Bændablaðið - 12.12.2000, Blaðsíða 20

20
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 12. desember 2000
Það má með sanni segja að Þor-
geir Öm Elíasson hafi gengið í
gegnum ýmislegt í lífi sínu. Hon-
um hefur gengið vel sem vélasali,
nú síðast með því að flytja inn
Valtra Valmet vélarnar frá Finn-
landi, en hefur nú dregið úr um-
svifum sínum í vélasölunni vegna
heilsubrests.
Þorgeir er fæddur og uppalinn
í Reykjavík en á uppvaxtarárunum
fór hann hins vegar reglulega í
sveit, m.a. í Reykhólasveit, Lága-
fell í Mosfellssveit og Blik-
astöðum í verknám. Hann varð
fyrir höfuðáverka sem unglingur
og missti við það tvö ár úr skóla
en náði þó að klára landspróf með
aðstoð góðra manna.
Að því loknu þótti lækni Þor-
geirs það ekki góð hugmynd að
fara í langskólanám. „Hann sagði
að það væru þrír möguleikar í
stöðunni; gerast iðnaðarmaður,
fara í lögregluna eða í
bændaskólann! Ég valdi síðasta
kostinn, lauk búfræðinámi á
Hvanneyri og síðan B.Sc. námi í
búvísindum 1960. Síðan bætti ég
við mig skólagöngu við
landbúnaðarháskólann í Noregi en
lauk ekki prófi.“
El'tir veruna í Noregi hóf Þor-
geir störf hjá Árna Gestssyni í
Globus við sölu véla og tækja.
„Það voru fáir atvinnurekendur á
þessum tíma sem gátu notfært sér
menntun mína, þ.e. SIS, Þór og
svo Árni sem ég tel að sé einhver
mesti brautryðjandi í vélvæðingu
íslensks landbúnaðar. Ég átti mjög
gott samstarf við hann og virði
hann mjög enn í dag.“
Þorgeir vann síðan um hríð hjá
Dráttarvélum hf. áður en hann
flutti til Svíþjóðar og
starfaði þar í níu ár hjá
Saab-Ana, fyrst á lager
og síðan við þjónustu
og sölu. Hann vann
síðan hjá véla- og
bíladeild Glóbus
sem framkvæmda-
stjóri um hríð áður
en hann keypti
ásamt Magnúsi
Ingþórssyni og
Þorfinni Júlíussyni
fyrirtækið Vélaborg
og ráku þeir fyr-
irtækið saman. Þegar
það sameinaðist Vélum
og þjónustu hóf Þorgeir
störf hjá Jötni sem var áður
ein af deildum SÍS og sá um
sölu á þungavinnu- og
landbúnaðarvélum. Það fyrirtæki
var svo lagt niður 1993.
Nú stóð Þorgeir uppi atvinnu-
laus enda var þá lægð á vinnu-
markaði og ekki mikil eftirspurn
eftir svo fullorðnu vinnuafli. „Ég
sá því fram á að þurfa að skapa at-
vinnutækifæri mín sjálfur, stofnaði
Bújöfur og hóf innilutning á Val-
met dráttarvélum frá Finnlandi.
Mörgum fannst það bíræfið að
ætla að fara að bæta enn einu
vélar í dag. Eftirspum hefur hins
vegar aukist eftir stærri vélum og
margir leita eftir vélum sem eru á
annað hundrað hestöfl. I framhaldi
af þessu kemur til með að skapast
vandamál þegar rnikið safnast upp
af notuðum vélum og það þarf að
reyna að leysa á farsælan hátt."
Þorgeir hefur ákveðnar
skoðanir á ýmsum málum
landbúnaðarins og finnst margt
ekki horfa vel. „Mér finnst að
bændur þurfi að fylgja betur eftir
framleiðsluvöru sinni. Það er ekki
nóg að smala saman kindum einu
sinni að hausti og reka til slátmn-
ar. Bæði þarl' að velja rétt hráefni
til framleiðslu og gæta þess að
lömbin holdgist vel. Þá þurfa
bændur að huga enn frekar að
sumarslátrun og byrja fyrr að
senda gripi í sláturhús."
