blaðið - 20.12.2006, Blaðsíða 26

blaðið
Jól í Ölafsfirði
Fullvel man ég fimmtíu ára sól er yfirskrift dagskrár með jólasöngvum og Ijóðum í Ólafs-
fjarðarkirkju föstudaginn 22. desember klukkan 20:30. Flytjendur eru Sigrún Valgerður
Gestsdóttir söngkona og Sigursveinn Magnússon. Meðal annars verða sungnir söngvar
eftir Schubert, Brahms, Cornelius og Sigvalda Kaldalóns. Aðgangur er ókeypis.
DESEMBER
2006
Áritað á Laugavegi
Rithöfundarnir Eiríkur Guðmundsson og
Steinar Bragi árita bækur sínar í Bókabúð
Máls og menningar, Laugavegi 18, klukkan
sex í kvöld.
Hátíðarhljómar
við áramót
Listvinafélag Hallgrímskirkju hefur
staðið fyrir glæsilegri dagskrá í
kirkjunni í desember. Þessari jóla-
tónlistarhátíð lýkur 31. desember
með tónleikum Kristins Sigmunds-
sonar og Trompeteria-hópsins
í tilefni af 25. starfsári Listvina-
félagsins. Á efnisskránni verða
bassaaríur úr Messíasi og Jólaóra-
tóríunni auk hinna alþekktu verka
Tokkötu og fúgu í d-moll eftir J.S.
Bach og Adagio eftir Albinoni.
Tónleikarnir hefjst klukkan 17 á
gamlársdag.
Jólatónleikar
Borgardætra
Borgardætur halda aukajólatón-
leika í kvöld, 20. desember, á veit-
ingastaðnum DOMO við Þingholts-
stræti. Allt frá útkomu jólaplötu
þeirra árið 2000 hafa þær haldið
þessa árlegu tónleika við góðar
undirtektir. Dætumar slá á létta
strengi og flytja hugljúf jólalög
í bland við grín og taumlaust
gaman. Borgardætur eru: Andrea
Gylfadóttir, Ellen Kristjánsdóttir
og Berglind Björk Jónasdóttir.
Eyþór Gunnarsson leikur undir
á píanó og Birgir Bragason á
kontrabassa. Tónleikarnir hefjast
klukkan 21.
íslensku jólin
Þjóðfræðingurinnlerry Gunnell
flytur fyrirlestur á ensku í léttum
dúr á Þjóðminjasafni (slands
á morgun, fimmtudaginn 21.
desember. Fyrirlesturinn ber yfir-
skriftina The lcelandic Yule: An
illustrated presentation in English
reviewing the beliefs and traditi-
ons of lcelandic Christmas past
and present, from pagan gods to
practical joking Christmas Lads.
Terry mun fjalla um jólasiði (slend-
inga í tímans rás og hann mun
meðal annars seilast afturtil goða
og norrænnar trúar og skoða jólin
í fornsögum og þjóðsögum. Hann
mun að sjálfsögðu fjalla um hina
tröllslegu Grýlu og hina hrekkjóttu
íslensku jólasveina. Einnig mun
hann segja frá athyglisverðum
ættingjum þeirra í nágrannalönd-
unum. Að lokum verður athyglinni
beint að ýmsum siðum í tengslum
við jól og áramót í nútímanum.
Dagskráin hefst klukkan 12:10
í fyrirlestrarsal Þjóðminjasafns
íslands.
Bernharðsdóti
r víóluleikari
Víólan stendur
mannsröddinni nærri
Víóluleikarinn Svava Leggurlag sitt við tónlist frá öllum tímabilum
júpur og flauelsmjúk-
ur tónn viólunnar
hefur heillað marga
gegnum tiðina og
skyldi engan undra.
Þó má kannski segja að hljóðfær-
ið hafi ekki notið fyllilega sann-
mælis í tónlistarsögunni og stað-
ið í skugganum af systur sinni
fiðlunni. Svava Bernharðsdóttir
hefur helgað sig víólunni nánast
allan sinn feril og fyrir nokkru
sendi hún ásamt Ónnu Guðnýju
Guðmundsdóttur píanóleikara frá
sér geislaplötuna Saviola II sem
hefur að geyma islensk verk fyrir
viólu. „Ég fór að leggja lag mitt við
vióluna stuttu eftir að ég lauk stúd-
entsprófi. Mig hafði lengi langað
til þess að færa mig yfir á hana
en fjölskylda mín var á svo miklu
flakki á milli landa að mér gafst
ekki almennilegt næði til þess
fyrr. Okkur samdi strax ákaflega
vel,“ útskýrir Svava þegar hún er
spurð um fyrstu kynni sín af hljóð-
færinu. „Víólan hefur svo marga
skemmtilega eiginleika. Hún
stendur mannsröddinni svo nærri
með þennan fallega, djúpa bassa-
streng og það finnst mér mjög
heillandi. Það er líka svo gaman
í samspili þegar maður er víólu-
leikari því vlólan er miðjurödd og
það er svo auðvelt að heyra hvað
hinir eru að spila. Við sitjum fyr-
ir miðju í hljómsveitinni og náum
að taka inn allt það sem er að ger-
ast í kringum okkur.“ Svava við-
urkennir að víólan sé enn svolítil
hornkerling í tónlistarheiminum
og að stundum sé minni virðing
borin fyrir henni en öðrum hljóð-
færum. „Það má segja að hún sé
hulduhljóðfæri að einhverju leyti.
