Orðlaus - 01.02.2005, Blaðsíða 12

POLITISKUR AROÐUR I TONLISTARBRANSANUM
Til þess að senda pólítísk skilaboð í lagasmíðum þarf yfirleitt ekki
bara eitt, heldur tvö risastór eistu. Það þarf að vanda til verka og
allt sem liggur að listinni þarf að vera eins hnitmiðað og möguleiki
er á. Fjölmargir listamenn hafa kosið að fara hina pólítísku leið
með mjög vafasömum árangri og það sem skilur kórdrengina frá
dauðarokkurunum er einfaldlega hvort menn séu sannir eður
ei. Það vill nefnilega skina í gegn svo um munar ef hlutirnir eru
gerðir eingöngu í auglýsingaskyni en ekki af hugsjón. Fátt er
hallærislegra heldur en listamaður sem er gjörsamlega að kúka
í sig af málefnalegheitum þar sem aðalmarkmiðið er að koma
sjálfum sér á framfæri en ekki viðfangsefninu og bolurinn finnur
fnykinn af því langar leiðir.
Eftir að Zach de la Rocha, söngvari Rage Against The Machine,
pissaði allrækilega út eftir að hljómsveitin lagðist með geirvörtur
upp, er ekki hægt að tala um að neinn hafi tekið við kyndlinum
af honum í tónlistarheiminum. Þessi náungi skeit upp kollinum
án þess að nokkur fengi neitt við ráðið með beittri textagerð og
var að auki með eiturþétt band sér til fulltingis. Ekki skemmdi
heldur fyrir að gítarleikarinn Tom Morello var útskrifaður
stjórnmálafræðingur frá ekki ómerkari skóla en Flarvard.
Menn á borð við Bono í U2 og (slandsvinurinn Sting, hafa lagt
pólítískum málefnum lið í textasmíði sinni og sá fyrrnefndi hefur
einnig starfað töluvert í Afríku og látið vel af hendi rakna til
bágstaddra í landinu. Ef hægt er að tala um að einhver beri
kyndil hins pólítíska tónlistarmanns í dag, þá er það væntanlega
Bono. Ekki er samt hægt að segja að U2 hafa geislað jafnsterkt af
pólftískum skoðunum sínum og Rage Against The Machine gerði
á sínum tíma og þvf bíður tónlistarheimurinn ennþá spenntur
eftir fulltrúa stjórnarandstæðunnar.
Nokkrir rapparar á 9. áratugnum skáru sig einnig vel úr hópnum
með pólfskum textum og harðri ádeilu á samfélagið sem þeir
lifðu og hrærðust í. Hérna er um að ræða menn á borð við KRS-
ONE og Chuck D. úr Public Enemy sem að gerðu það að verkum
að rappið varð einhvers konar fjölmiðill fyrir málefni götunnar,
það er að segja að í textunum komu fram margvfsleg mál sem
aldrei höfðu fengið birtingu ( fjölmiðlum fyrr, hvorki í fréttum
né annars staðar. Enginn fjölmiðlamaður hafði vogað sér að
impra á viðfangsefnum Ijóðskáldanna, sérstaklega varðandi
mannréttindabrot gagnvart svertingjum. Rappið var því oft nefnt
"The Black CNN". Chuck D. gerði til að mynda harða hríð að hvfta
manninum í laginu Fight The Power sem var viss vendipunktur í
bandarískri rapp- og hip-hop menningu. KRS-ONE gat sér einnig
gott orð með öflugri textagerð sinni og má til dæmis nefna
lagið Sound of da Police þar sem hann sagði frá spillingu innan
lögreglunnar í heimaborg sinni, New York, og hvernig fjölskylda
hans hafði þurft að þola aðdróttanir lögreglunnar, kynslóð eftir
kynslóð. Þar sem að frægðarsól þessara manna tók að skína æði
sterkt í kjölfarið leituðust fleiri rapparar við að feta í fótspor
þeirra en náðu aldrei að komast með tærnar þar sem að þessir
meistarar höfðu hælanna.
