Bændablaðið - 19.09.2000, Blaðsíða 9
Þriðjudagur 19. september 2000
BÆNDABLAÐIÐ
9
Eflrlil meO dýrum og
dVravernd hér i landi
Hún skal fá eintak og skrifa strax
til viðkomandi dýraeiganda og
krefjast úrbóta áður en gefinn
frestur er liðinn. Héraðsdýralæknir
og búnaðarsamband fá einnig afrit.
Þeim ber að vera í viðbragðsstöðu
og fylgjast með eftir atvikum. Ein-
faldast er að hafa sjálfkalkandi
eyðublöð. Undirritaður hefur gert
slík eyðublöð, sem sveitarstjómir,
búfjáreftirlitsmenn og dýralæknar
geta fengið. Greina þarf ástæðu
þess sem aflaga fór. Huga þarf að
fóðurgæðum og magni sem gefið
hefur verið. Stundum þarf að taka
fóðursýni til efnagreiningar. At-
Eftirlitið:
I síðasta Bændablaði vakti ég at-
hygli á því að meðferð á dýrum er
langt frá því að vera nógu góð hér
á landi. Ég nefni í þessari grein, að
eftirlitsaðilar geti komið þessum
málum í mun betra horf en nú er.
Eftirlitsaðilar eru þeir sem
sérstökum skyldum hafa að gegna
varðandi meðferð á dýrum. Það
eru búfjáreftirlitsmenn sveit-
arfélaganna (áður forðagæslu-
menn) og þar með sveitarstjómir,
trúnaðarmenn búnaðarsambanda,
héraðsdýralæknar og aðrir
dýralæknar, dýraverndarráð og
síðast en ekki síst lögregla og
lögreglustjórar (sýslumenn). Ég
leyfi mér því að setja fram nokkrar
ábendingar til þeirra hvað þetta
varðar.
Ábendingar til eftirlitsaðila.
Takið allar ábendingar um dýra-
verndarmál alvarlega, munnlegar
sem skriflegar. Vísið engum frá en
hlutist til um að öll mál séu
rannsökuð strax. Virðið ósk manna
um nafnleynd. Minnist þess, að
þegar ábending berst til ykkar eru
menn oft búnir að liggja undir íllu
umtali um skeið, stundum að
ósekju. Þeirra vegna þarf að
bregðast við strax. Tafarlaus af-
skipti eru nauðsyn, el' ílla er farið
með dýr. Eftirlitsaðilar ættu að
hafa samráð sín í milli. Þeir bera
ábyrgð á vanlíðan dýra, ef þeir
sinna ekki ákalli um athugun. Ekki
má taka tillit til andmæla manna
eða óbeitar á eftirliti þar sem
ástæða er til úrbóta. Tillögur
verður að sjálfsögðu að setja fram
af fullri kurteisi en ósveigjanlegri
festu þar sem svo er ástatt og
fylgja eftir málum sem lög framast
leyfa. Fylgið nákvæmlega, lið fyrir
lið, settum lögum og reglum. Mörg
mál hafa ónýst og dýraníðsla
haldið áfram, þar sem eftirlitsaðil-
ar og aðrir hafa ekki kunnað til
verka. Leitið aðstoðar við
málsmeðferð, ef þörf krefur.
Námskeið fyrir eftirlitsmenn yrðu
án efa til mikilla bóta.
Skrifleg skýrsla er grundvallar-
atriði.
I eftirlitsferð eða við annað tilefni
hjá búfjáreftirlitsmanni, dýralækni
eða öðrum eftirlitsaðila, er
sjálfsagt að skrásetja það sem máli
skiptir. Skilja skal eftir á bænum,
leiðbeiningar og fyrirmæli um
hvað gera ber. Skritíeg skýrsla er
grundvallaratriði. Málið er þá
Um áramótin nœstu taka gildi ákvœði um
fullnœgjandi skjól og skýlijyrir hross að vetri.
Því máli þurfa ráðunautar búnaðarsambanda,
búfjáreftirlitsmenn, sveitarstjórnir,
héraðsdýralceknar og lögregla aðfylgja eftir í
haust. Vísað er til hliðstœðra reglna, sem í gildi
eru um hverja dýrategund: hross, nautgripi og
sauðfé. Sveitarstjómir œttu að athuga, hvort ekki
er rétt að skylda alla landeigendur í sveitinni,
sem taka hross eða aðrar dýrategundir í hag-
agöngu í haust, þótt ekki sé um eyðibýli að rœða,
að tilkynna umfjölda, aldur dýra og eigendur
fyrirfram og aðstöðu til dýrahalds þannig að
hœgt sé að auðvelda eftirlit og afstýra slysum
eins og þeim sem urðu s. I. vetur.
komið af stað og stöðvast ekki fyrr
en niðurstaða er fengin, ef rétt er
staðið að öllu. Segja skal mönnum
hvaða frest þeir fái til úrbóta, ef
ekki þarf að láta til skarar skríða
strax. Taka skal afrit af því, sem
skilið er eftir á staðnum og af-
henda næsta yfirmanni. Hann er þá
orðinn ábyrgur fyrir framhaldinu.
