Bændablaðið - 19.09.2000, Blaðsíða 2

2
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 19. september 2000
engin venjuleg kjr
Hjá fóðursviði Rala er nú í eldi
kýr sem á sér engan sinn líka
hérlendis, og þótt víðar væri
leitað. Hún er úr plasti, gleri og
járni og fengi vafalaust ekki háan
byggingardóm eftir hefðbundnum
skala. Þó er hún mjög fríð og
fögur eins og meðfylgjandi mynd
ber með sér. Hún hefur þá
sérstöðu að hafa heilar átta vam-
bir (úr gleri), og tekur þar kyn-
systrum sínum mjög fram. Með
því að taka gor úr vömb maga-
opskúa á Stóra-Armóti og setja
það í glervambirnar má koma af
stað þar meltingu sem er mjög
sambærileg við það sem gerist í
venjulegum kýrvömbum. Það eru
jú örverur sem standa fyrir þeirri
meltingu eða öllu heldur gerjun
sem á sér stað í vömbinni, og sé
þeim búið rétt umhverfi utan
kýrinnar halda þær áfram sínum
starfa. Glervambirnar eru
fóðraðar eftir þörfum með heyi
og kjamfóðri og sérstakri saltupp-
lausn dælt inn stöðugt til að halda
sýrustigi og fleiri umhverf-
isþáttum sem líkustum því sem er
í kýrvömbinni. Innihaldi gler-
vambanna er stöðugt dælt í hringi
til að viðhalda hæfilegri blöndun
vökva og fastra efna. Þessi kýr
eða öllu heldur vambarhermir
hefur hlotið nafnið Huppa í
höfuðið á mestu ættmóður
íslenska kúastofnsins, Huppu frá
Kluftum. Sú sem hér er frá sagt
hefur þó ekkert í ættmóðurina að
gera hvað nyt varðar, þar sem
ekki hefur enn tekist að fá úr
henni mjólkurdropa. Það stendur
raunar ekki til, þar sem megintil-
gangur vambarhermisins Huppu í
lífinu er að melta fóður. Þar sem
vambirnar eru átta, má bera sam-
an átta fóðurtegundir, eða öllu
heldur fóðursamsetningar í einu.
Hver tilraun er venjulega keyrð í
2x10 daga. Mældur er meltan-
leiki fóðursins, myndun á örver-
upróteini, og magn og innbyrðis
hlutföll einstakra fitusýra sem
verða til við gerjunina í vömbinni
og nýtast kúnni (þ.e. venjulegum
kúm) við framleiðslu á mjólk og
öðrum afurðum. Magn og sam-
setning þessara gerjunarafurða
hefur mikið um afurðamyndunina
að segja. Eitt af fyrstu verkefnum
Huppu verður að aðstoða við að
kanna áhrif fóðurs á efnainnihald
mjólkur. Það sem skilur Huppu
og hennar líka frá öðrum kúm
með tilliti til rannsóknalegs nota-
gildis, er að í þeim er hægt að
skoða meltinguna alveg óháð
öðrum efnaskiptum gripsins, og
greina þannig betur en ella af
hverju tiltekin samsetning á fóðri
kemur betur út en önnur. Þetta
ætti að gera allar ráðleggingar um
fóðrun markvissari. Jafnframt
hafa svona kýr ekki tilhneigingu
til að fá doða eða aðra kvilla. Til-
raunir í vambarhermi eru töluvert
ódýrari en tilraunir með lifandi
gripi. Hins vegar verður að gæta
ákveðinnar varúðar í að yfirfæra
niðurstöður úr vambarhermum
yfir á lifandi kýr þar sem ýmislegt
er ólíkt þrátt fyrir allt. Huppa
blessunin getur þó tvímælalaust
nýst vel sem tæki til þess að
treysta grunn fóðurleiðbeininga
fyrir jórturdýr. Abyrgðarmaður
kýrinnar er Jóhannes Svein-
björnsson en hönnuður með hon-
urn og yfirsmiður er Bjöm
Kristjánsson húsvörður á Rala.
Þrátt fyrir hið rammíslenska nafn
kusu koma erlendir „erfðavísar“
nokkuð við sögu þar sem stuðst
var við sænska fyrirmynd við
smíðina, án þess þó að beinlínis
væri urn „klónun" að ræða. Einn-
ig nýtur Huppa góðs af
erfðavísum og fylgihlutum úr
formóður sinni Auðhumlu sem er
af skosku og pólsku bergi brotin
og hefur verið til á Rala um ára-
bil. Tilurð Huppu byggir því á
allmiklu kynbótastarfi. Yfirhirðir
og helsti sálufélagi Huppu er
Helga Lilja Pálsdóttir. Lætur hún
vel af geðslagi skepnunnar sem
virðist mesta meinleysisgrey í alla
staði.