.Æasy/rÁ//sdul 9&/tÁs-aJcÁzesuÁ/suaijJzsstaJswn/uriÆyieguM^áÆuion/tóÁ/yÁe&&a/
u/ie/ar/exj/u/ Áe/gg/u/ o/gfiwsi&t uiö/yuun/ Áasuv oe/u/ a/JisuJuÁÁm/Á/Jr. ÍÁm/u/a/ye/
e/ttn aJ/umny Áu/suitúzb Áusutsyyuz/A/ö/ziu/'/ay/s 9/oÁw Osw
Sting
Russians
(slandsvinurinn Sting er löngum þekktur fyrir
uppbyggileg skilaboð f textum sínum, oftast
beindir að náttúrunni og verndun hennar. Sting
hefur alla tíð verið rammpólítískur f sköpun
sinni og ófeiminn við að viðra skoðanir sínar
f fjölmiðlum, jafnvel um viðkvæm mál sem fáir
þora að snerta á. (laginu Russians fjallar Sting
um samskipti Sovétríkjanna fyrrverandi og
Bandaríkjanna og nefnir til að mynda nokkra
þekkta stjórnmálamenn á nafn.
Textabrot:
ln Europe and America, there's a growing
feeling of hysteria
Conditioned to respond to all the threats
In the rhetorical speeches of the Soviets
Mr. Krushchev said we will bury you
I don't subscribe to this point of view
It would be such an ignorant thing to do
If the Russians love their children too
John Lennon
Imagine
John Lennon, gamli Bítillinn, gerðist talsmaður
bolsins og friðarboði mikill eftir að hann sagði
skilið við Ringo, Paul og George. Margir harðir
Bítla-aðdáendur sögðu staðar numið þegar
Lennon tók þessa undarlegu beygju og fannst
mörgum hann vera orðinn fullmikið Skinkuorgel
eftir að hann kynntist hinni geysiömurlegu
Yoko Ono. Engu að síður náði Lennon að heilla
marga með þessum klassíska slagara þar sem
orðin eru hver öðru dýrmætara með djúpum
skilaboð til mannkynsins.
Textabrot:
Imagine there's no countries
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people
Living life in peace
Dead Kennedys
Holiday In Cambodia
Söngvarinn Jello Biafra fer hamförum í þessu
goðsagnarkennda lagi ásamt pönksveitinni
Dead Kennedys. Hér fjallar Biafra á áhrífaríkan
hátt um hið hörmulega þjóðarmorð sem átti sér
stað í Kambódfu í Asíu. Að minnsta kosti 1,7
milljón manns létu lífið en staðfest tala hefur
aldrei komist á hreint og Sameinuðu þjóðirnar
sáu sér ekki fært að hefja rannsókn á málinu
fyrr en 18 árum eftir hörmungarnar, eitthvað
sem seint verður skilið. Dead Kennedys vakti
mikla athygli fyrir lagið sem er:
Textabrot:
You will work harder with a gun in your back
For a bowl of rice a day
Slave for soldiers till you starve
Then your head is skewered on a stake
Bob Dylan
Blowing In The Wind
Trúbadorinn Bob Dylan er í raun efni í heilt
blað út af fyrir sig varðandi pólftfskar ádeilur.
Hann hefur skilið eftir sig langa og glæsilega
slóð af dýrt kveðnum textum með sterkum
skilaboðum. I laginu Blowing In The Wind spyr
Dylan hlustandann hversu langt menn ætla
að ganga áður en lærdómur verði dreginn af
ástandinu.
Textabrot:
How many road must a man walk down
Before you call him a man
How many seas must a white dove sail
Before she sleeps in the sand
How many times must the cannonballs fly
Before they are forever banned
The answer, my friend, is blowing in the wind
The answer is blowing in the wind
(SÁÁ/ er sarat /tœcjJ/ aé sejja ac/ U/2 /a/u/ jjets/ar/jaf/&ter/t a/~ ftá/lt/sJuun/
&/a</asiaJ7i/ súuwt/ aj/ <//ua<j& yíja/fisÁ/ &/& Æ/oc/tfi&jtertU á slaam/ túno qj/j6at
/áfar tem/istrif/etmecrifirr emy/ó sfeeoota/reftájya//tróa/ sÆvvwrw/ic/sJredarioar
U2
Bullet The Blue Sky
Það er svo sannarlega ekki komið að tómum
stjórnmálakofanum hjá Bono og félögum í
hljómsveitinni U2. Undir yfirskininu að vera kristin
hljómsveit hefur U2 ávallt látið til sín taka varðandi
ýmis mannréttindabrot og vakið almúgann til
umhugsunar. I Bullet The Blue Sky reyndi Bono
hvað hann gat til að vekja athygli fólks á yfirgangi
bandarískra stjórnvalda á erlendum vettvangi.
