Bændablaðið - 11.07.2000, Blaðsíða 16

16
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur ll.júlí 2000
Valdimar Grímsson er nýr
framkvæmdastjóri Kjötumboðsins Goða:
„Æflum okkur
aO verða einn
af þeim stúru"
Valdimar Grímsson iðnrekstr-
arfræðingur tók 1. júií sl. við
starfi framkvæmdastjóra
Kjötumboðsins Goða af Helga
Óskari Óskarssyni. Valdimar
er 34 ára að aldri og er fæddur
í Reykjavík. Hann er stúdent
frá Fjölbrautarskólanum í
Ármúla og lauk síðan prófí í
iðnrekstrarfræði frá
Tækniskóla íslands og síðar
iðnaðartæknifræði. Því prófí
lauk hann 1991 og hóf þá störf
hjá Sápugerðinni Frigg sem
verksmiðjustjóri auk þess sem
hann stýrði tölvumálum þar.
Árin 1993-1995 starfaði Valdi-
mar við útgáfu sjónvarps-
dagskrár á Akureyri og hóf
síðan störf hjá KÁ kjötvinnsiu
á Selfossi við verkefni í
vöruþróun og kostnaðarúttekt-
ir. í framhaldi af því gerðist
hann framkvæmdastjóri 11-11
sem þá var í eigu KÁ. Þar
starfaði hann til haustsins 1998
þegar hann hélt til Þýskalands
og gerðist atvinnumaður í
handknattleik.
Valdimar segir að í starfí sínu
hjá KÁ hafi hann kynnst
svipuðum hlutum og hann þurfi
nú að takast á við í sínu nýja
starfi. „Það er mikið verið að
hagræða í kjötiðnaðargeiranum,
m.a. í sameiningu fyrirtækja. Ég
held að allir muni koma til með
að hagnast á því þegar fram líða
stundir, bæði bændur og neyt-
endur,“ segir hann.
Vöruþróun hefur verið ofar-
lega í umræðunni meðal bænda
og krafan hefur sífellt aukist um
fjölbreyttara úrval bæði hjá
bændum og neytendum.
„Þjóðfélagið hefur þróast þannig
að hraðinn hefur aukist og fólk
verður nýjungagjamara.
Vöruþróun er lykillinn að því að
fylgja framþróun hvers
þjóðfélags. Við komum því til
með að leggja mikla áherslu á
þennan þátt starfsins, einkum þó
á tilbúnari vörur.“
Valdimar bætir því við að
ætlunin sé að gera markaðssetn-
ingu á þeim vörutegundum sem
þegar eru í boði markvissari.
„Það mun einnig eiga sér stað
hér ákveðin hagræðing í rekstri
með það að leiðarljósi að vera
tilbúin til að stækka töluvert en
það er nokkuð sem fyrirtækið
ætlar sér að gera. Við munum
eyða kröftum okkar að mestu
leyti í þetta verkefni á næstu
mánuðum. Við munum leggja
megináherslu á að ná
hagræðingu í vinnslunni og auka
söluna töluvert í framhaldi af
því.“
Kjötframleiðendur hafa
mikið verið að tala um að auka
þurfi kjötneyslu hér á landi þar
sem hún er nokkuð minni en í
nágrannalöndunum. Valdimar
telur Kjötumboðið Goða geta átt
sinn þátt í því. „Við stefnum að
því að auka veltu okkar töluvert
og það gerist bæði með aukinni
kjötneyslu neytandans og með
því að auka markaðshlutdeild
okkar. Það er svigrúm til þess að
auka kjötneysluna í heild og það
hjálpar okkur líka að verð á fiski
hefur hækkað töluvert undan-
farið. Við erum einnig í sam-
keppni við aðra skyndibitafæðu
og myndum gjaman vilja auka
kjötmagnið í þeim mat.“
Valdimar segist hlalcka mjög
til þessa verkefnis. „Ég tel að
hægt sé að gera marga góða hluti
héma og á þessum stutta tíma
sem ég hef verið héma hef ég séð
að það er af nægu að taka. Ef vel
er gert þá em bjartir tímar fram-
undan hér og við munum verða
sterkir á okkar sviði. Okkar
styrkleiki í dag er að kunnáttan
hér innanhúss er mikil og
starfsfólk hér er jákvætt og vilj-
ugt til að sýna að við séum
verðugir samkeppnisaðilar. Við
ætlum okkar að stíga skrefið til
fulls og verða einn af þeim
stóru.“
Guðni Guðbergsson hjá Veiðimálastofnun
um mikilvægi veiðitekna hjá bændum:
Algengt að beinar
tekjur af laxveiði séu
500-700 milljanir á ðri
Guðni Guðbergsson starfsmaður
Veiðimálastofnunar hefur fylgst
lengi með þróun í veiði hér á
landi, hvort sem um er að ræða
veiðina sjálfa, tekjurnar af henni
eða ástand áa og vatna. Að hans
mati skipta beinar og óbeinar
tekjur af veiðum gríðarlega
miklu máli fyrir bændur og
dreifbýlið í heild en hann varar
jafnframt við því að menn megi
ekki haga sér hvernig sem er í
umgengni við ár og vötn því þá
geti illa farið. Reyndar sjáist
þess þegar merki sums staðar að
efnamengun í ám sé að nálgast
hættumörk.