JS
Veiðistjóri fær fjárveitingar vegna
rannsókna og nýrrar veiðiaðferðar á mink:
Hægt að veiða læður í
gildrur á vorin áður
en þær gjóta
Töluvert hefur verið rætt um
hvernig standa beri að eyðingu
minka, refa og vargfugla.
Sérstaklega hefur minkurinn
verið að valda bændum búsifj-
um og hefur verið rætt við
veiðistjóra, Samband íslenskra
sveitarfélaga og umhverfisráð-
herra um leiðir til að stemma
stigu við útbreiðslu hans.
Áki Ármann Jónsson veiði-
stjóri segir að verið sé að þróa
ýmsar nýjar aðferðir við eyðingu
minka. „Áðferðirnar eru fyrst og
fremst tvær. Annars vegar er
notað blástursloft til þess að ná
þeim út úr greni og hins vegar
hefur verið reynt að setja læðuh-
land á úðabrúsa svo hægt sé að
veiða læðumar í gildrur á vorin
en slíkt hefur reynst erfitt hingað
til. Við byrjuðum undirbúnings-
vinnu í sumar og svo er ætlunin
að fara á fullt í verkið á næsta
ári.“ Það getur haft mikil áhrif að
ná læðunum á vorin áður en þær
gjóta og getur það dregið veru-
lega úr stærð stofnsins þegar
fram líða stundir.
Að sögn Áka hefur embættið
einnig sent út spumingalista til
allra minkaveiðimanna og er
verið að vinna úr þeim svörum
sem fengust. Úr því eiga m.a. að
fást upplýsingar um hversu mik-
ið er veitt með gildrum og hversu
mikið með hundum, hvaða
aðferðir eru notaðar, á hvaða
árstíma veiðin er mest og hvað
hlutfallið er milli kynja. Auk
þess er einnig byrjað að veiða
mink í Skagafirðinum og merkja
hann þannig að ef þeir veiðast
aftur er hægt að kortleggja
hversu langt þeir hafa farið.
„Með þessari vinnu getum við
reiknað út veiðiálag og mælt
stofnstærð út frá því.“
Róbert Arnar Stefánsson
líffræðingur hefur hug á að vinna
doktorsverkefni úr þessum gögn-
um en ekki er enn Ijóst hvort
fjárveiting fæst fyrir því. Hann
hefur áður rannsakað ferðir
minnka á Suðurlandi og komu
athygliverðar niðurstöður út úr
því.
Áki segir að minkastofninn
hafi ríflega þrefaldast sl. 30 ár ef
gert er ráð fyrir að veiðiálag sé
jafnt allan tímann. „Við gerum
ráð fyrir að stofninn sé ekki und-
ir 3000 dýrum á vorin. Tak-
markið hjá okkur er að ná honum
niður í það sem hann var fyrir 30
árum. Fyrst þurfum við hins veg-
ar að skoða hvert veiðiálagið er í
raun. Ef það er 10% er það ljóst
að það er alltof lítið en ef hins
vegar kemur í ljós að það er 30-
40% og að lítið þurfi að auka
álagið til að það fækki í stofnin-
um verða fjármunirnir notaðir í
það.‘
Sverrir Ágústsson er nýr sláturhússtjóri
sauðfjárlínu SS á Selfossi:
„Kunnáttan er alltai
til staðar innanhúss"
Sverrir Ágústsson hefur verið
ráðinn sláturhússtjóri sauðfjárlínu
SS á Selfossi og mun hann gegna
því starfi samhliða starfi verkstjóra
í stórgripahúsi á sláturtíð. Ætlunin
er að 3-4 stórgripaslátrarar starfi
við sauðfjárslátrun en þeir fóru til
Wales í vor til verkþjálfunar.
Stefnt er að því að stækka fastan
kjama starfsmanna sem geta tryggt
góð vinnubrögð við
sauðfjárslátrun. Þessir slátrarar
eiga að starfa hjá SS allan ársins
hring.
Sverrir segir tilganginn með
því að koma þessu kerfi á vera
fyrst og fremst að tryggja að
tryggja gæði. „Þetta mun þýða að
fastur kjarni af slátrurum sem
kunna til verka er alltaf til staðar í
húsinu allt árið, ekki bara í
sláturtíð. Sauðfjárslátrun er enn
mjög tímabundin þó að það sé að
breytast og þegar kemur upp
slátrun utan hefðbundin sláturtíma
þá er kunnáttan til staðar
innanhúss."
Sverrir segir að þetta hafi í för
með sér meira öryggi fyrir
neytendur þannig að varan komist
sem best unnin. „Hins vegar er
slátrunin aðeins að dreifast, t.d. er
nú alltaf slátrað alveg fram að
jólum og svo fyrir páska. Á þeim
tímum er kunnáttan þá til staðar
innanhúss."
