Orðlaus - 01.02.2005, Blaðsíða 21

Sú tíðindi bárust mér ekki alls fyrir löngu að
klíka fslendinga hyggðist senda út einskonar
afsökunarbeiðni til umheimsins og ekki síst til
írösku þjóðarinnar fyrir stuðning landsmanna við
stríðið í frak, stríð sem enginn efast lengur um
að hafi verið óréttmætt og líklega síst þeir sem
hæst létu um stuðnig sinn í upphafi átakanna. f
kjölfar þessa hef ég ákveðið að senda út opinbera
afsökunarbeiðni til bandarísku þjóðarinnar. Fáir
hafa sýnt þessu uppátæki mínu skilning eða
áhuga og því kem ég hér fram sem eins manns
klíka, klíka sem hefur fengið sig fullsadda á þeim
fordómum sem bandaríska þjóðin hefur orðið
fyrir á þessum síðustu og verstu tímum.
MER FINNST
Nú ríkir skálmöld um heim allan og fáum dylst að Bandaríkjamenn
séu þar í flestum tilfellum miklir og slæmir sökudólgar. Þeir vaða uppi
með báli og brandi, svíkja, Ijúga og granda og myrða varnarlausar
konur og ófullveðja ungmenni. Heilu þjóðunum er fargað, borgir eru
jafnaðar við jörðu og útsendarar þeirra hafa komið sér fyrir um alla
jarðarkringluna. Eða hvað? Hvaðerathugavertvið þessarfullyrðingar
mínar? Hvers vegna ætli ég haldi því fram að það sem ég var rétt i
þessu að skrifa sé tóm þvæla, ósannandi og hinn versti rógburður?
Jú, ástæðan fellst í orðanna hljóðan, röngu vali á einu litlu orði sem
hefur því miður villst svo oft á varir mínar að ég sé mig tilneyddan
til þess að biðja heila þjóð afsökunar! Ástæðan er sú að ég hélt því
fram hér að framan að það væru Bandaríkjamenn sem bæru ábyrgð
á mörgu heimsbölinu líkt og stríðinu í (rak. En það
er eins langt frá raunveruleikanum og hugsast
getur. Hið rétta erað ríkisstjórn Bandaríkjanna, með
forsetann og hans vígreifu hauka í fararbroddi, ber
ábyrgð á þeim hörmungum sem dynja yfir landið við
Persaflóa, ekki þjóðin.
Mér var það hræsnislaust þegar ég hélt því fram að
Bandaríkjamenn væru feitir, skotglaðir pillusjúklingar
sem innrættu börnum sínum þjóðernishyggju
frá blautu barnsbeini. Ég sá vísitölufjölskylduna í
Bandaríkjunum fyrir mér sem hóp veruleikafyrrtra
offitusjúklinga sem graðgaði í sig lífsbjörg vesælla þróunarlanda og
horfði á Jerry Springer með græðgisglampa í augunum. Verst af
öllu var að ég taldi Bandaríkjamenn vera slefandi-heimska satista
sem fengu útrás fyrir pervertisma sinn með því að fara í stríð við
varnarlaus menningarsamfélög sem höfðu unnið sér það eitt til
saka að eiga ofurlítinn olíudreitil aflögu. Þvílíkir fordómar! Hvernig
getur staðið á því að mér, vel uppýstum vesturlandabúanum,
háskólamamanninum, gáfumenninu, heimsborgaranum og síðast
en ekki síst sjálfum (slendingnum, hafi skjátlast svona hrapalega?!
Jú, hér er viss tvískinnungur á ferðinni. Á meðan fordómar mínir
gagnvart hinum almenna bandaríska borgara fóru vaxandi jukust
fordómar mínir gagnvart sjálfum mér. (hvert skipti sem ég fordæmdi
(þóttist vita eitthvað sem ég vissi ekkert um) bandarísku þjóðina fyrir
heimsku sina og dugleysi, þá jókst álit mitt á mér, fordómar mínir á
sjálfum mér jukust að því leyti aðallt í einu var litli Magnúsfrá íslandi
orðinn heimsmaður, séní sem sá svo greinilega óréttlæti
kúgaranns frá Norður-Ameríku í hverju skúmaskoti. Magnús,
hinn mikli (slendingur sem hitti félaga sína á kaffihúsum og
öðrum samkomustöðum og jós úr skálum reiði sinnar, rakkaði
hina forheimsku bandarísku þjóð niður í hverju töluðu orði,
steytti hnefa og lamdi í borð. Sannleikurinn var hinsvegar sá
að ég var bara Magnús frá litla fslandi, Magnús sem aldrei
hafði komið til Bandaríkjanna, Magnús sem aldrei hafði
komið til (rak, Magnús sem aldei hafði orðið fyrir óréttlæti
af hálfu hins almenna bandaríska borgara, Magnús sem
hafði fordóma gagnvart sjáflum sér. Ég var heimsmaðurinn
skynglöggi sem myndi sigra Bandaríkjamanninn með
pennan að vopni, standa stoltur með annan fótinn á akfeitri
velmegunnarbumbu bráðarinnar og reka upp stríðsöskur.
Áður en við, kæru (slendingar, höldum áfram rækt við
fordóma okkar gagnvart bandarískum almenningi (og ég
fullyrði að þetta á við um ykkur flest þó þið kannski viljið
ekki viðurkenna það), þá skulum við líta aðeins í eigin barm.
Styðja fslendingar ekki innrásina í írak? Nei, liklega ekki,
kannanir hafa sýnt að 84% þjóðarinnar voru á móti henni.