Guðni segir að um 1.700 lög-
býli hafi nú tekjur af veiði og að
veiðirétthafar af laxveiði séu að fá
500-700 milljónir á ári í beinar
tekjur samkvæmt könnun Lands-
sambands veiðifélaga. „Óbeinu
tekjumar em síðan miklu meiri
sem koma inn í sveitimar frá þétt-
býlinu. Hér á landi fylgir veiðirétt-
ur landi sem oftast er í eigu bænda.
Samkvæmt lögum um lax- og
silungsveiði á að mynda veiðifélag
um hverja á og hvert vatn. Innan
þeirra nýta menn veiðina og er
tekjunum svo deilt milli félaga.
Veiðirétturinn er oftast leigður út
til stangveiðimanna og rétthafar fá
reglulegar tekjur af honum. Þetta
em því tekjur sem menn hafa til-
tölulega lítið fyrir en skipta marga
miklu máli.“
Guðni segir að í ám sé lang al-
gengast að veiðirétturinn sé boðinn
út, oftast í heilu lagi. Þá bjóða
annaðhvort veiðifélög eða einstak-
lingar í veiðina og borga fyrir eftir
gerðu samkomulagi. Veiðin er
síðan seld áfram til einstakra veiði-
manna. „Fyrirkomulagið er þannig
í okkar ám að þar er aðeins leyfður
ákveðinn fjöldi stanga þannig að
stangadagafjöldinn er svipaður
milli ára. Sóknarformið er því fast
og hefur lítið breyst."
Ein vá steðjar þó að veiðiám
og vötnum sem Guðni segir að
bændur verði að vara sig á. Það er
ýmis konar efnamengun. „Þegar
við emm að tala um nýtingu á laxi
og silungi í ám er þetta nýting á
villtum stofnum. Menn mega ekki
taka meira en stofnamir geta gefið
af sér. Ef veitt er innan þeirra
marka er þetta endumýjanleg auð-
lind. Ef hins vegar er gengið á
stofninn og búsvæðum þeirra spillt
hefur stofninn ekki sama mögu-
leika á að endumýjast og þá
minnkar hann. Við nýtingu
náttúmlegra stofna þarf að fara
saman náttúmvemd og nýting.“
Guðni segir töluvert hafa verið
sótt í malartekju úr laxveiðiám þar
sem menn vilja fá þvegna möl í
vegi. Þannig hafi búsvæði spillst.
„Menn verða einnig að vera á
varðbergi fyrir því að það sem
menn bera á og nota af efnum, t.d.
í landbúnaði, berst oft í ár og læki
áður en það rennur til sjávar. Þetta
á við um tilbúinn áburð og hús-
dýraáburð. Þolmörk vatnakerfa em
auk þess mjög mismunandi. Sumar
ár þola mjög litla viðbót af áburð-
arefnum áður en þar verður of-
auðgun og mengun á meðan aðrar
ár þola meira.“
Guðni nefnir sem dæmi að í
gróðurhúsum em notuð eiturefni,
sem virka á dýr með kalt blóð og
er einkum ætlað að eitra fyrir skor-
dýr. Þessi efni geti hins vegar haft
slæm áhrif á fiska þar sem þeir
hafa einnig kalt blóð. Einnig séu
dæmi um að frárennsli frá sund-
laugum, og þar með klór, renni út í
ár en klór getur verið Iífríkinu
skaðlegur jafnvel í litlum styrk-
leika. „Ég veit jafnvel dæmi þess
að menn láti ár Suna í gegnum fjós
til að menn þurfi ekki að moka
flórinn þannig að skíturinn fer
beint í ámar og að hleypt sé úr
haughúsum í ár og læki. Menn eru
stundum mjög kæmlausir í svona
málum.“
Guðni segir að næringarefni
sem geta nýst til frumframleiðslu
séu í mismiklu magni í ám og
vötnum. „Á eldri jarðlögum á
Austljörðum og Vestíjörðum, eru
jarðlögin elst og útskolun er búin
að ganga í langan tíma. Þau svæði
þola meiri áburð en ár og vötn á
frjósamari svæðum á borð við
Borgarfjörð og Húnavatnssýslur.
