Bændablaðið - 17.10.2000, Blaðsíða 6

6
BÆNDABLAÐtÐ
Þriðjudagur 17. okióber 2900
Próteinhlutfall í mjólk
1997 til 2000-%
Stóru Akrar II
3.70
3.60
3.50
3.40
3.30
3.20-
3.10-
' 3.00 -4
Stóru
Akrar
»••••«#
Landið
Janúar - desember (meöalatal mánaöa)

Próteinhlutfall í mjólk
1997 til 2000 -%
Þorleifsstaðir
3.70-*
3.60
3.50
3.40
3.30
3.20-
3.10-
3.00-
Þorleifs
staðir
Landið
Janúar - desember (meöalatal mánaöa)
Prótein í mjólk!
Stóru-Akrar II í Skagafirði
Óvenju hátt hlulfall
próteins I mjúlkínni
Þorleifur í mjólkurhúsinu. Þess má geta að Þorleifur sagðist hafa lagt
sig eftir að lesa um þau atriði sem talin eru geta skipt máli varðandi
próteinhlutfall í mjólk og að það hefði hjálpað sér umtalvert til að ná
árangri.
Hátt próteinhlutfall á Þorleifsstöðum í Skagafirði
„Samspil margra pátta,"
- segir Þorleiíur Húlmsteinsson
Jón Sigurðsson og Hulda Ásgrímsdóttir.
bæði kvölds og morgna. Á vet-
uma gef ég þeim að jafnaði
fjórum sinnum á dag og reyni að
láta þær éta gjöfina upp,“ sagði
Þorleifur og bætti því við að
kjarnfóður gæfi hann kúnum 4 til
5 sinnum á dag á vetuma. Stein-
efnablöndur gefur Þorleifur bæði
fyrir og eftir þurð. Þorleifur sagði
að í seinni tíð hefði hann lagt æ
meiri áherslu á að kýmar hefðu
alltaf aðgang að nægu, hreinu
vatni. Þannig hefur hann lagt fyrir
þær vatn út í haga þar sem slíkt
hefur skort.
Aðspurður sagði Þorleifur að
á liðnum árum hefði hann hugað
meira að því að velja sæðingar-
naut eftir kynbótamati fyrir
prótein. „Eg hef reynt að sneiða
hjá þeim nautum sem eru veru-
lega undir meðaltalinu. Ef um er
að ræða ung og óreynd naut hef
ég skoðað einkunnir mæðranna,"
sagði Þorleifur. Nokkur naut-
akjötsframleiðsla var á Þor-
leifsstöðum en Þorleifur sagðist
hafa dregið úr henni en lagt meiri
áherslu á kvíguuppeldi.
En hvað veldur háu prótein-
hlutfalli á Þorleifsstöðum? Þor-
leifur hugsar sig um og segir svo
að ekki sé um neina „patentlausn“
að ræða. „Þetta er samspil svo
margra þátta. I þessu eins og öðm
verða menn að hugsa vel um
skepnunar og láta þeim líða vel.“
Og Þorleifur bendir á að fjárhags-
lega geti það skipt bóndann miklu
máli að ná árangri á þessu sviði,
en sá sem næði háu próteinhlut-
falli gæti fengið allt að einni
krónu meira fyrir hvern lítra en sá
sem væri undir meðaltali.
„Kýrnar fá alltaf mikið og
nóg af fóðri,“ sagði Jón Sig-
urðsson, bóndi á Stóru-Ökrum II,
en eins og meðfylgjandi línurit
sýnir þá er hlutfall próteins í
mjólk frá Stóru-Ökrum II f
Skagafirði óvenju hátt og hefur
svo verið um árabil. Á Stóru-
Ökrum II búa þau hjón Jón og
Hulda Ásgrímsdóttir ásamt
þremur börnum.
Jón og Hulda hýsa kýmar um
nætur allt sumarið og gefa þeim
úti jafnt sem inni. Á sumrin eru
þær úti á daginn og er beitt á
ræktað land en auk þess hafa þær
aðgang að rúllu og úthaga og
kvöldskaltinn fá þær svikalaust
innan dyra. Á veturna fá þær
gefið amk. sex sinnum á dag en á
haustin er þeim beitt
grænfóður.“Yfirleitt byrja
ég seint að beita á
grænfóður en kýmar
bera á haustin,“
sagði Jón. Fram-
leiðsluréttur
búsins á Stóm-
Ökmm II er
140 þúsund
lítrar. í
fjósinu eru 27
mjólkandi kýr
og búið afset-
ur ein 15 naut
á ári.
-Eru sœðing-
arnaul valin eftir
kynbótatriáti fyrir
prótein ?
,Já, að hluta til em þau
það. Eg hef reynt að nota hæst
dæmdu nautin en þegar þau eru
ekki til vel ég yngri nautin og þá
með tilliti til próteins og mjalta.“
Aðspurður um hvort hann veldi
ásetningskvígur með tilliti til
próteinframleiðslu sagði Jón að
vegna bardagans við fmmutölu
yrði hann að nota allar kvígur
sem hefðu komið til. „Þetta hefur
ekki verið spurning um val.“
En hvað veldur hinu háa
próteinhlutfalli? Jón hugsar sig
um og brosir svo breitt. „Ég hef í
rauninni enga skýringu á þessu
próteini hér á bæ. Satt best að
segja þá veit ég ekki hvað ég geri
öðru vísi en aðrir en ljóst má vera
að það er afar nauðsynlegt að
menn rannsaki hvað veldur
