær þurfa að vera
framleiddar við sömu eða svipaðar
(jafngildar) aðstæður og ríkja í
EES en dýralæknayfirvöldum
viðkomandi lands er treyst til að
framfylgja þessum reglum. Með
vörum frá ríkjum utan EES þarf að
fylgja vottorð, undirritað af
dýralæknayfirvöldum uppruna-
landsins, sem jafngildir tryggingu
fyrir því að viðkomandi vörur séu
framleiddar og fluttar á viðeigandi
hátt.
Eini raunhæfi mismunurinn er
að vörur og dýr frá löndum utan
EES eru skoðuð frekar við ytri
landamæri ESB en í flestum tilfell-
um er hér um að ræða skoðun á
vottorðum og skoðun á því hvort
þau auðkenni, sem er að finna í
fylgiskjölum, sé einnig að finna á
sendingunni sjálfri. Ákveðið hlut-
fall sendinga er svo skoðað enn
frekar, sendingar opnaðar og sýni
tekin. Ef um lifandi dýr er að ræða
þá fara þau í gegnum öll þrjú þrep-
in við skoðun á landamærum.
Hverju aðildarríki er skylt að setja
upp neyðaráætlanir varðandi allar
helstu farsóttir og eru þær mjög
viðamiklar og nákvæmar. Ef upp
kemur smitsjúkdómur innan ESB
er ákveðnum svæðum lokað og er
þetta ekki bundið við þjóðlönd
eins og áður var, heldur við svæði
enda getur farsótt náð til fleiri en
eins lands.“
SamanburOur á verðþróun mjölhurvara og vísítölu neysluverðs s. 12 mónuði
110