Tónlistin - 01.12.1945, Síða 32

62
TÓNLISTIN
■^Jéugo /0
iemann:
TOIMLISTARHEITI OG TAKNANIR
IUEÐ SKÝRINGLIVI
c
C., skammstöfun fyrir c a n t u s
(diskant, sópran); c. f. skannn-
stöfun á c a n t u s firmus (í
fræðilegum ritum).
cabaletta, egl, cavatinetta,
nefnist í ítölsku óperunni sér-
stakur lokakafli fyrir hljóðfæri,
rallhraður, með sjálfstæðri, eftir-
tektarverðri laglínu, sem skeytt er
aftan við aríuna.
caccia (ít.), elting, eftirför, veið^i-
ferð; oboé da caccia, gamalt
heiti á „ensku horni“ vorra tíma
(óbó í F); corno da caccia,
skógarhorn (,,waldhorn“).
cachucha (sp.), spænskur dans, lík-
ur boléro.
cadenza (ít.), cadence (fr.), nið-
urlag, endingarháttur; einkum þó
innskot í niðurlagi, með skraut-
legum hlaupum, venjulega í lok
glæsilegra kafla í konsertum fyrir
einleikara og hljómsveit.
caisse roulante (fr.), hliðartromma
úr tré.
cake-walk, negradans i %-takt.
calamus (lat.), strá, gamalt nafn á
hjarðflautu.
calando (ít. af calare, síga), hníg-
andi, rénandi, dvínandi í styrkleika
og hraða.
calandrone, úrelt itölsk tegund af
smalaflautu.
calascione eða colasione (it.); eins-
konar mandólín.
calata, fornítalskur dans í %-takt.
calmato (ít.), rólega.
calore (ít.), liiti, eldur.
camera (ít.), hirð-, stofu-, kaminer-
(t. d. duetti da camera,
kammerdúettar).
cambiata (ít.), víxlnóta, skiptinóta
(frjáls forlialdstónn). Skiptinóta
F ux, gegnumgangs-mishljómur,
sem lengi var bannaður i hinni
gömlu kontrapunkt-fræði (dæmi
í g-lykli: alt, % e1; meðhljómandi
sópran, Vi e2, V4 d2 (skiptinóta
Fux), y4 h1, % c2).
campana (ít.), klukka; campa-
n e 11 a, bjalla.
canarie, gamall franskur, fljótur
dans í þrískiptum takt.
canone (gr.), líka kanon (áður
rota, f u g a eða conseguen-
z a), nefnist hið stranga form eftir-
líkingarinnar, sem fólgið er i fyrir-
rödd (d u x, g u i d a (foringi),
p r o p o s t a) og eftirrödd (c o-
m e s, c o n s e g u e n t e, r i-
p o s t a). Siðari röddin er að fullu
leidd af fyrri röddinni (eða síðari
raddirnar, sé um meira en tviradd-
aðan tónbálk að ræða), hvort sem
lnin flytur sömu tónana, aðeins
með því að byrja síðar (kanon í
einund eða áttund), eða hún byrj-