miklu próteini.“ Hér kom Hulda
inn í umræðuna og bætti því við
að líklega hefði natni bónda síns
við kýmar sitt að segja og Jón
sagði að líklega skipti það miklu
máli að hýsa kýmar á
nóttinni.
Hvað sem öðra
íður þá fá þau
Jón og Hulda
meira fyrir
mjólkina en
margur ann-
ar, en gera
má ráð fyrir
að búið fái
hátt á annað
hundrað
þúsund
krónum meira
en ef próteinið
væri áþekkt og á
flestum bæjum. :
Próteinhlutfall sl. fjögur ár
hefur að meðaltaji verið 3,42 á
Stóru Ökrum, 3,41 á
Þorleifsstöðum en 3,27 á
landinu öllu.
Þorleifur Hólmsteinsson og
Jónína Lára Stefánsdóttir búa á
Þorleifsstöðum í Skagafirði ásamt
þremur bömum sínum. Um árabil
hefur próteinmagn í mjólk frá
Þorleifsstöðum verið mun hærra
en gerist og gengur. Fram-
leiðsluréttur á Þorleifsstöðum er
117 þúsund lítrar en mjólkandi
kýr em 30 talsins. Fjósið er
hefðbundið básafjós með
rörmjaltakerfi.
- Hvernig er fóðrun kúnna
háttað? Má þar finna ástœðu fyr-
ir háu próteinmagni?
„Jú, ég legg áherslu á að vera
með gott og fjölbreytt hey,“ sagði
Þorleifur er Bbl. heimsótti hann á
dögunum. „Töluverður hluti er
snemmsleginn en ég hef líka
verið með fullsprottið. Annars tel
ég að það geti skipt máli að vera
með talsverðan hluta heysins vel
þurran í mllunum, en þannig tel
ég að hægt sé að ná meiri lyst. Þá
finnst mér meiri vandi að fóðra
eingöngu með rúllum en ég hætti
í þurrheyi fyrir tveimur árum.
Þetta er spuming um fjölbreytni
og að hey sé efnagreint og
kjamfóðurblöndur valdar í
samræmi við niðurstöðuna. Ef
tekin eru hirðingarsýni er unnt að
gera fóðuráætlanir fyrr á haust-
in.“
Á Þorleifsstöðum hafa kýmar
verið hýstar um nætur síðustu
fjögur sumur. Þorleifur sagði að
kúnum liði betur og að þær nýttu
betur beit. „Þær nota nánast allan
daginn til þess að bíta og em
næstum eingöngu á ræktuðu landi
- þar til upp úr miðju sumri að
grænfóður kemur inn í myndina.
Yfir sumarið gef ég þeim hey
a
4*4^41 4« i4t<|l««• «-!'iyi i
Þessa dagana er verið að
leggja nýjan fínan upphækkaðan
veg frá Bröttubrekku og um
Miðdali vestur í Haukadal að end-
urbyggingunni á bæ Eiríks rauða.
Áður var árum saman venjulegur
sveitavegur frá Bröttubrekku um
Miðdali sem ferðamenn hafa farið
síðustu áratugina á leið sinni til
Vestfjarða og komist sæmilega
leiðar sinnar. Svo gistu menn í
Flókalundi en að vísu var þar ekki
gullklósett í hveiju herbergi eins
og nú er komið í nýju gistinguna
að Laugum.
I öllu þessu peninga- og gull-
regni vestur í Dölum vegna Eiríks
rauða og sonar hans Leifs heppna
hafa menn gleymt Miðdölunum
sjálfum. Þar eru stórar sand- og
malareyrar í öllum dalbotninum.
Fjöllin til beggja handa eru ber og
gróðurlaus. Samt em mörg ömefni
sem bera þess vott að þama hefur
verið skógur. Á örfáum stöðum
standa enn nokkrar hríslur sem
bera vott um foma frægð. Þessa
gróðureyðingu munu heiðursgest-
irnir skoða og sjá út um bílglugg-
ann þegar þeir aka Miðdali á nýja
fína veginum.
Hugmyndir hafa komið fram
um að græða upp þennan fallega
dal, sem þjóðvegurinn liggur um
frá Bröttubrekku vestur að Hauka-
dal. Þá yrðu grænar gmndir grasi
vaxnar í dalbotninum í stað núver-
andi sand- og malareyra. Svo
kæmu tré og skógur í hlíðamar.
Þegar farið hefur verið fram á
einhvem smástyrk úr ríkissjóði til
að hefja þessa brýnu uppgræðslu
þá er sagt að engir peningar séu
til. Það má vera að þeir séu ekki á
lausu í svona verkefni sem bindur
þó CO2 og græðir upp landið. Gras
kernur þar sem sandur var áður.
Peninga skortir samt ekki þegar
menn þurfa að sitja á gullklósetti
vestur í Dölum til að geta heiðrað
bæ Eiríks rauða og fæðingarstað
Leifs heppna. Já, gullklósett eru
dýr. Það er ekkert til að gera grín
að.
Lúðvík Gizurarson, hrl.

Kornvalsar
1 og 3j fasa
Vélaval - Varmahlíð HF
Sími: 453 8888 Fax: 453 8828
Ðfltí
FJÓSVÉUN
Einnig plógar,
jarðtætarar og
sturtuvagnar
ORKUTÆKNI
Hyrjarhöfða 3
112 Reykjavík
Sími 587 6065