Tónlistin - 01.12.1945, Blaðsíða 46

76
TÓNLISTIN
hvað miklu lítilmótlegra að tilheyra
hlöncluðum en karlakór, og er þvi aug-
Ijóst, að hér er orðið um sjúklegt ástand
að ræða, einskonar sálræna kynvillu, sem
fyrir engan mun má halda áfrain að eiga
sér stað.
Sennilega hugsa nú ýmsir, að frá minni
hendi sé hér um amasama og óviðeigandi
íhliitun að ræða, það sé varhugavert og
rangt að amast við karlakórunum, þar eð
starf þeirra sé þó listrænt og spor í rétta
átt, en hvorugt er rétt ályktað. Það er
ekki amasemi, þó að gagnrýnd sé starf-
semi, enda þótt listræn kynni að vera,
sem er komin í það horf að hindra eða
jafnvel útiloka aðra listræna starfsemi,
því að slikt atferli er einmitt EKKI spor
í rétta átt. En svo er hitt, og þar liggur
einmitt hundurinn grafinn, sem sé það:
að karlakórarnir yfirleitt reka ekki list-
ræna starfsemi fyrst og fremst. Þeir eru
flestir, og kannske ekki hvað sizt þeir,
sem fremstir eru, klúbhar fyrst og kór-
ar svo, ]>. e. a. s. þeir eru iþróttafélög,
sem leggja fyrir sig samsöng en láta
sig annars tónmenningu þjóðarinnar litlu
eða engu skipta. Það er í sjálfu sér mann-
legt og eðlilegt, að félagsandi og um-
hyggja sé ríkjandi innan karlakóranna, en
listarinnar vegna væri miklu æskilegra,
að obbinn af þeini hefði heldur lagt fyrir
sig snjóþrúgnakafald eða handahlaup en
samsöng.
Þess verður að krefjast, að félög og
félagasambönd séu virkur aðili i fram-
vindu þeirrar hugsjónar, sem þau kenna
sig við, en karlakórastarfsemin, svo há-
vær og fyrirferðarmikil sem hún er, hefir
aldrei komizt á það stig, svo að orð sé
á gerandi. „Samband íslenzkra karlakóra“
hefir nú verið starfandi síðan 1930 og
lengst af eða alltaf notið styrks úr ríkis-
sjóði. Látum oss nú athuga afrek þess í
þágu islenzkrar tónmenningar.
Jú, það hefir gefið út eitt karlakórs-
lagahefti eftir Sveinbjörn Sveinbjörns-
son, og ber að þakka það að verðugu, þar
eð tónbóka-útgáfa hlýtur að skoðast sem
fýrsti og traustasti hornsteinn verðandi
tónmenningar. En til samanburðar vildi
eg mega geta þess, að þau íáu ár, sem
„Landssamband blandaðra kóra“ hefir
verið starfandi, hefir það gefið út þrjú
kórlagahefti, sem innihalda samtals 31 lag,
og auk þess hefir Ivantötukór Akureyrar
gefið út kórlagaheftið „Söngvaborga",
sem telur 12 lög. Það, sem vakir fyrir
L. B. K. með þessari útgáfustarfsemi, er
einkuni þetta þrennt: að kynna og koma á
framfæri islenzkum kórlögum, svo sem
föng standa til; að endurheimta úr djúpi
þagnar og fyrirlitningar úrval þeirra er-
lendu laga, sem á sinum tíma áttu virkan
þátt i að vekja tónvitund þjóðarinnar, og
loks að innleiða fögur erlend lög, sem
ekki hafa fest hér rætur að svo komnu.
En svo ég haldi mér við efnið, þá er
þess næst að geta, að á tímabili kom út á
vegum S. I. K. tónmálaritið „Heimir“,
hálfgert handahófs- og hundavaðals-rit,
einkum hvað ytri frágang snerti. Bar rit
þetta ótviræðan vott um gegndarlítið á-
hugaleysi og hroðvirkni, sérstaklega upp
á siðkastið. Var prófarkalestur stundum
svo bághorinn, að það var ekki manna
meðfæri að lesa prentvillurnar í málið, og
eftirlitið svo trassafengið, að stundum
komu sömu fréttadálkarnir i tveimur
heftum, hverju eftir annað, enda lognaðist
rit þetta útaf þegar á fjórða ári við lítinn
orðstír, og skal ég ekki fjölyrða um
það frekar. Það eina, sem S. í. K. hefir
lagt verulega áherzlu á, er að halda uppi
raddþjálfun innan sambandskóranna, og
ber það sízt að lasta. Hitt gæti aftur
orkað tvímælis, hvort sú raddþjálfun, sem
þar er kostur á, verði ekki að skoðast
og meinast f rcmur til fordildar en árang-
urs. Það er tæplcga hægt að vænta mik-
ils árangurs af þvi, þótt slíkt bákn, sem
S.Í.K. er orðið, haldi einn raddþjálf-
ara 8—9 mánuði á ári. En sú höfuð-
áherzla, sem S.Í.K. leggur á þetta radd-
þjálfunarstarf, áréttar hinsvegar fram-
anskráð ummæli um íþróttamennsku
karlakóranna. Vitanlega getur varla hjá
því farið, að stöðug iðkun undir leið-
sögn sæmilegra söngstjóra leiði af sér
meiri og minni þjálfun i raddbeitingu,
enda verður það að ’ segjast, að sumir
1