Lagið átti þátt í því að bandarískir stjórnmálamenn
buðu Bono á hinar og þessar ráðstefnur til að
halda fyrirlestra. Ekki skemmdi svo fyrir að platan
The Joshua Tree fór í 1. sæti strax á fyrstu viku f
Bandaríkjunum.
Textabrot:
This guy comes up to me
His face red like a rose on a thorn bush
Like all the colors of a royal flush
And he's peeling off those dollar bills
Slapping them down
One hundred, two hundred
And I can see those fighter planes
Across the field you see the sky ripped open
See the rain come through the gaping wound
Pounding on the women and children who run
into the
arms of america
Bubbi
N.L.C
Það er algjörlega óhjákvæmilegt, þegar talað er
um texta með pólítísku ívafi, að minnast á þann
tónlistarmann hér á landi sem hefur tekið þetta
hvað lengst. Bubbi Morthens fær heiðurinn af
því að vera fánaberi pólítíska trúbadorsins og
hefur barið saman hvern snilldartextann á
fætur öðrum þar sem hann fjallar um málefni
verkamannsins og gjánna milli þings og
almennings.
Textabrot:
Sjáiði frelsis frjálshyggjumenn
frelsið er ( hættu einu sinni enn
Mogginn ekki lengur nr. 1
sjónvarp flokksins þykir þreytt,
kolkrabbinn dauður eitthvað er að
Dabbi er lagður af stað.
Hvar eru þeir ungu sem göluðu hæst
jakkafataframtíðin beið þeirra glæst.
Frjálshyggjusprotar komnir á þing
orðnir kommar, komnir í hring.
Sjá ekki, heyr ekki, vit ekki neitt
orð Davíðs öllu breytt.
Ice Cube
Tear This
Motherfucker Up
Uppþotin í Los Angeles snemma á árinu
1992 spruttu upp eftir að fjórir hvftir
lögregluþjónar voru sýknaðir af að hafa lamið
blökkumanninn Rodney King. Atburðurinn
náðist á myndband sem var sýnt ítrekað á
bandarfskum sjónvarpsstöðvum, afrfskum
Bandaríkjamönnum til mikillar reiði. Eftir að
dómurinn var tilkynntur varð allt brjálað ( Los
Angeles og fyrstu uppþotin síðan Watts litu
dagsins Ijós. Fjórmenningarnir, Stacey Coon,
Lawrence Powell, Timothy Wynd og Theodore
Vaugsinio, eru allir nefndir á nafn f texta lce
Cube, Tear This Motherfucker Up, af plötunni
Predator.
Textabrot:
Vaugn, wicked, Lawrence Powell, foul
Cut his fuckin' throat and I smile
Pretty soon we Ðll catch Sergeant Coon
Shoot him in the face run up in him witta
broom
I gotta Mac10 for Officer Wynd
Damn, his devil ass need to be shipped back
to Kansas
In a casket, crew cut faggot
Now he ain it nothin but food for the maggots
Minor Threat
Straight Edge
Það má segja að pönk/hardcoresveitin Minor
Threat hafi búið til Iftið skrímsli sem nú hefur
eigið líf. Söngvarinn lan MacKaye sagðist
ekki hafa haft í hyggju að setja á flot nýja
hreyfingu þegar hann samdi textann við lagið
Straight Edge. Lagið er einhvers konar ádeila
á eiturlyfjanotkun og varð kveikjan að einni af
umdeildustu hreyfingum síðustu áratuga sem
ber sama nafn og lagið. Straight Edge Iffstfllinn
gengur út á að neyta engra hugbreytandi
efna, hvorki áfengis, eiturlyfja né tóbaks. Mest
hefur borið á öfgafólki innan Straight Edge
hreyfingarinnar sem kýs að lúskra á fólki sem
notar tóbak, drekkur áfengi eða notar eiturlyf
en minna fer fyrir hinum sem reyna til muna að
bæta Iff sitt.
Textabrot:
l'm a person just like you
But l've got better things to do
Than sit around and fuck my head
Hang out with the living dead
Snort white shit up my nose
Pass óut at the shows
I don't even think about speed
That's something I just don't need
l've got the straight edge
Höfundur: Tim Roman