Orðlaus - 01.06.2005, Blaðsíða 36

— Það er margt sem breyt-
ist á tveimur áratugum
en í gegnum aldanna rás
hefur tuttugasta öld-
in eflaust vinninginn í
keppninni um hvaða öld
fól i sér mestu og hröð-
ustu breytingarnar. Þess-
ar breytingar eru marg-
víslegar en á síðustu
tíu árum má segja að
samskipta- og tolvu-
—• tæknin hafi haft jafn
öflug áhrif á menningu
okkar og iðnbyltingin á
sínum tima. Menmngar-
legar breytingar má oft
mæla á viðhorfum ungs
fólk til lífsins og tilver-
unnar því það er jú svo
opið fyrir nýjungum.
Sumt af þessu má túlka
sem jákvætt á meðan
annað er eitthvað sem
mætti alveg gagnrýna
og röfla yfir, en j>að
„ ætlum við einmitt að
gera í þessari grein.
Anorexía, bær á
Suðurpólnum
Hefst nú röflið: Fyrir tuttugu árum
síðan hefði meðalgreindur ungling-
ur að öllum líkindum giskað á að
anorexía væri staður á suðurheim-
skautinu þegar þetta framandi orð
bar á góma. Ástæðan var sú að
krakkar vissu bara ekki hvað anor-
exía var. Það var enginn með anor-
exíu í þeirra nánasta umhverfi og
offita var heldur ekkert issjú. Það
var kannski einn feitur í bekknum og
annar svona smá þybbinn, en fyrir
utan það voru allir bara í kjörþyngd.
Allir gátu klifrað upp kaðlana í leik-
fimi. Allir gátu stokkið yfir hestinn
(nema þessi feiti) og allir gátu hæg-
lega farið í handbolta.
Sparikók
' * Fyrir rétt rúmum tuttugu árum
síðan var kók munaðarvara. Fjöl-
| skyldumóðirin fór kannski út í búð
á föstudegi og splæsti í einn líter
af kóki til að hafa með matnum á
sunnudeginum. Kók var bara drukk-
ið spari, í afmælum eða svona til til-
breytingar á sunnudögum. Það var
ekki eins og kóksjálfssalar æptu á
mannskapinn á öðru hverju horni,
í skólum og íþróttahúsum og reglu-
bundnar kókauglýsingar í sjónvarpi
hvettu fólk til að sulla í sig aðeins
meiri sykri. Nei, það var ein kókaug-
lýsing á ári og það á sparitíma allra
■* sparitíma, jólunum. I'd like to teach
the world to sing sungu allar heims-
ins þjóðir með kerti í hönd til að
minna okkur á að framleiðendur
kók væru friðelskandi manneskjur
sem vildu gleðja heiminn með kóki.
í dag er öldin önnur. Meðal gelgjan
þambar svona lítra af kóki á dag og
borðar úr mötuneyti framhaldskól-
ans snúða, snikkers, sómasamlokur,
hamborgara, fituklepraðar kótilett-
ur og ofursalta aspas súpu. "Fæðu"
sem væri hentug til að ala grísi en
ekki fólk... vegna þess að fólk er
ekki ætlað í beikon framleiðslu, eða
hefur í það minnsta ekki verið það
hingað til.
a Banall anall
Fyrirtuttugu árum voru heldur ekki
margir sem vissu hvað orðið "anal"
þýðir, en ( dag er varla sá ungling-
ur til sem ekki hefur heyrt á þetta
minnst og það sem meira er, margir
stunda þennan saurlifnað af kappi.
Það er sko af sem áður var því fyrir
þessum frómu tuttugu árum þá voru
þaðbarahommarsemstunduðu rass-
mök og ef strákar stungu upp á þess-
ari undarlegu hugmynd við kærust-
urnar sínar þá fylltust þær um leið
skelfingu og ályktuðu að gaurarnir
þeirra væru eflaust hommar.