Útflubiingur á hestum II Bandaríkjanna eykst um 93 %
Alls hafa 1312 íslensk hross verið
flutt út það sem af er árinu. Þetta
er svipuð tala og á sama tíma í
fyrra en þá höfðu verið flutt út
1369 hross. Mesta athygli vekur
að Bandankjamarkaður er að taka
við sér all hressilega en hinn 12.
september höfðu farið þangað 180
hross. Á sáma tíma í fyrra höfðu
aríkjanna. Tölvudeild Bændasam-
takanna sér um útgáfu uppruna-
vottorða hrossa og allur útflutn-
ingur á hrossum er skráður inn
Feng, gagnasafn Bændasamtaka
Islands í hrossarækt. Jafnframt
eru allar upplýsingar sem koma
fram á upprunavottorðum sóttar í
Feng. /jbl
verið flutt út 93 hross til Band-

Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Þvi er dreift til allra bænda landsins og fjölmargra annarra er tengjast landbúnaði. Alls fóru 6.519 eintök í dreifingu hjá íslandspósti um miðjan júlí. Bændablaðinu er dreift frítt til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst Árgangurinn kostar kr. 3.800 en sjötugir og eldri greiða kr. 1.800. Sími: 563 0300 - Fax: 552 3855 - Kt: 631294-2279 - Ritstjóri: Áskell Þórisson (ábm.) - Beinn sími ritstjóra: 563 0375 - Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason - Beinn Blaðamaður: Hallgrímur Indriöason. - Blaðstjórn: Sigurgeir Þorgeirsson, Hörður Harðarson, Þórólfur Sveinsson. - Netfang: bbl@bondi.is - Umbrot: Prentsnið - Prentun: ísafoldarprentsmiðja - Nr. 119-ISSN 1025-5621

Rafræn útgáfa
Ársskýrsla Rannsóknastofnun-
ar landbúnaðarins nær til
tveggja ára í senn og er nú í
fyrsta skipti gefin út bæði sem
prentuð útgáfa og rafræn.
Rafræna útgáfu er að finna á
vefsíðu stofnunarinnar
www.rala.is/arsskyrsla/
Verðskrána fyrst!
„Núna er það orðið að
veruleika það sem við
óttuðumst hvað mest.
Sláturleyfishafarnir virða ekki
viðmiðunarverð LS !!!!!
Verðlagning á dilkakjöti er
frjáls svo við getum ekkert í
því gert sem slíku. En það er
eitt sem við getum gert og það
hljóta sauðfjárbændur um allt
land að sameinast um næsta
haust, þar sem það er orðið of
seint núna: við neitum að gefa
sláturloforð fyrr en
sláturleyfishafarnir hafa gefið
út verðskrá! Þau vinnubrögð
sem nú eru viðhöfð að biðja
um sláturloforð áður en
verðskráin er gefin út er
algerlega fyrir neðan allar
hellur, fyrst sláturleyfishafarnir
halda sig ekki við
viðmiðunarverðið. Þeir verða
að gefa verðskrána fyrr út!“,
segir í nýútkomnu fréttabréfi
sauðfjárbænda í Skagafirði.
Ævarr hættir sem
framkvæmdastjóri BSE
Á dögunum lét Ævarr
Hjartarson af störfum hjá
Búnaðarsambandi Eyjafjarðar
sem framkvæmdastjóri. Gert
er ráð fyrir að Ævarr verði
áfram í störfum hjá BSE og
vinni að ákveðnum verkefnum.
Við starfinu tók Vignir
Sigurðsson. Hann hefur
starfað hjá BSE um skeið en
var áður framkvæmdastjóri
Fóðuriðjunnar í Vallhólma í
Skagafirði.
Fjósbyggingar
Á morgun, miðvikudaginn 20.
september kl. 13:30, verður
haldinn fundur á Selfossi um
fjósbyggingar. Fram kemur í
Fréttabréfi Búnaðarsambands
Suðurlands að ætlunin sé að
koma á fót „hópi bænda sem
eru að hugleiða breytingar eða
nýbyggingu fjósa. Hugmyndin
er að menn læri hver af öðrum
og fái til sín aðra aðila til
skrafs og ráðagerða, jafnt
bændur sem nýlega hafa
byggt sem og aðra ráðgefjandi
aðila. Alls hafa rúmlega 30
manns skráð sig í hópinn nú
þegar.“ Hægt er að skrá sig í
hópinn með einu símtali við
starfsmenn
Búnaðarsambands
Suðurlands.
Frestur til að skila
umsóknum um sölu á
greiðslumarki í sauðfé
BÍ minnir á að frestur til að
skila umsóknum um sölu á
greiðslumarki í sauðfé á þessu
ári rennur út 15. október n.k.
Umsóknum skal skilað á
skrifstofur búnaðarsam-
bandanna, sjá auglýsingu
framkvæmdanefndar
búvörusamninga frá 9. júní sl.