Bændablaðið - 14.06.2000, Blaðsíða 23

Miðvikudagur 14.júní 2000
BÆNDABLAÐIÐ
23
Garðyrkjuskólanum slitið
Garðyrkjuskóla- ríkisins að
Reykjum í Ölfusi var Hlitið fyrir
skömmu. I ræðu Sveins’ Aðal-
steinssonar, skólameistara, kom
fram að 48 nemendur hófu nám
við skólann haustið 1998 á fimm
brautum, en um daginnn voru
útskrifaðir 10 nemendur af blóma-
skreytingabraut, 8 af garð- og
skógarplöntubraut, i 3 af
skrúðgarðyrkjubraut, 4 af um-
hverfis- og náttúrvémdarbraut og 3
af ylræktarbraut eða 38 nemendur
alls.
Verklegar æfingar við skólann
voru auknar eins og kostur var,
einkum á skrúðgarðyrkjubraut en
einnig á öðrum brautum. Boðið
var upp á stutt sumamámskeið fyr-
ir umhverfisbraut þar sem starf-
semi landgræðslunnar og
skógræktarinnar var kynnt á vett-
vangi. Blómaskreytingabraut tók á
móti nemendum á blómaskreyt-
ingabraut Sphus garðyrkjuskólans
á Fjóni í Danmörku og unnu nem-
endur saman að ýmsum verkefnum
í nokkra daga í september s.l. Und-
irritaður var samstarfssamningur
við Sphus skólann við það tilefni
og nú í maí var undirritaður samn-
ingur við Beder skólann á Jótlandi
og við Vefsn skólann í Noregi og
Burtrask skólann í Svíþjóð. Lögð
var áhersla á tölvunotkun í verk-
efnum nemenda og hún aukin frá
því sem áður var. Framsetningu
aðalverkefna var breytt og nem-
endur héldu sjálfir framsögu um
verkefni sín sem var opin almenn-
ingi. Kennslukannanir voru teknar
upp og gæði kennslunnar þannig
bætt. Reglulegir samráðsfundir
voru haldnir með nemendaráði. Ný
aðstaða fyrir blómaskreytingabraut
var tekin í notkun og starf brautar-
innar tengt betur öðru starfi
skólans.
„Ég geri mér grein fyrir að
breytingamar sem nemendur upp-
lifðu virðast heldur fátæklegar en
Utskriftarhópurinn úr Garðyrkjuskólanum, ásamt kennurum skólans.
þær verða að skoðast í ljósi þeirrar
kreppu. sem skólinn var í en hefur
unnið sig upp úr með ýmsum
aðhaldsaðgerðum og nýju
fjármagni. Breytingamar eiga eftir
að verða sýnilegri á næstu ámm.
Mestu skiptir hins vegar að stéttin
sjálf og sérfræðingar vilja starfa
með skólanum á tímum örra breyt-
inga og, sem betur fer, tímum mik-
illar bjartsýni," sagði Sveinn Aðal-
steinsson, skólameistari í skólaslit-
aræðu.
Ymsar breytingar em framund-
an í starfi. skólans. Gert er ráð fyrir
að námi .á garð- og skógarplöntu-
braut geti lokið með sveinsprófi.
Ný námsskrá fyrir starfsmennta-
brautir skólans verður tekin upp í
haust. Gert er ráð fyrir að nám á
blómaskreytingabraut verði lengt í
alls 3 ár innan fárra ára og vonandi
Súsanna S. Flygenring, nemandi á
garðplöntubraut var með hæstu
meðaleinkunn útskriftarnemenda.
Ný lög um búnaðarfrœðslu sem voru samþykkt á
Alþingi ímars 1999 og tóku gildi 1. júlís.l.fela í sér
margvíslegar breytingar á starfsumhverfi Garðyrkj-
uskólans. Rannsóknaskylda skólans er áréttuð í nýjum
lögum og réttur hans til hejja kennslu á háskólastigi í
samvinnu við aðra háskóla. Allt þetta kallar á róttœka
skoðun á öllu starfi skólans. Nýtt skipurit fyrir skólann
var samþykkt ífebrúar s.l. Markmið og hlutverk
skólans var einnig endurskilgreint. Nýr árangurs-
stjórnunarsamningur er í mótun.
Skólinn hefur fengið fé til að hefja byggingu Garðyrkj-
umiðstöðvar Islands sem nú er að rísa sem viðbygging
við skólann. Nýbyggingin er kostuð affé á fjárlögum,
með sölu fasteigna skólans og með beinum
fjárstuðningi garðyrkjubænda sem sýnir Ijóslega vilja
og óskir stéttarinnar íþessum efnum. Gert er ráðfyrir
ao landsráðunautar Bœndasamtakanna flytji starfsemi
sína til skólans fljótlega ásamt skrifstofu Sambands
garðyrkjubœnda auk hugsanlega fleiri fagfélaga. Nýtt
bókasafn skólans er í byggingunni sem alls verður um
550fm að stœrð. Þessi bygging og sú starfsemi sem bar
munfarafram munfæra okkur og skólastarfið til
nútímans. Gert er ráðfyrir að takafyrsta áfanga í
notkun innan skamms. Nýtt og fullkomið tilraunahús
verður væntanlega tekið í notkun í ágúst n.k. sem mun
gjörbreyta allri aðstöðu til plönturannsókna hérlendis.
verður hægt að hefja framkvæmdir
við nýtt verknámshús
skrúðgarðyrkjunnar innan tíðar.