Þannig var þetta bara. Rassmök
voru fyrir homma en ekki fyrir gagn-
kynhneigt fólk, enda áttu gagnkyn-
- hneigðir karlmenn að vilja sofa hjá
konum af því þær voru konur með
píku. Niðrandi uppnefni eins og saur-
þjappa,rörpumpa,kleinuhringjabak-
ari og fleiri voru höfð um homma
með tilvísun í það að þeir stunda
rassmök og um leið var verið að gefa
það í skyn að rassmök væru ógeðs-
leg. Svona niðrandi tal myndi varla
ná langt í dag þegar rassmök virðast
hafa náð sama status og sogblettir
höfðu hér um árið.
Lítið um klámvæð-
ingu í Skonrokki
Málið var að á þessum tíma hafði
klámið ekki náð sömu tökum á
mannskapnum og í dag og þessir
tveir heimar; tónlistar- og klámiðn-
aðurinn, höfðu ekki runnið saman
á þann hátt sem sést svo vel í tón-
listarmyndböndum í dag. Eitt kyn-
ferðislegasta tónlistarmyndbandið
sem hafði sést á þeim dögum var
Madonna í Like a Virgin vídjóinu
þar sem hún rúllaði sér eitthvað um
í brúðarkjól og strauk yfir brjóstin á
meðan Ijón þrammaði um í öðrum
hverjum ramma. Madonna var í þá
daga eins og allar venjulegar stelp-
ur, í kjörþyngd og með smá lubba í
handakrikunum. Mary Lambert vin-
kona hennar leikstýrði því en ekki
Nigel Dick, klámmyndaleikstjórinn
sem leikstýrði hinu fræga mynd-
bandi við Britney lagið Baby one
more time.
Tónlistarmyndbönd voru heldur
ekki í gangi allan sólarhringinn í
denn heldur var einn þáttur, einu
sinni í viku sem sýndi úrval vinsælla
myndbanda. Sá þáttur hét Skonrokk
og hver einasti unglingur landsins
var að sjálfssögðu límdur við kass-
ann þegar hann birtist á skjánum.
Til að baktryggja sig og slá í gegn
hjá vinum var þátturinn svo að sjálfs-
sögðu tekinn upp á myndbandstæki
sem var á stærð við kommóðu og
afraksturinn sýndur í sogbletta- og
sleikpartýum á föstudögum.
Ekkert til að apa eftir
Fólk hafði svosum alveg séð klám
í blöðum eins og Hustler, Rapport
og Playboy, glápt á einhverja klám-
mynd í góðra vina hópi, (þar til einn
og einn strákurinn týndist fram á kló-
sett rauður í kinnum), eða lesið klám-
sögu í Tígulgosanum sem var svona
klámsögublað. Málið var að þetta
klám skipti bara ekki svo miklu máli
í lífi krakkanna og átti engan þátt í
að móta sjálfsmynd þeirra. Hvað þá
að krakkarnir færu að bera sig sam-
an við þetta loðna hressa fólk sem
sprangaði um, stakk sér allsbert til
sunds og eðlaði sig í vagga tjagga
gleðiorgíum þar sem allir töluðu
undarlega þýsku. Þetta voru bara
fullorðnir útlendingar að stunda
framandi kynlíf og það var engin
ástæða til þess að halda að það
hefði eitthvað með íslenskan raun-
veruleika að gera eða halda að það
væri vit í að fara að heimfæra sjálfa
sig upp á þetta. Klámkonurnar voru
allar þannig útlítandi að þær hefðu
einsgetað verið uppstrílaðar mömm-
ur eða frænkur áhorfendanna. Og
engu hafði verið breytt á líkömum
þeirra í þeim tilgangi að gera þær
meira eins og teiknimyndafígúrur
eða barbídúkkur sem eru sérstak-
lega hannaðar með það í huga að
höfða til kynlangana karla. Þær voru
bara eins og konurnar sem maður sá
í sundi í Vesturbæjarlauginni. Venju-
legar kynþroska konur.
