Orðlaus - 01.03.2003, Blaðsíða 26

INGIBJORG SOLRUN
GÍSLADÓTTIR
1. Atvinnuleysi hér á landi hefur ekki verið
jafn mikið og nú í langan tíma.Var atvinnu-
leysi í janúar um 60% meira en árinu áður
og er það sérlega mikið meðal ungs há-
skólamenntaðs fólks. Hvernig er best að
sporna við þessu vaxandi vandamáli?
Sjálfsagt komumst við aldrei hjá því að hæðir og lægðir
einkenni atvinnu- og efnahagslífið þótt horfur nú séu
óneitanlega áhyggjuefni, sérstaklega hjá ungu mennt-
uðu fólki. Við erum betur stödd ( þessu tilliti en flestar
aðrar þjóðir þótt slíkur samanburður sé auðvitað lítil
huggun þeim sem standa frammi fyrir atvinnuleysi. Ríki
og sveitarfélög þurfa að búa þekkingarfyrirtækjum gott
umhverfi,skattalega meðal annars og laða slíka starfsemi
til landsins.
2. Telur þú þjóðina græða eða tapa á Kára-
hnjúkavirkjun þegar til langs tíma er litið?
Ef litið er á áhrifin á hagkefið þá eru rök fyrir því að ef vel
tekst til geti virkjunin og álver á Austurlandi skapað ný
störf á því svæði og aukið útflutningstekjur (slendinga
þegar til langs tíma er litið. Það er hins vegar ekki ein-
hlýtt því það munu fylgja þessari gríðarlegu fjárfestingu
miklir vaxtaverkir á meðan á uppbyggingunni stendur. Ef
illa tekst til geta þessar framkvæmdir rutt úr vegi öðrum
störfum og útflutningsgreinum s.s. í iðnaði.
3. Hverja telur þú vera helstu kosti og galla
þess að ganga í Evrópusambandið?
Frá mínum bæjardyrum snýst Evrópa ekki síst um lífskjör
fólks. Innganga í Evrópusambandið gæti leitttil stórlækk-
unar á matvælum, sem eru í dag meira en helmingi dýr-
ari hér en í ríkjum þess. Vextir myndu líka stórlækka og
evran, sem við gætum þá tekið upp, er miklu heppilegri
gjaldmiðill varðandi stöðugleika og samkeppnishæfni
atvinnulífsins. Þetta er meðal kostanna. Gallarnir hafa
einkum verið álitnir felast í að erfitt yrði fyrir okkur að
hafa áhrif. Á móti kemur að smáríkin hafa alltaf þjappað
sér saman,og hjálpast að,og þessvegna orðið furðusterk.
Svo telja sumir að innganga gæti leitt til þess að útlend-
ingar kæmust í fiskimiðin okkar, en við teljum góðar líkur
á að svo fari ekki, aðeins aðildaviðræður geta skorið úr
um það. ( öllu falli, þá er það stefna Samfylkingarinnar
að samning um aðild eigi að leggja undir þjóðaratkvæða-
greiðslu, þannig að það verði alltaf þjóðin sjálf, en ekki
við stjórnmálamennirnir,sem á síðasta orðið.
4. Hvernig leggjast kosningarnar í vor í
þig? Telur þú að þær eigi eftir að snúast um
það hvora persónuna fólkið vill sjá í forsæt-
isráðherrastóli, Davíð eða Ingibjörgu, eða
menn láti stefnu flokkanna ráða vali sínu?
Hvort tveggja skiptir máli, stefnan og einstaklingarnir
sem bera hana fram. Ég tel að menn muni bæði líta til
stefnu flokkanna og þess hverjum fólk treystir til að efla
samkeppnistöðu íslands við aðrar þjóðir hvað lífsgæði
fólks snertir. Ég skynja það að margir vilja breytingar,
I
. m
breytta forgangsröðun og sanngjarnari leikreglur. Fólk
sættir sig ekki við misskiptingu auðs, valda og tækifæra,
sættir sig ekki við að þúsundir einstaklinga séu útilokaðir
frá fullri þátttöku (samfélaginu sökum fátæktar.
5. Áað hækka eða
lækka tekjuskattinn?
Ég tel nauðsynlegt að tekjuskattslækkanir nýtist sem best
lágtekju og millitekjufólki. Framsóknarflokkurinn hefur
boðað um þriggja prósenta lækkun á tekjuskatti sem
kosta mun 15 milljarða. Slík lækkun skilar aðeins nokkur
hundruð krónum til þeirra sem lægstu launin hafa en
tugum þúsunda til þeirra sem hafa hæstu launin.Samfylk-
ingin vill ekki standa fyrir skattalækkunum sem ganga í
gegnum allt skattkerfið. Við viljum fremur horfa til skatt-
kerfisbreytinga sem nýtast lág- og millitekjufólki öðrum
fremur. ( því sambandi lítum við til nágrannalandanna
sem nota fjölþrepa skattkerfi til að dreifa skattbyrðinni og
tryggja fólki með lágar tekjur og millitekjur léttari skatt-
byrði. Þá viljum við taka upp ótekjutengdar barnabætur
með öllum börnum upp að 18 ára aldri en ekki bara upp
að 7 ára aldri eins og nú er.
6. Telur þú fátækt vera félagslegt vandamál
hér á landi og ef svo er hversu alvarlegt tel-
ur þú það vera?