Gert er ráð fyrir að bjóða upp á
háskólakennslu á a.m.k. tveimur
stuttum námsbrautum, annars veg-
ar í garðyrkjuframleiðslu og hins
vegar skrúðgarðyrkjutækni haustið
2001. Þessar brautir krefjast hins
vegar aukins fjármagns sem er
ekki tryggt ennþá. Ef af verður
mun skólinn verða einn af fáum
skólum landsins sem býður upp á
nám bæði á framhalds- og háskóla-
stigi.
Mestu skiptjp að stéUn sjáll oy
sárMingar vilja siaria með
skálanum ð tímum örra breyfinga
sagii Sveinn AOalateinsson, skúlnmeistnri
Gott uppeldi kvígna skilar sér í
heilbrigðum, afurðarmiklum og
endingargóðum gripum. í góðu
uppeldi felst margt sem ekki
verður tíundað hér, aðeins er
ætlunin að minna á tvö atriði sem
mikilvægt er að hafa í huga þegar
kvígur eru settar út að vori, þ.e. að
tryggja að þær fái nauðsynlegustu
vítamín, stein- og snefilefni og að
þær séu varðar gegn ormasýkingu.
Styrkur vítamína, stein- og
snefilefna hjá kvígum hefur ekki
mikið verið rannsakaður hér á
landi en þær fáu kannanir sem
gerðar hafa verið gefa vísbending-
ar um að þessu geti verið nokkuð
ábótavant. Þess vegna er ástæða til
að hvetja bændur til að tryggja að
kvígur fái nægilega mikið af þes-
sum efnum í uppeldinu. Þetta er
ekki síður mikilvægt í hagagöngu
á sumrin en á innifóðrun að vetri
til.Skortur á nauðsynlegustu
vítamínum. stein- og snefilefnum
getur hatt neikvæð áhrif a vöxt og
þroska, frjósemi og heilsufar. Rétt
er að benda á mikilvægi þessa
m.t.t. heilbrigðis á fyrsta mjalta-
skeiði, m.a. júgurbólgu.
Kvígunum má gefa þessi efni
með ýmsum leiðum, má þar nefna
steinefnablöndur til að blanda í
fóður eða drykkjarvatn, saltsteina,
forðastauta o.fl. Ekki hefur verið
gerður vísindalegur samanburður á
þessum aðferðum þannig að ekki
eru forsendur fyrir hendi til að
mæla með einni aðferð frekar en
annarri en leiðbeiningar má fá m.a.
hjá dýralæknum og ráðunautum.
Ymis sníkjudýr (einfrumunga
og orma) er að finna í nautgripum,
aðallega í meltingarfærum. Þau
skaða slímhimnu meltingarfæranna
og valda með því lélegri meltingu
fóðurs og uppsogi næringarefna.
Þetta getur dregið úr þroska og
vexti dýrsins og gerir það
viðkvæmara fyrir öðrum kvillum.
Lirfur ormanna geta lifað vet-
urinn af í haga og dýrin smitast
þegar þau eru sett út að vori.
Smithætta er meiri í litlum beit-
arhólfum en stórum. Lirfumar
þroskast í dýrunum og verða að
fullorðnum ormum á u.þ.b. þremur
vikum.
Til að koma í veg fyrir orma-
smit í nautgripum að vori er ráð að
setja þá í haga þar sem nautgripir
hafa ekki gengið sumarið áður. í
haga þar sem sauðfé eða hestum
hefur verið beitt á síðastliðnu
sumri er ekki að finna lirfur þeirra
orma sem sýkja nautgripi.
Þeir sem ekki eru í aðstöðu til
að nota þessa aðferð þurfa að gefa
ormalyf. Margar tegundir eru til af
ormalyfjum, sem virka á mismun-
and: hátt á sníkjudýrin og eins hafa
sum þeirra langvarandi virkni en
önnur ekki. Sama og gildir um öll
lyf, er mikilvægt að ormalyf séu
notuð rétt til að þau komi að gagni.
Best er að ráðfæra sig við
dýralækni um þessi mál.
Ormalyf sem ekki hafa forðav-
erkun virka eingöngu á þá orma
sem í dýrinu eru þegar þau eru gef-
in en hafa ekki fyrirbyggjandi áhrif
gagnvart nýsmiti. Slík lyf er best
að gefa u.þ.b. þremur vikum eftir
að gripimir eru settir út en eins og
áður sagði tekur það þann tíma fyr-
ir lirfu að verða að fullorðnum
ormi. Síðan er rétt að gefa lyfið
aftur þegar tekið er inn að hausti.
Ormalyf með forðaverkun má
gefa áður en gripimir eru settir út
og í flestum tilfellum þarf ekki að
gefa annan skammt af því urn sum-
arið.
Eins og með öll önnur lyf þarf
að gæta vel að útskolunartíma
þeirra (sláturfresti) og athuga að
mörg ormalyf má ekki gefa
mjólkandi kúm.
Með ósk um gott sumar fyrir
bæði menn og skepnur.
Hvanneyri, 2. júní 2000.
Auður Lilja Arnþúrsdóttir,
dýralœknir júgursjúkdóma.