Ekki hægt að miða sig
við gerfiheiminn
Talandi um breytingar. Photoshop
var ekki til fyrir tuttugu árum og
þessvegna gátu ungar stelpur ekki
einu sinni staðið í því að bera sig
saman við módel sem hafði verið
gersamlega umturnað með hjálp
þessa magnaða tölvuforrits; Augun
gerð blárri, hvítan hvítari, tennurnar
meira skínandi, brjóstin stærri, mitt-
ið grennra, húðin sléttari o.s.frv.
Konur voru í mesta lagi gerðar pínu-
lítið sætari með aðstoð Ijósanna í
stúdíóinu, maskara, augnskugga
og meiki en engu fyrir utan það var
hægt að breyta.
Lýtalæknar á íslandi voru örfáir og
fengust mest við að laga fólk sem
hafði sprengt sig í framan með flug-
eldum, sagað af sér putta, klesst nef-
inu út á kinn eða lent í álíka leiðin-
legum slysum... svo kom það fyrir að
stór eyru voru saumuð niður svo að
sá eyrnastóri/a væri ekki uppnefnd-
ur Megas.
Fimm á ári, ekki
fimm á dag
Brjóstastækkanir voru nánast
óþekktar og ef einhver fór í svoleiðis
þá kostaði það ekki meira en að láta
taka úr sér botnlangann enda voru
kannski gerðar í mesta lagi fimm
svoleiðis aðgerðir á ári en ekki fimm
á dag. Og ef einhver kona var nógu
desperat til að vilja láta stækka á sér
júllurnar með aðgerð þá þótti næsta
víst að hún væri nógu andlega þjök-
uð yfir þessu að Tryggingastofnun
mátti borga niður kostnaðinn fyrir
hana. Ekki var á vandræðin bæt-
andi.
Súkkulaðitöffarar
og diskógellur
Fyrirtuttugu árum voru líkamsrækt-
arstöðvar óþekktar í þeirri mynd
sem við þekkjum í dag. Fyrst voru
þetta svona kraftlyftingastöðvar
þar sem karlar eins og Skúli Óskars-
son og Jón Páll pumpuðu sig upp í
anda Arnolds en World Class opnaði
árið 1985 og upp úr því fór þetta
landslag að breytast. Til að byrja
með voru það bara súkkulaðigaurar
og diskógellur sem keyptu sér kort í
Wold Class og hoppuðu eins og fífl
í eróbikk timum (einn af þeim var
einmitt íþróttaálfurinn) á milli þess
sem þau pósuðu á skemmtistaðnum
Hollywood. í dag kallast súkkulaði-
gaurarnir FM hnakkar og diskógell-
urnar kallast Guggur en hver ein-
asti íslendingur sem eitthvað vit fer
í ræktina á meðan hinir eru með
móral yfir því að nenna ekki eða
koma sér ekki í gang, enda nauðsyn-
legt að sporna einhvernveginn við
þessu sívaxandi offituvandamáli.
Bómullarnærbux-
ur með rassi
Fyrir tuttugu árum síðan gekk ekki
ein einasta stelpa í G-streng enda
var hann með öllu óþekkt fyrirbæri.
Stelpur gengu bara í vikudaganær-
buxum með rassi eða Sloggy bómull-
arnærum sem náðu upp í mitti.
Þegar Gé-strengirnir komu fyrst í
verslunina Ég og þú voru viðbrögð
fyrsta kúnnans sem sá þær að taka
þær upp með vísifingri og þum-
alputta eins og maður tekur upp
skítuga tusku og spyrja forviða -Oj,
hver gengur í svona klámbrók?!
Það var heldur ekkert verið að raka
sig að neðan. Fólk var bara loðið og
ósnert eins og fallegur þýskur skógur
eða sænskur akur. Engar breytingar