Bændablaðið - 17.10.2000, Síða 1

17. tölublað 6. árgangur Þriðjudagur 17. október 2000 ISSN 1025-5621
Mjólkurprótein er verðmætasta efnið hmjólkinni
Þriggja ára rannsókn hafin
á efnainnihaldi mjólkur
Rannsóknastofnun landbúnað-
arsins, Landbúnaðarháskólinn á
Hvanneyri og Samtök mjólkur-
iðnaðarins standa að sameigin-
legu rannsóknaverkefni um
efnainnihald í mjólk með stuðn-
ingi frá RANNÍS. Verkefnið
hófst á þessu ári og er áætlað að
það standi í 3 ár. Markmið verk-
efnisins er að kanna helstu
erfða- og fóðrunar- /umhverf-
isþætti sem hafa áhrif á efna-
samsetningu og vinnslueigin-
leika kúamjólkur og þar með
verðmæti hennar bæði fyrir
framleiðanda og vinnslustöð.
Einnig er ætlunin að mynda
grundvöll að þekkingu á eigin-
leikum íslenskrar kúamjólkur
svo hægt sé að bera hana saman
við erlenda mjólk ef til sam-
keppni kæmi á sölu á
mjólkurvörum á innlendum og
erlendum mörkuðum.
Rannsóknin er framkvæmd á
þann hátt að safnað er upplýsing-
um hjá bændum, en sérstök áhersla
er lögð á fóður og fóðuröflun. Þá
fara fram fóðurtilraunir bæði á
rannsóknastofu (vambarhermi) og
einnig gerðar fóðrunartilraunir á
kúm á tilraunastöðinni á Stóra-
Armóti. Mælingar fara fram á
próteingerðum og hlutföllum ein-
stakra próteina í mjólk.
Þegar þessu verður lokið von-
ast vísindamenn til að geta lagt
fram leiðbeiningar til bænda um
það hvemig á að standa að fram-
leiðslu á mjólk með háu prótein-
magni.
Verðmœtasta efnið
Að viðhalda háu og stöðugu
próteini í mjólk árið um kring er
mikilvægt fjárhagslegt viðfangs-
efni fyrir hvem mjólkurfram-
leiðanda. Mjólkurprótein er
verðmætasta efnið í mjólkinni
hvort sem litið er á málið frá
sjónarhóli vinnsluaðilans eða
framleiðandans. Verðlagningin til
bóndans ræðst að 3/4 af prótein-
magni. Þetta kom fram í grein eftir
Gunnar Guðmundsson, forstöðum-
ann á ráðunautasviði Bændasam-
taka Islands sem birtist í Frey.
Gunnar segir að á liðnum árum
hafí meðalprótein í innleggsmjólk
farið jafnt og þétt lækkandi. Frá
öllum hliðum séð er þetta óæskileg
þróun sem ástæða er til að sporna
gegn með öllum tiltækum ráðum.
„Próteininnihald mjólkurinnar á
hverjum tíma er mikilvægt
viðfangsefni í búrekstrinum sem
ástæða er til að gefa gaum. Fram-
leiðsla á próteinríkari mjólk krefst
fóðurs af réttri efnasamsetningu,
það þarf að vera orkuríkt og ef til
vill verður það dýrara. Mik-
ilvægustu verðmætaefnin í
mjólkinni myndast í júgurvefnum
sjálfum. Þess vegna skiptir rétt
fóðrun kúnna miklu máli í þessu
sambandi," sagði Gunnar.
- Sjá viðtöl á bls. 6 við tvo
skagfirska bœndur sem framleiða
mjólk með óvenju miklu próteini.
Ánægúup með
tækni í islenskum
gróOurhúsum
Finnskur sérfræðingur í græn-
metisrækt, Tom Murmann, var
staddur hér á Iandi nýlega og
skoðaði aðstæður hjá nokkrum
garðyrkjubændum á Suður-
landi og í Borgarfirði. Hann hef-
ur sérhæft sig í raflýsingu við
ræktun grænmetis og skoðaði
þau mál sérstaklega hjá garð-
yrkjubændum. Að því loknu
hélt hann fyrirlestur í Garð-
yrkjuskólanum sem var vel
sóttur.
Unnsteinn Eggertsson fram-
kvæmdastjóri Sambands garð-
yrkjubænda segir að Murmann
hafi þótt menn vera komnir
nokkuð langt tæknilega. „Hann
gerði hins vegar athugasemdir við
það hvernig lampamir snúa í
húsunum. Nú snúa þeir flestir gafl
í gafl en hann vill láta þá snúa
þvert á húsið. Þannig nýttist birtan
niður eftir blöðunum betur. Hann
sagði að þetta væri ekkert úrslita-
atriði en gæti samt munað þó
nokkru. Það væri þó háð gerð
skermanna." Murmann gerði einn-
ig athugasemdir við að gúrkurnar
væru oft látnar hanga of lengi á
plöntunum eftir að þær væru
markaðshæfar. Einnig þótti hon-
um og algeng sjón að gömul og
rýr aldin, sem dregist hafa aftur úr
hinum, fái að sitja of lengi neðan
til á plöntunum, sem og vansköp-
uð aldin. Hvort tveggja gerði það
að verkum að plantan erfiðaði um
of.
