Orðlaus - 01.12.2005, Blaðsíða 27

1950-1960
1980-1990
1990-2000
1950-1960
Eftir að stríðinu lauk ríkti bjart-
sýni aftur meðal almennings sem
hafði núna meiri peninga á milli
handanna. Húsmæðurnar dres-
suðu sig upp í finum dröktum og
pilsum á meðan karlarnir voru í
dökkum jakkafötum með hatta
á höfðinu. Konan átti að vera
heima á meðan karlinn vann fyrir
heimilinu og eyddu þær tímanum
á hárgreiðslustofum og máluðu
sig í öllum regnbogans litum,
vöxuðu á sér lappirnar og fóru á
ströndina í bikiníinu
sem var
farið að
skj óta
föstum
rótum. Skyrtublússukjólar, aðskornar kápur
og ermalausar peysur voru vinsælar en þegar
tískudrottningin Chanel, sem þoldi ekki New
Look línu Dior, kom með kombakk breyttist
margt. Hún fór að hanna þægileg föt á konurn-
ar og breytti tískunni á ný. Hin svokallaða Chan-
eldragt varð fljótt klassísk en hún samanstóð af
stuttum jakka með aðskornu mitti og þröngu hné-
með klauf að aftan. Undir lok áratugarins kom hönnuðurinn Yves St.
Laurent fram á sjónarsviðið með línu sem sió í gegn með mittislausum
kjólum og unglingatískan tók að ryðja sér til rúms.
síðu pilsi
1990-2000
Margt breyttist í tískunni á tíunda áratugnum. Litagleðin frá áratugnum
á undan var grafin og fatnaðurinn var meira í anda mínimalisma með jarð-
bundnari litum, minna skrauti og einfaldari og þægilegri útlínum. Merkjavör-
ur voru núna aðal málið en í götutískunni blönduðust saman alls kyns stílar.
Á sama blettinum mátti sjá hip-hopara í víðum gallabuxum, stór-
um hettupeysum eða joggingöllum merktum þekktum
röppurum, grungeara í rifnum gallabuxum og köflótt-
um skyrtum og stelpur í stuttum pilsum og magabolum
í anda Spice Girls. Second hand föt nutu líka gífurlegra
vinsælda og voru slík áhrif einkennandi einnig í hátísku-
klæðnaðinum. Þessi fjölbreytta blanda gerði áratuginn
einstaklega skemmtilegan og að lokum vissi enginn í
raun hvað var í tísku.
1980-1990
Einkennandi fyrir níunda áratuginn var glamúr,
gleði og græðgi með MTV tóniistarmyndbönd-
um, stórum partýum og líkamsræktaráráttu.
Allt var stórt, ýkt og flott. Spandexbuxur og axl-
apúðar voru aðal málið og eytt var
í alls kyns glingur, eins og
risavaxnaeyrnarlokka,glans-
andi sokkabuxur, iegghlífar
og grifflur og því meiri litir
því betra. Hárið var túberað
og spreyjað og fólk kepptist við
að vera fínt og flott. Ríka fólkið eyddi í dýr Armani
jakkaföt og konurnar sem voru að stíga upp stigann
á vinnumarkaðnum áttu fínar dragtir og púffkjóla
til skiptanna eftir að vera búnar að brenna aukakíló-
unum i ræktinni.
1960-1970 I I
Unglingarnir höðu nú meiri
peninga á milli handanna og \
fóru að eyða þeim í alls kyns
tískuvöru. Hönnuðirnir tóku A lA
^_ vel i þenn- ,<\.
m an nýja og ffwjfim
•E eyösluglaða . zjHMÍm
_ markhóp og
_ ’ jgflP sóttu hug-
? . myndir sinar
í götur stór-
Isk' F borganna
Pt 4 þar sem 'jgHflr*
Wá áherslurnar
voru allt frá
S Þv' vera ■
ögrandi í að vera barns-
legur. Twiggy er ímynd six-
tíslúkksins, hávaxin og þvengmjó, og vildu
stelpurnar gera allt til að líkjast henni.
