Bændablaðið - 29.04.2003, Blaðsíða 22
22
Bændabloðið
Þriðjudagur 29. apríl 2003
GuOjón Bjarnason, sauOQár- og feröabóndi i Hænuvík:
Mig vantar fleini headar
og lengri sélarhring!
Vorið 2001 beitti Tómas Ingi
Olrich, alþingismaður og og
þáverandi formaður Ferðamála-
ráðs, sér fyrir því að sett var á
laggirnar nefnd til að vinna að
hugmyndum um þróun og
markaðssetningu „íslenska
eldhússins". I nefndinni sátu
ísólfur Pálmason alþingismaður
og var hann formaður hennar,
Hrönn Greipsdóttir hótelstjóri
og Sigmar B. Hauksson verk-
efnisstjóri og var hann starfs-
maður nefndarinnar. í kafla sem
ncfnist „Ferðaþjónusta á
íslandi" er farið yfir þróun mála
í ferðaþjónustunni sl. fimm ár og
v reynt að spá fyrir um þróunina.
Ferðaþjónusta á íslandi
Veruleg aukning hefur verið í
heimsóknum erlendra ferðamanna
til íslands undanfarin ár. Seinustu
fimm árin hefur aukningin verið
um 11%. Gjaldeyristekjur af
erlendum ferðamönnum voru árið
2000, 31 miljarður króna, en það
ár komu rúmlega 302.000
ferðamenn hingað til lands. Arið
2001 voru gjaldeyristekjur þjóðar-
innar af erlendum ferðamönnum
38 miljarðar. Ferðaþjónustan er
því ein mikilvægasta atvinnugrein
íslensku þjóðarinnar. Innan ferða-
^ þjónustunnar eru um það bil 5.400
ársstöður. Talið er að um 25 starfs-
greinar starfi beint eða óbeint
innan ferðaþjónustunnar.
Fjölgun
ferðamanna
Búist er við að ferðamönnum í
Evrópu fjölgi um 4 '/2% til ársins
2010. Eins og áður hefur komið
íram hefur aukningin verið um
11% seinustu fimm árin, en 7 til
8% seinustu 10 árin. Ef aukningin
verður 4% á ári munu tæplega
404.000 erlendir ferðamenn koma
til íslands árið 2010. Ef aukningin
verður 5,5% verða erlendir ferða-
menn hér á landi tæplega 453.000,
verði aukningin 7% munu þeir
verða tæplega 507.000.
Aukist koma erlendra ferða-
manna hins vegar um 10% fram til
ársins 2010 munu rúmlega
632.000 erlendir ferðamenn koma
til íslands. Hóflegt er því að áætla
að um 500.000 erlendir ferðamenn
muni koma til íslands árið 2010.
Tekjur af þessum 500.000 erlendu
ferðamönnum yrðu þá á bilinu 60
til 63 miljarðar. Ljóst er að afar
brýnt er að fjölga komu erlendra
ferðamanna hingað til lands yfir
vetrarmánuðina. Hér er átt við
tímabilið frá október til loka mars
eða samtals 6 mánuði. Til þess að
svo megi verða þarf að auka og
bæta ffamboð afþreyingar.
Maturinn - borða fyrir
4,3 milljaðra á ári...
Snar þáttur í afþreyingu ferða-
manna er að fara á veitingahús og
kynnast matarmenningu þjóðar-
innar sem heimsótt er. Matur er
stór hluti í eyðslu erlendra ferða-
manna. Ekki liggja fyrir ábyggi-
legar upplýsingar um eyðslu
ferðamanna á þessu sviði á meðan
þeir dvelja á landinu.
Gistinætur erlendra ferða-
manna eru um það bil 1,2 miljónir.
Ef hver gestur snæðir tvær máltíðir
á dag og eyðir um 1800 krónum í
mat, sem er mjög varlega áætlað,
þá greiða erlendir ferðamenn í það
minnsta um 4,3 miljarða króna í
mat á ári hér á landi. Með ijölgun
erlendra ferðamanna hingað til
lands, þróun og markaðssetningu
íslenskra matvæla og "íslenska
eldhússins", mun þessi fjárhæð
geta orðið töluvert hærri.
Erlendir ferðamenn eru
þýðingarmikill hópur neytenda.
Með markvissum aðgerðum má
auka neyslu þeirra nokkuð á ís-
lenskum matvælum og fá þá til að
verja meira fé í mat og áhugaverða
íslenska rétti sem þeir eiga í
fæstum tilfellum kost á að fá
heima. Mikilvægur þáttur í að
kynna menningu hverrar þjóðar er
að kynnast matarmenningu henn-
ar, segir í skýrslunni.