Þorgeir telur að hátt verð geri
neytendum ókleift að neyta kart-
aflna. „Það er með ólíkindum
hvað verðlagið er hátt á þessari
vöru í matvöruverslunum. Það
liggja sterk rök fyrir því að verðið
hækkar um allt að 400% frá því
varan fer frá bóndanum þar til hún
kemur í hillur matvöruverslana.
Hvað fá milliliðirnir? Er ekki rétt
að kanna það til hlítar?“
Að mati Þorgeirs hafa íslenskir
bændur ekki gætt eignaraðildar
sinnar í fyrirtækjum tengdnum
landbúnaði. „Þar er ég að tala um
kaupfélögin sem bændurnir
stofnuðu á sínum tíma, mjólkur-
samlögin og Bændahöllina. Þá má
líka tala um peningana sem menn
hafa greitt í Lánasjóð
landbúnaðarins, áður stofnlána-
deild alla sína tíð. Svo má einnig
nefna Gullaugað, garðyrkjuversl-
un ríkisins, sem var eink-
avædd og gerð gjaldþrota á
örfáum mánuðum og
Mjólkursamsöluna sem
er sjálfseignarstofnun
sem bændur hafa
misst stjórn á.“
Þorgeir hefur
ekki alveg slítið sig
frá vélasölunni þó
að hann standi ekki
lengur í sömu
eldlínu og áður.
„Bújöfur/Búvélar á
Selfossi er mitt óska-
barn og ég óska því alls
góðs gengis í
framtíðinni. Ég á smá hlut
í fyrirtækinu og er með litla
vinnuskyldu þar auk þess sem
ég er í stjórn fyrirtækisins. Þannig
reyni ég að fylgjast með
framþróun fyrirtækisins og styðja
við bakið á því eftir bestu getu. Nú
er svo komið að ég get ekki
stundað þau ferðalög sem eru
nauðsynleg til að þessir hiutir
gangi. Ég er hins vegar með litla
skrifstofuaðstöðu á sama stað og
Bújöfur var áður. Ég ætla að halda
þessu áfram meðan vinir mínir
nenna að tala við mig.“
vörumerkinu inn á þennan markað
miðað við þær aðstæður sem þá
voru. Ég mat það hins vegar svo
að best væri að flytja inn nýja
vörutegund þegar markaðurinn
væri í lægð þannig að hægt væri
að byggja upp reksturinn fyrst.
Þetta var mjög farsæl lausn. Á sex
árum náðum við l"7%
markaðshlutdeild og við vorum
annar stærsti útflutningsmarkaður
Valmet á eftir Svíþjóð.“
En fyrir rúmum tveimur árum
veiktist Þorgeir illa og hálfu ári
síðar lenti hann svo í alvarlegu
bílslysi. „Þá varð ég að leita lausn-
Þorgeir Örn Elíasson
yfir 20% markaðshlutdeild hér á
landi.“
Frítími Þorgeirs hefur mikið til
farið í að eiga samskipti við hugs-
anlega viðskiptavini. „Ég hef hins
vegar reynt að vera sem mest með
fjölskyldunni og við höfum átt at-
hvarf í Borgarfirði þar sem við
eigum lítið sumarhús. Ég hef einn-
ig verið í hestamennsku og á
góðan hest en hef hins vegar ekki
farið á bak sjálfur í mörg ár.“
Þorgeir segir margt hafa breyst
á þeim árum sem hann hefur verið
vélasali og telur að miklar
breytingar eigi enn eftir að verða
sjáum fram á að bændum eigi eftir
að fækka verulega.
Sauðfjárbændur hafa verið að selja
kvóta og mörg býli að leggjast af,
samþjöppun er að eiga sér stað í
mjólkurframleiðslu og menn hafa
lagt verulega fjármuni í að stækka
bú sín. Það getur orðið erfitt fyrir
menn næstu árin að klára það mál,
sérstaklega þar sem fram-
leiðslurétturinn er dýr og það tekur
mörg ár fyrir bóndann að fá þá
fjárfestingu til baka. Þegar bú
stækka þarf auk þess ekki síður
íjárfestingar í véltækni og bygg-
ingum.“
hefur verið viðloðandi vélasölu í áraraðir:
hvað varðar vélakost. „Islenskur
landbúnaður hefur á síðustu árum
verið á undanhaldi afkomulega
séð og menn hafa þurft að taka
verulega á til að komast af. Við
Um
áhrif þessar-
ar þróunar segir
Þorgeir að hann reikni með
að dráttarvélasala muni dragast
saman á næstu misserum. „Aftur á
móti hefur verið mikil aukning í
sölu aflmeiri véla. Hér áður fyrr
töldust 70 hestafla vélar öflugar en
það er lítill markaður fyrir slíkar
ar á
rekstri fyr-
irtækisins til að
tryggja framgang þess.