London var orðin risavaxin tískuborg og
þaðan kom ögrandi klæðaburður, mínípils
og litríkar sokkabuxur, rúllukragapeysur og
upphá stígvél við. Línurnar voru beinar og
barnslegar og stelpurnar klipptu sig stutt
og settu á sig gerviaugnhár til að ýta undir
lúkkið. Á meðan gengu strákarnir í litríkum
aðsniðnum jakkafötum og söfnuðu hári og
börtum. Yves St. Laurent setti á markaðinn
kvenjakkaföt, og undir lokin var einskonar geimfarastíll í gangi þar
sem pallíettur, rennilásar og málmarvoru notaðirtil aðskreyta klæðn-
aðinn. En blómlegir tímar voru framundan í orðsins fyllstu merkingu.
Unga fólkið var búið að fá nóg af ríkjandi hefðum og skapaði sinn
eigin fatastíl, stóð fyrir mótmælagöngum, reykti hass og gleypti LSD.
Hippatískan var komin.
1970-1980
Litagleði, sítt hár, útvíðar buxur, písmerki og blómabörn einkenndu ■F"-4^~
byrjun áttunda áratugarins. ¥ „ Y\
Athyglin fór auk þess að beinast meira að yngri hönnuðum eins og k AfcÁ'
Yves St. Laurent, Mary Quant, Calvin Klein, Ralph Lauren og Kenzo. Lbw#
Engar fastar reglur voru í gangi í tískunni heldur gekk fólk bara í ^
því sem því þótti þægilegt allt frá síðum pilsum í „hot pants", sem . fi&mmm
voru mjög stuttar stuttbuxur og gengu i hnésíðum stígvélum eða KflH
þykkbotna klossum við. Hekluð vesti, húfur, sjöl, sigaunapils, stór-
ir skyrtukragar, buxnadragtir og útviðar buxur voru einnig gríðar- I
lega vinsæl og gleraugu með stórum umgjörðum urðu tískuvara.
É Tónlistin á þessum tíma var líka algjör lífstíll og diskósenan sem
|| var gríðarstór hafði mikil áhrif á tískuna sem einkenndist af spandex-toppum og sa-
tínjökkum. Brétt dró þó úr litagleðinni og þegar diskóið datt út tók pönkið við og
bylgjan fór að breiðast um allan heim.
2000-2005
Ákveðnar bylgjur hafa riðið yfir tískuheiminn undan- W fT&Sjt
farin ár. Stuttu gallapilsin við neonlitaða hlýraboli og
há leðurstigvél voru áberandi fyrir tveimur sumrum og flPjfl|
halda enn velli þó að neonbolirnir séu komnir aftarlega flf
í fataskápinn. Strákar eru farnir að vera meira metro og fl
ganga í bleikum skyrtum, kúrekastígvélin slógu i gegn á
ný hjá stelpum og strákum og alls kyns aukahlutir, nælur,
eyrnalokkar og síð hálsmen urðu jafn nauðsynleg og gsm sím-
inn. Alls kyns stílar eru búnir að vera í gangi, blingið hefur aldrei verið
meira og það þótti meira að segja flott að láta g-strenginn standa
uppúr buxunum. Aðrar stelpur sóttu í sixtískápur og þykkar síðar
prjónapeysur, stuttermaboli með slagorðum eða hljómsveitum, stór
sólgleraugu, leðurjakka og mynstraða kjóla, boli og pils. Gallaefni
er búið að vera gífurlega vinsælt síðustu ár og úrvalið af alls kyns
gallabuxum, gallapilsum og gallajökkum hefur aldrei verið meira og
eru fiikurnar notaðar við hvaða tækifæri sem er. Alls kyns gamaldags
aukahlutum og fötum er blandað saman við nýjar buxur og skó og
fólk reynir að finna sinn eigin stíl.
g/rroH