Já, ég tel fátækt vera vandamál hér á landi. Ég tel það fá-
tækt þegar fólk getur ekki tekið fullan þátt í því samfélagi
sem það býr í. Slík fátækt bitnar ekki hvað síst á börnum,
t.d. þegar foreldrar hafa ekki ráð á að kaupa íþróttir og
tómstundir fyrir börnin eða geta jafnvel ekki sent þau í
framhaldsskóla. Þeir sem búa við þessar aðstæður eru
heimili með einni fyrirvinnu, láglaunafólk, öryrkjar og
atvinnulausir. Þróun skattkerfisins hefur orðið til þess að
nú borga þessir þjóðfélagsþegnar tekjuskatt því persónu-
afslátturinn hefur ekki verið látinn fýlgja verðlagsþróun. (
dag greiða bótaþegar 1 milljarð í tekjuskatta en það gerðu
þeir ekki áður en núverandi ríkisstjórn tók við. Þetta getur
ekki verið eðlileg eða úthugsuð þróun.
7. Þrátt fyrir töluverðar umbætur er ennþá
mikill launamunur kynja. Hver er ástæða
þessa og hvað myndir þú vilja gera til að
breyta því?
Launamunur kynjanna er aðeins ein birtingarmynd
kynbundinnar mismununar. Hann á rætur í almennum
aðstöðumun kynjanna til að afla sér tekna, því að vinnu-
framlag kvenna er vanmetið til launa og lika því að þær
rekast á glerþök á vinnumarkaðnum þegar kemur að
stjórnunarstöðum. Hugsanlega er hér um tvennt að ræða,
annarsvegar höft hugans og hinsvegar áhrif af kynbund-
inni verkaskiptingu (samfélaginu. Núna er heilmikil þekk-
ing á því hvernig hægt er að vinna bug á launamisrétti
og það er Ijóst að það þarf að vinna gegn því á mörgum
vígstöðvum íeinu.Mörg hefðbundin kvennastörf,svo sem
við umönnun,eru enn verulega vanmetin.Starfsmat á kyn-
hlutlausum forsendum hefur reynst afar heppilegt tæki til
að endurmeta störf. Konur þurfa Kka að sækja fram, bæði
inn á hefðbundinn starfsvettvang karla og stefna ofar í
metorðastiganum.
^ Samfylkingin
8. Ber að lögleiða kannabisefni?
Nei.
9. Hvernig er hægt að þyngja dóma í nauðg-
unarmálum og hækka hlutfall þeirra mála
sem fara fyrir dóm?
Refsiramminn í kynferðisafbrotamálum hefur verið víkkað-
ur og er langt frá því að vera fullnýttur af dómstólum. Það
er hlutverk löggjafans að setja refsirammann en hlutverk
dómstóla að dæma innan hans. Það er m(n skoðun að
löggjafavaldið og framkvæmdavaldið eigi sem minnst að
beita sér gagnvart dómsvaldinu í þvi hvernig dómsvaldið
dæmireða nýtirsérrefsirammann.Þaðsemoftskortirhins-
vegar á í kynferðisafbrotamálum eru sannanir.Það er mikil-
vægt bæta aðbúnað og aðstæður hvað varðar móttöku og
meðhöndlun slíkra mála.
10. Ef til stríðsyfirlýsingar kæmi gegn írak,
myndir þú styðja hana eða ekki?
Nei, við (slendingar höfum frá upphafi lýðveldisins fylgt
þeirri stefnu að fara ekki fram með hernaði gegn nokkurri
þjóð. Það er mikil ábyrgð ( því að ráðast gegn þjóð til að
koma harðstjóra frá, þá verður að vera hægt að sjá næsta
leik í stöðunni. Ég hef ekki séð þann líklega arftaka sem
gæti komið á lýðræði í frak. Bandaríkjamenn njóta ekki
mikils trausts ( þessum heimshluta og er vandséð að
Bandaríkin gætu verið sá „frelsari" sem hin fraska þjóðin
myndi fagna.
11. Er einhver kvikmynd, tónlistarmaður og
rithöfundur í uppáhaldi hjá þér?
Það eru margar kvikmyndir og margir tónlistarmenn og
rithöfundar ( uppáhaldi hjá mér. Það fer eftir því hvernig
ég er stemmd hverju sinni hvað ég les, horfi eða hlusta á.
Of langt mál yrði að telja það allt saman upp.
12. Hvað gerir þú helst í frístundunum?
Þær hafa því miður alltof fáar undanfarið en ég nýti þær
vel og nýt þeirra þegar þær gefast! Mér þykir gott að vera
heima hjá mér,með manninum mínum og strákunum mín-
um, liggja í leti, lesa, hlusta á tónlist, ganga úti í náttúrunni,
tala við vini mína og annað skemmtilegt fólk. Á sumrin vil
ég ferðast um landið með tjald í skottinu og láta ráðast
hvert ég fer og hvað ég skoða.
13. Hvers vegna valdir þú að verða stjórn-
málamaður?
Ég tók aldrei meðvitaða ákvörðun um að verða stjórn-
málamaður, það bara gerðist. Þetta er allt tilviljunum háð.
En kannski skýringanna sé að leita í því að ég hef sterka
réttlætiskennd, þoli ekki að fólk sé beitt misrétti og hef
aldrei sætt mig við samfélag sem útilokar einhverja frá
fullri þátttöku vegna efnahags, kynferðis eða félagslegrar
stöðu. Og það er ekki hægt að gera bara kröfu um að aðr-
ir breyti samfélaginu fyrir okkur, við verðum að gera það
sjálf. Ég valdi þv( stjórnmálin sem áhugamál og endaði
sem atvinnumaður.