Það varð úr að Kaupfélag Árnes-
inga kom inn í reksturinn og fyr-
irtækin Bújöfur og Búvélar sam-
einuðust í Bújöfur/Búvélar í des-
ember í fyrra. Síðan þá hefur
gengið vel og Valmet er nú með
Fðp í bmúaskoía
sð lækiBSPáði!
Sláturhúsið á Laxá í Leirársveit
Sláturfé Qðlgar stöOugt
Sauðtjársláturhús SS að Laxá í
Leirársveit lætur ekki mikið yflr
sér, en síðla sumars færist heldur
betur Qör í leikinn. Þá ræður þar
ríkjum Hallfreður Vilhjálmsson
bóndi á Kambshóli. Á dögunum
tók Bændablaðið hús á Hallfreði
sláturhússtjóra og ræddi við hann
um sláturhúsið. Þess má geta að í
fyrra var slátrað rétt um 20 þúsund
fjár í húsinu en rétt tæp 22 þúsund
í haust. Þetta er mikill viðsnún-
ingur frá því fýrir nokkrum árum
þegar slátrun var komin niður fyrir
10 þúsund fjár. Ástæðan fyrir
aukningunni er m.a. sú að til Hall-
freðs hafa komið nokkrir stórir
innleggjendur - en auk þess hefur
húsið „gott orð á sér“ eins og einn
viðmælenda blaðsins komast að
orði. Slátrun hófst 11. september
en lauk 2. nóvember. Starfsmenn
eru 35 - 40. Flestir eru úr næsta ná-
grenni eða tengdir sveitinni á einn
eða annan hátt. Sjálfur er Hall-
freður með um 300 kindur á
fóðrum.
Mikil vinna var lögð í að fegra
og snyrta umhverfi sláturhússins.
Planið var malbikað og húsið end-
urbætt. Auk þess var starfsmanna-
aðstaða byggð við húsið á síðasta
ári.
I haust var til þess tekið að
fláningsgallar voru óverulegir, en
Hallfreður tekur dýpra í árinni og
segir að það hafi í raun alltaf fylgt
húsinu. „Þetta er að sjálfsögðu að
þakka góðu starfsfólki,“ sagði
Hallfreður. Undanfarin ár hefur
það reynst auðvelt fyrir Hallfreð
að manna húsið en hann segir að
nú fyrst sé farið að örla á því að
erfitt sé að finna gott fólk. Ibúar í
sveitinni hafa margir fengið fasta
vinnu en við Hvalfjörðinn er risin
■ Svipmynd frá Laxá.
stóriðja eins og kunnugt er. „En
þrátt fyrir það eru í hópnum karlar
og konur sem koma ár eftir ár.“
Meðalvigtin í haust var um
1100 grömmum meiri en í fyrra.
„Þetta mun hafa verið svona yfir
allt landið,“ sagði Hallfreður.
Einungis er sjátrað sauðfé í
sláturhúsinu og utan þess tíma er
lítið um að vera. Verktakar hafa
leigt starfsmannaaðstöðuna en sal-
ir hússins hafa að öðru leyti staðið
tómir. Hallfreður segir að það
kosti án efa eitlhvað meira að
slátra í þessu húsi en í stærri
húsum þar sem nýting er betri á
tólum og tækjum. „En héðan kem-
ur líka mjög góð vara,“ sagði Hall-
freður og bætti við að þetta hús
væri útvörður í hópi sláturhúsa SS.
Dilkakjöt hefði skort og það
þjónaði vart hagsmunum SS að
hætta rekstri hússins.
- Og hvenær verða hnífar
brýndir á nýjan leik?
„Slátmn hefur verið að færast
framar og framar. Við byrjum
sjálfsagt rétt upp úr mánaðamótum
ágúst/september.
Hallfreður Vilhjálmsson.__
•£EÖ3Eti LvLiiivi SKtscs ixWiVi