Margir krakkar sem byrja í Tón-
listarskólanum vita ekki að hún er
til og það er mjög leiðinlegt þegar
ekki eru til nógu margir víólunem-
endur í samspil. Þá þarf oft að fara
út í einhverjar leiðindareddingar,
eins og til dæmis að láta einhvern
sem ekki er góður á fiðlu fara yf-
ir á víólu. Við ættum miklu frekar
að vekja áhuga hjá góðum nemend-
um á víólunni því hljóðfærið á það
skilið."
Nándin á fslandi skemmtileg
Á námsárunum í New York
þurfti Svava að velja sér stórt rit-
gerðarefni og hún ákvað að skrifa
um þróun og sögu víólutónlistar á
Islandi. „Það var Mist Þorkelsdótt-
ir, frænka mín og tónskáld, sem átti
hugmyndina að ritgerðarefninu og
ég fór fljótlega að huga að því að
læra þessi víóluverk sem komu við
sögu í ritgerðinni. Við Anna Guð-
ný spiluðum svo þessi verk saman
á Listahátíð um miðjan níunda
áratuginn. Okkur langaði að gefa
þetta prógramm út og tókum verk-
in upp árið 1994. Við fengum hins
vegar ekki útgefanda fyrr en í fyrra
þegar ITM tók að sér að gefa þetta
út.“ Saviola II varpar skemmtilegu
ljósi á íslenska tónlistarsögu og
setur víóluna í samhengi við hana.
Svava segir þó ekki vera til mikið
af íslenskum verkum fyrir víólu en
eitthvað hafi bæst við frá því þær
stöllur hljóðrituðu efnið. „Nær öll
verkin eru samin sérstaklega fyrir
einhvern einn víóluleikara og ég
var svo heppin að þrjú þeirra voru
samin fyrir mig. Þetta nána sam-
band tónskálds og flytjanda er eitt
af því sem er svo skemmtilegt við
íslenskt tónlistarlíf."
Góð og slæm tónlist
áöllum tímum
Svava hefur lagt lag sitt við öll
tímabil tónlistarsögunnar og
dvaldi meðal annars um tíma í
Sviss þar sem hún lærði að spila á
upprunaleg hljóðfæri frá miðöld-
um og fram til barokktímans. „Ég
er alæta á tónlist og finnst allt óg-
urlega spennandi. Það er til góð og
slæm tónlist á öllum tímabilum.
Það er ekki tímabilið eða stíllinn
sem segir til um hvort tónlistin er
góð heldur hvernig tónskáldinu
tekst upp í hvert sinn og hvernig
flytjandinn fer með verkið. Það er
frammistaðan sem gerir þetta allt
svo spennandi.“ Svava er nýflutt
heim frá Slóveníu þar sem hún
dvaldist í nokkur ár og starfaði
við tónlistina. Hún sinnir nú ýms-
um störfum hér heima og spilar
meðal annars í Sinfóniuhljómsveit
íslands og kennir. „Kennslan er
sérlega gefandi. Mér finnst nauð-
synlegt að geta blandað saman
spilamennsku og kennslu. Þetta er
ólíkt en nærir hvort annað og tek-
ur á ólíkum hliðum. Ég gæti ekki
án kennslunnar verið," segir Svava
að lokum.
hilma@bladid.net
Njála fyrir nútímafólk
„Ég hef unnið vel og mikið sem
verkamaður alla mína ævi. Þegar
ég fór á eftirlaun var ég alls ekki
tilbúinn til þess að fara að spila 01-
sen Olsen dagana langa eða horfa
á vegginn og ég ákvað að taka mér
það fyrir hendur að útbúa nokkurs-
konar nútímaútgáfu af Njálu,“ seg-
ir Jóhannes Eiríksson um bókina
Njála lifandi komin sem kom út hjá
Sölku á dögunum. Þar setur Jóhann-
es Njálu fram á nýstárlegan hátt,
styttir textann og skreytir með ljós-
myndum.
Jóhannes segist hafa heillast
af fornsögunum barn að aldri og
tekið sérstöku ástfóstri við Njálu.
„Upprunalega útgáfan af Njálu hent-
ar kannski ekki alveg nútímafólki.
Hún er hátt á fimmta hundrað
Jóhannes Eiríksson Heillaðist af Njálu líkt og margiraðrir
blaðsíður, myndalaus og án allra
millifyrirsagna. Mig langaði því til
að gera hana svolítið aðgengilegri
fyrir fólk sem hefur lítinn tíma og
stytti verkið heilmikið og umskrif-
aði.“ Margir hafa heillast af Njálu
í gegnum tíðina og verkið stendur
hjarta landsmanna nærri svo ekki
sé meira sagt. Jóhannes segist hafa
haft þessa staðreynd í huga frá upp-
hafi. „Ég geri mér grein fyrir því
að margir eru viðkvæmir fyrir því
að Njála sé stytt eða að eitthvað sé
átt við hana. Sumum finnst að ekki
megi snerta hana en ég er því algjör-
lega ósammála. Ég stytti textann
mikið og umskrifaði en reyndi að
hafa anda sögunnar í huga þegar ég
vann verkið og held að hann skili
sér mjög vel í bókinni.“