Sveitarstjóm ber mesta ábyrgð.
huga þarf brynningaraðstöðu fyrir
fénað á húsi og einnig möguleika
útifénaðar á að komast í ómengað
vatn. Líta skal eftir líðan dýranna
og þrifum og skrásetja veikindi,
vanhöld og dauðsföll. Spyrjast
skal fyrir um ormalyfsgjöf og
aflúsun þar sem ástæða er til. Þá
þarf einnig að huga að klauf- og
hófsnyrtingu. Taka þarf eftir og
lýsa hreinleika dýranna, bleytu í
húsum og við hús o.fl. Athugið
það, að þrengsli, léleg loftræsting
og óhreinlæti kynda undir
smitsjúkdóma og kvilla. Taka þarf
á skepnum, sem skera sig úr og
gefa úrtaki af hópnum holdastig,
jafnvel vigta, ef unnt er. Þær tölur
eru til samanburðar við seinni
skoðun. Dragið ekki að skoða, að
fresti loknum.
Eftirfylgni er nauðsynleg.
Lýsa þarf skriflega ástandi eða
reynslu eftirlitsaðila af dýrahaldi
eins og það var í vetrarlok og sum-
arbyrjun á bæjum þar sem mál
hafa ekki verið í lagi svo að það
liggi fyrir svart á hvítu, þegar nýtt
haust byrjar. Það gefur fyllri mynd
af ástandinu að hafa hliðsjón af
þrifum, þyngd og fjölda
sláturfénaðar frá viðkomandi bæ.
Hefja skal eftirlit strax að hausti og
með vitund umráðamanna á þes-
sum bæjum. Það eykur líkur á
úrbótum. Eigandi hag-
agöngufénaðar á eyðibýli, sem
búsettur er utan sveitarinnar, skal
tilnefna ábyrgðarmann samþykkt-
an af sveitarstjóm áður en fénaður
kemur á landið. Þetta vita ekki all-
ar sveitarstjómir eða fylgja eftir,
þrátt fyrir ítarlega kynningu. Þeir
sem taka búfé í hagagöngu á sínu
landi ættu að tilkynna sveitarstjóm
um eigendur, fjölda og aldur gripa
fyrirfram. Sveitarstjóm þarf ásamt
búfjáreftirlitsmanni að fylgjast
með þeim sem það gera ekki og
meta, bæði fyrir hagabeit heima á
bæjum og á eyðibýlum, hvort um-
hirða og eftirlit yrði fullnægjandi
eða trúverðugt með hliðsjón af
mannafla, vegasambandi og færð í
misjöfnum veðrum að vetri. Hún
þarf að meta fjölda gripa miðað
við stærð landsins, beitarskilyrði,
hólfaskiptingu, birgðir og gæði
fóðurs eða áform um fóðuröflun,
húsakost, skjól eða skýli, orma- og
lúsameðferð. Hún ætti að koma í
veg fyrir ofsetningu í land,
ófullnægjandi húsakost og fyrir-
sjáanlega vonda eða ófullnægjandi
aðbúð og umhirðu. Sveitarstjórnir
geta fengið aðstoð við slíkt mat ut-
anfrá. Þess ber að minnast að
sveitarstjórnir hafa heimild til að
banna dýrahald á ákveðnum
stöðum og þær ættu að nota heim-
ildina oftar en gert hefur verið.
Skylt er að setja upp fullnœgjandi
skýli í sumar og haust fyrir beit-
arfénað.
Um áramótin næstu taka gildi
ákvæði um fullnægjandi skjól og
skýli fyrir hross að vetri. Því máli
þurfa ráðunautar búnaðarsam-
banda, búljáreftirlitsmenn, sveitar-
stjómir, héraðsdýralæknar og
lögregla að fylgja eftir í haust.
Vísað er til hliðstæðra reglna, sem
í gildi eru um hverja dýrategund:
hross, nautgripi og sauðfé. Sveitar-
stjómir ættu að athuga, hvort ekki
er rétt að skylda alla landeigendur í
sveitinni, sem taka hross eða aðrar
dýrategundir í hagagöngu í haust,
þótt ekki sé um eyðibýli að ræða,
að tilkynna um Qölda, aldur dýra
og eigendur fyrirfram og aðstöðu
til dýrahalds þannig að hægt sé að
auðvelda eftirlit og afstýra slysum
eins og þeim sem urðu s.l. vetur.
Þeir sem vilja að breyting verði til
batnaðar, hvar í stétt sem þeir
standa, verða að láta eftiiiitsaðila
vita um það sem bæta þarf. Þögn
er aumingjaskapur eða sama og
samþykki.
Keldum, ágúst 2000, Sigurður
Sigurðarson dýralœknir.
VISTFORELDRAR í SVEITUM
Landbúnaðarháskólinn á Hvanneyri í samvinnu við Barnaverndarstofu
stendur fyrir námskeiði fyrir vistforeldra í sveitum, 23.-24. október á
Hvanneyri.
Námskeiðið er ætlað þeim sem hyggjast taka börn í tímabundið fóstur
lengur en 6 mánuði, og hafa þegar sótt um meðmæli
Barnaverndarstofu sem hæfir fósturforeidrar. Mikilvægt er að báðir
fósturforeldrar mæti.
Skráning hjá Landbúnaðarháskólanum
til 9. október í síma 437 0000.
Góff fyrír
grípahús
Steypugrindur
G.SKAPTASON S CO.
TUNGUHÁLS 5 • REYKJ/W/ÍK SÍMI 577 2770