Vestur í Hænuvík við Patreks-
fjörð býr Guðjón Bjarnason
ásamt fjölskyldu sinni með sauð-
fé og vaxandi ferðaþjónustu.
Eins og stendur hefur Guðjón til
leigu tvö hús en það þriðja er á
leiðinni og draumur hans er að
byggja hús í stíl þurrabúðanna
sem voru í hverri vík fyrir
vestan í gamla daga. Svo hefur
hann verið að hlaða upp vörður
á gömlum gönguleiðum sem
ferðamenn vilja gjarna fara um
yfir sumarið.
„Við sameinuðum þrjár jarðir
hér fyrir nokkrum árum og á einni
þeirra hef ég gert upp gamlan bæ
og á annarri var gamalt kaupfé-
lagshús sem ég lauk við að gera
upp síðasta vor og þessi tvö hús
leigjum við út til ferðamanna.
Síðan er hús á þriðju jörðinni sem
ég vonast til að geta tekið í gagnið
í sumar," sagði Guðjón þegar
slegið var á þráðinn til hans fyrir
skömmu til að forvitnast um stöðu
mála.
Gerir upp heimavirkjun
-Og svo ertu að gera upp og
stækka heimarafstöð.
„Já, ég er að stækka og endur-
bæta gamla virkjun hér á staðnum.
Fyrst var virkjað hér fyrir fimmtíu
árum og trérör frá þeim tíma voru
að verða ónýt og því fór ég í að
endumýja þau enda varð ekki hjá
því komist. Ég hófst handa við
ffamkvæmdir í fyrra. Stíflan er
orðin næstum því eins og hún á að
vera og ég er búinn að sjóða saman
ný plaströr sem eru um 200 metrar
að lengd. Ég á því eftir að ganga
frá þessu í báða enda. Ég ætla mér
að Ijúka ffamkvæmdum eftir
ferðamannavertíðina í ár. Gamla
virkjunin dugar alveg yfir sumar-
ið. Ég er með fimmtíu ára gamla
túrbínu en þar sem ég er mjög
gamaldags hef ég verið að leita
eftir manni til að hjálpa mér við að
smíða upp í henni gamla hjólið
sem er orðið slitið. Hilmar í Vatns-
vélum er gamaldags eins og ég og
segir að það eigi ekki að henda því
sem hægt er að nota áffam. Hjólið
mun því duga okkur áffam en við
erum þannig staðsett að við getum
ekki selt orku og ffamleiðum því
ralfnagn bara fyrir okkur. Ætli
hjólið dugi ekki út þessa öldina."
Sauðfjárbúskapur undir
h ungurmörkum
-Þið eru óneitanlega nokkuð úr
alfaraleið, er straumur ferðamanna
til ykkar yfir sumarið?
„Það hefúr verið hreint með
ólíkindum miðað við að við höfúm
ekki lagt mikið í dýrar aug-
lýsingar. Helst reynt að pota okkur
inn í þá bæklinga sem bjóða ffítt
pláss. Ferðamálafúlltrúinn á ísa-
firði hefúr líka hjálpað okkur
mikið við að kynna ferða-
þjónustuna hér sem og Jóhann
Ásmundsson hjá byggðasafninu á
Hnjóti. Ferðamannaþjónustan er
aðeins að lengjast í báða enda hjá
okkur. Fyrstu gestimir í ár koma
um páska og síðan hefst alvaran í
maí og stendur ffam í ágústlok eða
byrjun september. Ég veit ekki
hvort tekur því að nefna það að við
emm með 350 kindur en sá bú-
skapur einn og sér er undir
hungurmörkum."
Um ffekari ffamkvæmdir í
ferðaþjónustunni segist Guðjón
eiga sér draum sem er að byggja
upp þurrabúðahús og leigja út til
ferðamanna.
„En þegar menn em svona
þrjóskir eins og ég að vilja ekki
skulda neinum neitt er þetta
svolítið erfitt, jafnvel þótt um
byggingu þurrabúðarkots sé að
ræða. Það væm tjömpappaklædd
hús með hvítum gluggakörmum
og bárujámsþaki. Helst torfþaki en
ég veit ekki hvort ég nenni því,
það kostar mikla viðhaldsvinnu.
Hér vom svona kot um allar víkur
utan í alvöru jörðunum í gamla
daga. Þetta er draumurinn en mig
vantar bara fleiri hendur og lengri
sólarhring," sagði Guðjón
Bjamason.
Osturúr
eríðabreyttum
kúm
Níu nýsjálenskar kýr
hafa nú verið erfðabættar
með auka pari af litningum
sem hafa áhrif á framleiðslu
mikilvægra próteina sem
gera ostaframleiðslu
arðsamari.
