Vér mótmælum allir - 16.04.1946, Blaðsíða 9

Séra SIGURBJÖRN EINARSSON, dósent:
Á KROSSGÖTUM
Það er skammt stórra viðburða milli í sögu
Islands nú um sinn. Hernám Breta, hervernd
Bandaríkjanna, stöðug tvísýna öll styrjaldarárin
á örlögunr okkar og afdrifum, Jreim er hljótast
kynnu af stöðu okkar á sjálfum vettvangi átak-
anna, í miðjum Jressunr klíðunr endanleg sam-
bandsslit við Dani, rof aldalangra tengsla við þá
nákomnu Jrjóð, og lýðveldisstofnun af miklunr
alhug og einlrug gerð. Nú er svo að heyra, að
enn séu tíðindi að gerast, senr jafna verður til
Jress alvarlegasta, senr skeð liefur í sögu lands-
ins, ef almannarómurinn, bæði utan lands og
innan, fer ekki með fleipur eitt. Það er svo að
lieyra, að við eigunr að gegna tilmælum unr
ráðstafanir á íslenzku landi, senr eru Jress eðlis,
að fullveðja Jrjóðir nreð heilunr sönsunr gera
yfirleitt ekki slíkar ráðstafanir að sjálfráðu.
Dularfull þögn þeirra nranna, senr unr Jretta
bljóta að vita, og einstaka opinber beryrði hafa
staðfest orðróminn. Og nokkuð er það: Erlend-
ur her er ennþá í landinu, Jrótt þær aðstæður,
senr ollu því, að við báðunr unr hervernd, séu
nú úr sögunni.
Enginn þarf að halda, að okkur hafi verið Jrað
nreinlaust og amalaust að Irafa fjölmennan út-
lendan lrer í landi okkar Jressi ár. ísland hefur
ekki verið nreð sjálfu sér, ekki með sínum rétta
svip. Við höfum sætt okkur við það, vegna
Jress að við treystunr því, að álagahanrurinn
myndi falla af landinu undir eins og dagur væri
risinn að nýju. Sanrbýlið hefur sjálfsagt verið
nokkurnveginn eins gott og hugsanlegt er, að
slíkt sanrbýli sé. Það viljunr við viðurkenna
Jreinr þjóðunr til hróss, senr hér eiga hlut að
nráli, og það höfunr við viljað láta Jrær finna.
Það, senr nriður hefur farið, er ekki síður okkur
að kenna en þeinr. En það höfum við hugsað,
að Jreirri stundu yrðunr við fegnastir, Jregar allt
lierlið væri lrorfið héðan í brott og nrenjar Jress
senr flestar faldar af íslenzkunr nrannvirkjum
eða íslenzkunr mosa. Við höfunr getað búizt við
flestum ósköpum, nreðan styrjöldin stóð senr
lræst, en Jreinr ósköpum lröfum við sízt búizt
við, að sigur þeirrar Jrjóðar, senr hefur verndað
okkur, yrði okkar ósigur, senr léti alla Jrá sigra,
senr við teljunr dýrasta í sögu landsins, fyrir gýg.
Nú eigunr við á pappírum svo eindregin og
ótvíræð fyrirheit unr Jrað af lrálfu téðrar Jrjóðar,
að öllunr liernaðarlegum afskiptum af landi
okkar sktdi lokið, jregar stríðið er á enda og
að við eigunt engrar lægingar að vænta af lrennar
lrálfu, að slíkur íslenzkur ósigur í kjölfar unn-
ins hernaðarsigurs verndarríkisins er óhugsandi,
ef við kjósunr lrann ekki sjálfir nreð einhverju
nróti. Og Jrað er Jrað, senr er mergurinn nrálsins,
að Jrví er virðist. Það er svo að heyra, að ofar-
lega sé í ýnrsunr, að við kjósunr okkur til handa
slíkan ósigur að laununr lyrir það, senr við höf-
um lagt til í baráttu frelsisunnandi Jrjóða.
„Venur Jrað ekki viljann lreinr að vera hjá
sjálfum sér gestur", segir skáldið. Höfunr við
ekki fundið til þess, að við vorunt gestir lrjá
okkur sjálfum Jressi ár, Jregar landið var fóttroð-
ið af erlendunr lrer og börnin á götunni spreyttu
sig á erlendum kækjunr og erlendu málfari?
Hafi ekki vilji okkar vanizt heinr þessi ár, hafi
ekki Island orðið okkur dýrmætara, tungutak
og Jrjóðernissnið barnanna hugstæðara, þá erunr
við undarlega gerðir, Jrá lrefur ógiftusanrlega til
tekizt unr hlutverkaval í Jrann Jrátt íslenzkrar
sögu, senr við áttunr að leika.
Ef Jrað er rétt, að verið sé að leita eftir því,
að við semjunr um áfranrlraldandi lán á íslenzku
landi og mannvirkjum, Jrá erunr við staddir á
VÉR MÓTMÆLUM ALLIR! 9