Sumar ár í Húnavatnssýslum þola
líklega ekki mikið meira af áburð-
arefnum en em þar nú þegar. Þar
getur t.d. orðið súrefnisskortur
undir ís við rotnun lífrænna efna
sem getur leitt til að fiskar og
fæðudýr þeirra drepast.“
Að mati Guðna verða menn að
gæta þess að ganga vel um um-
hverfið. „Sjórinn tekur ekki enda-
laust við. Menn verða að gæta þess
að vita hvar það sem menn em að
láta frá sér endar. Menn eiga t.d.
að umgangast og nýta húsdýra-
áburð sem verðmæti og koma
honum á tún í stað þess að láta
hann leka í ár og læki þar sem
hann getur orðið til bölvunar. Það
þarf síðan að fylgjast með því að
menn auki ekki magn tilbúins
áburðar í umhverfinu. Menn eiga
t.d. ekki að skola áburðardreifar-
ann og úðunartækin í bæjarlækn-
um. Þá verða menn einnig að gæta
þess að áburðargeymslur fyrir hús-
dýraáburð haldi. Það þarf einnig
að fara eftir settum reglum í með-
ferð kemískra efna á borð við
þvottaefni sem notuð em í mjólk-
urhúsum eða annarsstaðar. Menn
mega hreinlega ekki losa þau út í
næsta læk.“
Guðni vill benda bændum á
sem hafa veiðitekjur að menn geta
ekki bæði haldið í þær tekjur og
hagað sér eins og sóðar gagnvart
umhverfinu. „Þegar menn sleppa
óæskilegum efnum á ranga staði er
þekkingarleysi yfirleitt um að
kenna þar sem menn vita ekki hvar
efnin enda eða hvaða áhrif þau
hafa. Ég tel að ef menn skilja sam-
hengi hlutanna og séu meðvitaðir
um umhverfið þá mun fara til betri
vegar.“
Landbúnaðarrððherra
heimsækir Keldur
Guðni Ágústsson landbúnaðar-
ráðherra heimsótti fyrir
skömmu Tilraunastöð Háskól-
ans í meinafræði að Keldum.
Þar hlýddi hann á fyrirlestra um
starfsemina ásamt fjölmiðlafólki
og kynnti sér ýmsa þætti hennar
í sjúkdómarannsóknum, bæði á
dýrum og mönnum.
Þama var m.a. kynnt þriggja
ára rannsóknarátak á sumarexemi í
hrossum sem m.a. á að gefa af sér
bóluefni gegn þessum sjúkdómi.
Er nánar greint frá því annars
staðar í blaðinu. Þá var fjallað um
rannsóknir á riðu, mæði- og visnu-
veim, sníkjudýmm og fisksjúk-
dómum auk þess sem sýkla- og
bóluefnisdeild var kynnt. Heim-
sókn þessi hafði verið lengi í
bígerð en það var loksins nú í lok
júní sem af henni gat orðið.
Guðni var hrifinn af starfsem-
inni og sagði að þama færi greini-
lega margt fram sem hann hefði
ekki haft hugmynd um áður en
hann kom. „Við höfum hér á landi
aðgang bæði að mönnum, stofnun-
um og fyrirtækjum sem safna sam-
an mikilli þekkingu. Það er mjög
mikilvægt fyrir okkur stjómmála-
menn, og þá sérstaklega ráðherra,
að fylgjast með og sjá hvað verið
er að gera á þessum stöðum. Þessi
stofnun er jafnvel enn merkilegri
en mig hafði órað fyrir og það má
segja að hér sé einn mesti örygg-
isstaður landsins fyrir menn og
skepnur."
Guðni segist sannfærður um að
íslenskur landbúnaður væri öðm-
vísi staddur ef það starf sem unnið
hafi verið á þessari stofnun hefði
verið unnið erlendis. „Hér hafa
menn náð miklum árangri og jafn-
vel heimsfrægð. Hér er einnig upp-
eldisstaður fyrir vísindamenn og
ungt fólk. Það er mikilvægt hverri
þjóð að sinna undirstöðunni í
rannsóknum og vísindum heima.“
Guðni segist binda miklar von-
ir við hið nýja rannsóknarátak á
sumarexemi í hrossum. „Ég er feg-
in því að það tókst að leiða þetta
mikla verkefni. Þetta gefur
íslenska vísindaheiminum ný og
betri tækifæri bæði til að vinna
fyrir íslenskan landbúnað og jafn-
vel að ná heimsfrægð. Ég bind
vonir við að eftir 3 ár verði hér
flaggað og stór stund mnnin upp
þegar árangur verður orðinn af
þessu verkefni."