Unnsteinn segir að Murmann
hafi einnig gert ýmsar aðrar smá-
vægilegar athugasemdir. M.a.
talaði hann um að það væru nokk-
ur vandræði hér með hve mörg
húsanna væru gömul og lág en
raflýsing krefðist hárra húsa.
Finnar glíma reyndar við svipað
vandamál.
Murmann hafi hins vegar
verið sérstaklega hrifinn af notkun
heita vatnsins í gróðurhúsum hér
en í Finnlandi er fyrst og fremst
notast við olíu og kjamorku. „Þeir
hafa nefnilega lent í miklum vand-
ræðum vegna hækkandi olíuverðs
en það er nokkuð sem kemur ekki
við íslenska garðyrkjubændur,"
. ..... sagði Unnsteinn.
Fyrsti nýi mjaltabásinn
um árabil í ShagafirOi
Fyrsti mjaltabásinn í Skagaf-
irði, sem keyptur er nýr frá
framleiðanda, var settur upp
fyrir skömmu á Vöglum, en
þar búa þau Gísli Magnússon
og Kristín Sigurmonsdóttir
ásamt sonum sínum Þorkatli,
Sindra og Gísla Birni. Básinn
var sýndur almenningi
síðastliðinn sunnudag og vakti
hann óskipta athygli. Ábúend-
ur á Vöglum eru að endurnýja
tjósið og koma upp
legubásafjósi fyrir 85 kýr. Á
Vöglum er framleiðsluréttur
fyrir 140 þúsund lítra af
mjólk. Þar fer fram umtals-
verð framleiðsla á nautakjöti.
Sigurjón Ingimarsson,
þjónustufulltrúi De Laval í Skag-
afirði, sagði að básinn, sem heitir
Alpro Maistro, væri sá fyrsti
síðan 1986 sem keyptur væri nýr
frá framleiðanda og settur upp í
Skagafirði. Sigurjón gat þess að
básinn á Vöglum væri sérstakur
fyrir þá sök að ábúendur hefðu
valið fullkomnasta búnaðinn
sem völ er á og væri ekkert til
sparað. Um er að ræða láglínu-
kerfi og er unnt mjólka 12 kýr í
einu en básinn getur annað 70-
100 kúm að sögn Sigurjóns. Þess
má geta að í básnum eru t.d.
ryðfríir skápar utan um aftakara
og rafmagnssogskipti. Skápamir
auðvelda uppsetningu og þrif og
minnka hávaða í sogskiptunum.
Tölvubúnaður er af fullkomn-
ustu gerð.
„Nú emm við laus við allar
hnébeygjurnar," sagði Gísli
Bjöm og brosti breitt þegar Bbl
kom í heimsókn að Vöglum fyrir
skömmu en framkvæmdasemi
þeirra á Vöglum er ekki bundin
við byggingu nýja mjaltabássins
og kaup á tækjum í hann. „Við
erum að breyta yfir í lausagöngu.
Mjaltabásinn var fyrsti áfangi en
svo tókum við súgþurrkunar-
hlöðuna undir legubása og
fóðurrými. Á þessu ári var reist
i /> -rJ'.h i
J * * 0 9* t I I ,4 i r
legubásarými fyrir 43 kýr. Þegar
öllum framkvæmdum lýkur
verða hér 85 básar.“ Milligerði,
flórsköfur og básadýnur í fjósinu
á Vöglum koma frá Vélavali í
Skagafirði. Breytingamar á fjósi
og hlöðu á Vöglum voru
hannaðar og teiknaðar hjá
Byggingaþjónustu
Bændasamtaka Islands.
„Þetta er álíka mikil bylting
og þegar menn þurftu ekki leng-
ur að handmoka gömlu flórana,"
sagði Gísli Bjöm. „I fjósinu
verða flórsköfur og maður þarf
varla annað en að sópa úr básum
einu sinni á dag! Eg vona að
þetta verði allt komið í notkun
eftir tvo mánuði." Eins og fyrr
sagði fer fram nauteldi á
Vöglum. Gísli Bjöm sagði að í
eitt og hálft ár hefði ekkert naut
farið í M-flokk. Á síðasta ári
fóru um 50 naut í sláturhús en
verða líklega um 60 á þessu ári.
tvV<6’riM ■ ' ■