Erfðafræðingum á
Nýja Sjálandi hefur með
hjálp erfðatækninnar tekist
að ala níu kýr sem geta
framleitt mjólk með 20%
meira magni af
próteingerðinni beta kasein
og tvöfald hærra magni af
próteininu kappa kasein en
meðalkýrnar framleiða.
Með þessu móti telja
vísindamennirnir að auk
þess að hægt sé að framleiða
meira magn af osti pr. kg
mjólkur þá taki
ostavinnslan styttri tíma
með vinnslu mjólkur úr
þessum erfðabreyttu kúm
(Landsbladet 15.04.03/SS).
>
í skýrslu nefndarinnar er fariö ítariega yfir
sögu íslenskrar matarmenningar. Síðan
eru sér kaflar um lambakjöt, nautakjöt,
villibráö, lax og silung, fisk, mjólkurvörur,
íslenskar villijurtir ogþörunga. Einn kafli
heitir Sælkeralandiö ísland og eins er
fjallaö um skyndibita, lifsstílssjúkdóma,
búfjársjúkdóma, þjóölega matargerö og
kafli er um sérstööu íslands.
Árstíöabundinn matur
í skýrslunni em líka settar fram hugmyndir
um atburðadagatal íslenskra veitingahúsa.
Þar er bent er á aö víöa eriendis er boöiö
upp á árstíöabundið framboö ákveöinna
matvæla. Lög er fram hugmynd aö
árstíöabundnum mat á íslandi til aö laöa
ertendaferðamenn aö „sælkeralandinu"
íslandi.
Þar er talað um þorrablót í febrúar,
síldardaga i mars, sjávarréttafestival í april,
villifuglaegg í maí, saltfiskdaga í júní,
bleikju í ágúst, lambakjötsdaga í
september, villibráö í október og
jólahlaöborö í desember.
íslenska eldhúsiö
Til að kynna íslenska eldhúsiö em lagöir til
eftirfarandi tíu þættir:
1. íslenska eldhúsiö/matreiösla islenskra
rétta veröi kennd í Hótel og
veitingaskólanum.
2. Hótel og veitingaskóli íslands skipuleggi
endurmenntunamámskeiö fyrir starfandi
matreiöslumenn þar sem matreiösla
islenskra rétta, meöhöndlun hráefnis og
aöferðafræöi veröur kennd. Námskeiö
þessi verði ókeypis fyrir þátttakendur og
matreiðslumenn á landsbyggðinni geti sótt
um styrki til aö sækja þessi námskeið eöa
aö nokkur þeirra veröi haldin úti á landi.
3. Gert verði aögengilegt fræðsluefni um
íslenska rétti og hráefni sem selt verður á
kostnaöarveröi.
4. í samvinnu við eitthvert bókaforlag veröi
gefin út i þaö minnsta á þremur
tungumálum vönduö matreiöslubók um
íslenska eldhúsiö.
5. Sett veröi á laggimar heimasíöa um
íslenska eldhúsiö, hún verði vistuð hjá
Feröamálaráöi íslands en ritstjómin veröi í
höndum kennara Hótel og veitingaskóla
íslands og sérstaks ritsjóra.
6. Gefin veröi út fjögur fréttabréf sem send
veröa til ferðaskrifstofa og fjölmiðla í helstu
markaöslöndum okkar. Megináherslan
verði aö senda þessi fréttabréf til
sælkeradálka blaöa og tímarita.
Kappkostað veröi að hafa sem mesta
samvinnu viö íslensk fyrirtæki á sviöi sölu
og framleiðslu maWæla. Ritstjóm þessa
fréttabréfs veröi í höndum verkefnisstjómar
um íslenska eldhúsiö.
7. Verkefnisstjómin gefi út sælkerakort af
íslandi. Inn á kortiö veröa merkt þau svæði
þar sem ákveöin matvæli em á boöstólum.
Sem dæmi mætti nefna aö á Höfn i
Homafiröi er hægt aö hafa Ijúffenga
humarrétti, síld á Siglufiröi, hreindýr á
Héraöi, steinbít á Patreksfirði, silung í
Mývatnssveit og Þingvöllum, lambakjöt í
Strandasýslu, örpuskel á Snæfellsnesi og
svo framvegis. Landakort þetta verði að
einhverju leyti fjármagnaö meö
auglýsingum.
8. Islenskir réttir verði sérstaklega merktir á
matseölum veitingahúsa.
9. Kappkostaö veröi aö hafa íslenska rétti á
boðstólum í opinberum veislum sem
haldnar em fyrir erienda gesti.
10. íslenska eldhúsiö verði auglýst
sérstaklega í tímaritum sem em um borö í
flugvélum þeina flugfélaga sem fljúga til og
frá íslandi.