Það hlýtur þá að vera ríkisstjórnin sem gerir það fyrir okkar
hönd, er það ekki annars? Jú, alveg eins og þetta gekk fyrir
sig í Bandaríkjunum. Þá getur einhver sagt sem svo „Ef
bandaríska þjóðin væru á móti stríðinu þá hefðu þeir ekki
kosið Bush aftur og líklega myndi bandaríska ríkisstjórnin
hætta þessu stríðsbrölti ef kjósendur væru algerlega
mótfallnir því". Gott og vel. En er ekki af sama skapi líklegt að
stuðningurinn við stríðið yrði dreginn til baka ef íslenska ríkisstjórninn
fyndi fyrir nógu miklum þrýstingi frá íslenskum kjósendum. Og hvar
er þrýstingurinn? Hann var ekki meiri en sá að rfkisstjórnin hélt
velli í kosningum sem haldnar voru eftir að við vorum opinberlega
sett á lista hinna staðföstu þjóða, eftir að mótmælendur úti í heimi
hófu að kveikja í íslenska fánanum, eftir að fangabúðir voru settar
upp á Suðurnesjum, eftir að upp komst um spillingu þingmans frá
Vestmannaeyjum, eftir að hollvinum valdhafa var komið fyrir, reglu
og lagalaust, í Hæstarétti- og verst af öllu er að íslenska ríkisstjórnin
þurfti ekki einu sinni að beita bellibrögðum líkt og skoðanabræður
þeirra í Ameríku þurftu að gera til að ná endurkjöri.
Á meðan bandaríska ríkisstjórnin berst með
napalmi og stáli, berjast íslensku kotbændurnir
með andlegum vopnum- áróðri. Áróðri sem
skilar sér í engu öðru en að ala á gremju og
hatri gagnvart hinum almenna bandaríska
ríkisborgara sem á fjögurra ára fresti fær að
velja á milli þess að kjósa kúk eða skít- Kerry
eða Bush, þjóðarsem er haldið í ógnargreipum
yfirvalda og áróðurs fjölmiðla. Næst þegar þú,
lesandi góður, berð þér á brjóst og upphefur
ræðu um fávisku og galla bandarísku
þjóðarinnar skaltu athuga hvort ekki mætti beina nákvæmlega
sömu athugasemdum að (slendingum. Veltu því svo fyrir þér hvort
sanngjarnt sé að dæma heila þjóð út frá utanríkisstefnu ríkisstjórnar
sem hefur nákvæmlega öll völd á sínum örmum.
Ég bið alla Bandaríkjamenn enn og aftur afsökunar á fávisku minni
og fordómum.
(Ef einhver nær ekki kaldhæðninni þá get ég upplýst ykkur um það
að ég skrifa þennan pistil á bandariska tölvu, í Levi's buxunum mínum
og keðjureyki Marlboro... þetta gerði
ég líka þegar Bandaríkjahatur mitt var í sem mestum blóma).
Magnús Björn Ólafsson
Égsá vísitölufjölskylduna í Bandaríkjunum fyrir mér sem
hóp veruleikafyrrtra offitusjúklinga sem graðgaði í sig
lífsbjörg vesœlla þróunarlanda og horfði ájerry Springer
með grceðgisglampa í augunum
VILTU FARA FRITT I LEIKHUS ?
Saumastofan 30 árum síðar
Eftir að hafa grenjað úr hlátri í tæpa tvo
tíma og klappað þar til mig fór að yerkia i
hendurnar lahbaði ég út úr Borgarleikhúsinu
með bros á vör. Tíminn hafði gjörsamlega
flogið frá niér. Frumsvning Saumastofunnar
30 árunr síðar heppnaðist vel, fullur salur
af gestum sem virtust allir skemmta sér
og gleðin geislaði af leikurunum. Við
vinkonurnar vorum sammála um það að
líflegra leikrit hefðum við ekki séð í langan
tíma.
Karakterarmr i syningunm eru allir
mismunandi, hver með sína sérstoku
og furðulegu lífsreynslusögu að baki.
Leikhúsgestir fá að kynnast karakterunum
og skilja þá betur og betur eftir því sem
líður á þegar starfsmenn saumastofunnar
enda í allsherjar trúnói sem fær mann til
að veltast um afhlátri, þó svo að sögurnar
séu surnar hálf sorglegar. Vandamál
nútímakonunnar og kröfurnar sem oft eru
gerðar til karla og kvenna eru tekin fyrir
á bæði skemmtilegan og dramatískan hatt
og þú getur bókað það að þú finnur sjálfa
þig (að minnsta kosti að einhverju levtiJ i
einhverri persónunni.
Saumastofan 30 árum síðar er sýnt í
Borgarleikhúsinu um þessar mundir, en það
er leikfélagið Tóbías sem sér um uppsetningu
og Agnar Jón Egilsson leikstýrir og skrifar
handritið. Leikritið er byggt á vcrki Kjartans
Ragnarssonar, Saumastofan, sem var skrifað
árið 1975 í tilefni af kvennafrídeginum.
Agnar, ásamt leikurunum, hefur nú fært
verkið í nútímalegan búning, fullt afhúmor,
söng og dansi.
Saumastofan 30 árum síðar er
bráðskemmtilegt leikrit og kjörið fvrir
vinkonuhópana. Þess vegna viljum við gefa
5 heppnumlesendum2 frímiðaá sýninguna.
Það eina sem þú þarft aðgera er að svara einni
laufléttri spurningu og senda svarið ásarnt
nafni og símanúmeri á steinunnéPordlaus.
is fyrir 8. febrúar. Vinningshafar verða
dregnir út fimmtudaginn 10. febrúar.
Spurningin er:
Hvaða leikfélag scr um uppsetningu Saumastofunnar 30 árum síðar?