Tónlistin - 01.12.1945, Blaðsíða 16

46
TÓNLISTIN
liafa einstaka menn reynt a'ð
semja sig að „húmoristiskum“
þáttum i lagagerð, en með mjög
misjöfnum árangri, útkoman venju-
legast orðið enginn „húmor“. Ég
lasta ekki „húmoristíska“ söngva,
síður en svo. Alltaf er t. d. á-
nægjulegt að lieyra hinn gamla
Bellman. En tónskáld okkar eru að
þessu leyti hliðstæð íslenzkum orðs-
ins skáldum. Margt af afköstum tón-
skáldanna er liugnæmt og snertir
viðkvæma strengi. En framtið ís-
lenzkrar tónlistar verðnr að byggj-
ast á eigin tónum þjóðarinnar, líkt
og Grieg sýndi fram á í Noregi, og
sú náma er svo auðug, að aldrei
þarf að þrjóta. Hingað til liöfum
við aðallega byggt á danskri tón-
list og dálítið á norskri og sænskri,
en hún hefir aftur byggzt á þýzkri
tónlist, án þess þó að ná stórfeng-
leik hennar. Hér verða að skap-
ast straumhvörf. Ýmis tónskáld
hafa þegar horfið frá þessum úrelta
Skandinavisma og hneigzt að
tímabærri slefnu þjóðlegra ein-
kenna á alþjóðamælikvarða. Þó
vil ég alls ekki glala rómantík-
inni. Og spá mín og von er sú, að
liún eigi afturkvæmt til okkar í
nýrri og sterkri og sérstæðri mvnd.
Auðvitað deyr hún aldrei út, skipl-
ir aðeins um búning.
Tímaritið þakkar Brýnjólfi Þor-
lákssvni þessa fróðlegu og einarð-
legu frásögn, sem ber vott um ó-
tvíræða ást hans á tónlistinni og
vexti liennar með Islendingum.
Skoðanir lians á tónlistarþroska
okkar og afstaða til liins uppeldis-
iega þáttar eru stórum atliyglisverð-
ar. Væri óskandi, að liann gæti gef-
ið endurminningum sínum og við-
horfum stærra form við síðara læki-
færi. Slíkur boðskapur er kærkom-
inn öllum þeim, sem íslenzkri tón-
list unna. Brynjólfur er elztur allra
þeirra núlifandi íslendinga hérlend-
is, sem stundað liafa tónlist sem ævi-
starf aðallega. Hann er tengdur hin-
um fyrstu brautryðjendum í nán-
um kynnum og man vel eftir „föð-
ur söngs á ísafoldu“, Pétri Guðjóns-
syni (e'ða Guðjohnsen eins og hann
venjulega var kallaður á þeim „for-
dönskuðu“ tímum). Brynjólfur lief-
ir því nú orðið allbreiðan og auð-
ugan sjónhring, og mat hans á nú-
tíðinni er sprottið af lífrænum sam-
anburði við fortíðina. Þannig finn-
um við merkilega vel framrás þró-
unarinnar í upptalningum hans, frá
frumstæðri en þó fullnægjandi til-
raun lil hljóðfærasmíði í föðurgarði,
þegar Iiljóðfæri voru sjaldgæf mun-
aðarvara í höndum ríkra höfðingja
að'eins, og allt til hins stranga og
smekkvísa organista og kórstjórn-
anda höfuðstaðarins, þegar tónlist-
ariðkun var í þann veginn að setja
mót sitt á daglega si'ði borgaranna.
íslenzk tónlistarsaga er ofin úr þátt-
um þeirra manna, er helgazt liafa
hlutverki hinnar liljómandi listar
af innri köllun og óseðjandi þrá
til fegrunar mannlegu lifi. Einn
þeirra er Brynjólfur Þorláksson.
H. H.