Bændablaðið - 24.03.2011, Síða 1

22
6. tölublað 2011 Fimmtudagur 24. mars Blað nr. 345 Upplag 30.000
8
Bærinn okkar
heitir Giljur
20
Aldrei séð jafn mikinn feril
eftir tófur og í haust
Heildarneysla á fitu hefur engin
tengsl við kransæðasjúkdóma né
krabbamein og ekki bein tengsl
við offitu eða þyngdaraukningu.
Þetta kemur fram í nýrri skýrslu
Matvæla- og landbúnaðarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna (FAO) og
Alþjóða heilbrigðismálastofnunar-
innar (WHO) um næringarráðgjöf
vegna fitu og fitusýra.
Í sömu skýrslu kemur fram að ekki
hafi tekist að færa sönnur á að neysla
á fitusnauðri fæðu hafi jákvæð áhrif
á magn blóðfitu (þ.m.t. kólesteróls),
blóðsykurs, insúlíns eða á blóðþrýst-
ing samanborið við matarræði þar sem
neytt er fitumeiri fæðu.
Lífstílssjúkdómar breiðast út
Á síðustu fimmtán árum hafa orðið
örar breytingar á matarræði og lífstíl.
Breytingarnar eru afleiðingar iðnvæð-
ingar, þéttbýlisvæðingar, efnahagsþró-
unar og aukinna heimsviðskipta. Á
þetta ekki síst við um þróunarlöndin
þar sem gríðarlegar félagshagfræði-
legar breytingar eru að eiga sér stað.
Á sama tíma og lífskjör almennings
hafa almennt farið batnandi hefur
slíkri þróun í mörgum tilfellum fylgt
óheilnæmara matarræði á sama tíma
og dregið hefur úr hreyfingu fólks.
Afleiðingin er aukin útbreiðsla lífs-
stílssjúkdóma í öllum stéttum sam-
félagsins og eru þeir nú helsta ástæða
dauðsfalla og örorku í heiminum.
FAO og WHO er ætlað að sjá ríkis-
stjórnum ríkja heims og alþjóðasamfé-
laginu fyrir vegvísum varðandi matar-
ræði og næringu almennings. Til þess
að svo megi verða er á skipulagðan
hátt farið yfir vísindalegar rannsóknir
á ákveðnum sviðum og niðurstöður
þeirra bornar undir teymi sérfræðinga
sem aftur setja fram samantekt þeirra
niðurstaðna sem leiðbeinandi álit.
Markmið þessarar vinnu er að styðja
við og vinna að heilbrigði einstak-
linga og samfélaga. Umrædd skýrsla
er nýjasta afurð vinnu FAO og WHO
í þessu tilliti.
Ofneysla bæði fitu og
kolvetna óholl
Í skýrslunni kemur fram að sann-
færandi rök séu fyrir því að jafnvægi
í orkubúskap líkamans sé nauðsyn-
legt til að viðhalda heilbrigðri lík-
amsþyngd, burtséð frá því í hversu
miklu magni orka kæmi úr fitu eða
kolvetnum. Ofneysla fitu eða kolvetna
væri hvor um sig óholl. Niðurstaða
sérfæðingateymisins er sú að engin
sannfærandi rök finnist fyrir mark-
tækum áhrifum fituinnihalds mat-
vara, hvorki á kransæðasjúkdóma né
krabbamein. Ekki væri heldur hægt
að tengja fituinnihald þeirra mat-
væla sem fólk neytti við óhóflega
þyngdaraukningu. Hins vegar væri
hægt að færa sannfærandi rök fyrir því
að neysla transfitusýra yki á hættuna
á kransæðasjúkdómum og kransæða-
stíflu og einnig hættuna á efnaskipta-
sjúkdómum og sykursýki. Í skýrslunni
er tekið fram að neysla fullorðinna á
transfitusýrum er að meðaltali lítil í
flestum þjóðfélögum. Þó sé ljóst að
ýmsir jaðarhópar í þjóðfélaginu neyti
transfitusýra í mun meira mæli og í
raun í hættulega miklu mæli. Því gæti
orðið nauðsynlegt að banna notkun á
transfitusýrum í matvælaframleiðslu
til að vernda þá hópa.
Mjólkuriðnaðurinn fagnar
Alþjóðasamtök mjólkuriðnaðarins
(IDF) sendu frá sér tilkynningu í tilefni
af útgáfu skýrslunnar þar sem niður-
stöðum hennar er fagnað. Þar lét for-
seti samtakanna, Richard Doyle, hafa
eftir sér að niðurstöður skýrslunnar séu
í samræmi við niðurstöður ráðstefnu
um vísindalegar niðurstöður rann-
sókna á mjólkurfitu. Þar kom fram að
„þrátt fyrir hátt framlag mjólkurafurða
til hlutfalls mettaðarar fitu í fæðu eru
engar vísbendingar um að neysla á
mjólkurvörum tengist auknum líkum
á kransæðasjúkdómum.“ /fr
Sjá nánar á bls. 2
Útflutningsmet var slegið á
íslenskum æðardúni árið 2010.
Útflutningsverðmæti dúnsins voru
tæpar 360 milljónir króna og
útflutt magn var 3,3 tonn. Það er
því ljóst að um er að ræða rúma
tvöföldun frá árinu 2009 bæði í
seldu heildarmagni og heildar-
verðmæti æðardúns. Þá er sala
innanlands undanskilin, en engar
opinberar heildartölur eru til um
sölu á innanlandsmarkaði.
Árið 2000 voru seld úr landi
tæplega 4 tonn af æðardúni sem er
söluhæsta árið í magni, en heildar-
verðmæti það árið voru þó ekki nema
188 milljónir svo greinilegt er að árið
í fyrra er með mun betri afkomu.
Verð á íslenskum æðardúni hækkaði
jafnt og þétt á árinu 2010 og spáð
er áframhaldandi hækkun á verði.
Markaðsverð getur rokkað töluvert
mikið milli vikna og mánaða og því
er erfitt að tala um meðalverð, enda
um frjáls markaðsviðskipti að ræða.
Þó horfur séu góðar og eftirspurn
verið góð það sem af er ári er þó
talið vissara að vera með hælana á
jörðinni. Náttúruhamfarirnar í Japan
þessa dagana skapa nokkra óvissu í
sölumálum í augnablikinu því Japan
er stór og mikilvægur markaður fyrir
íslenskan æðardún.
Mikil eftirspurn hefur verið að
undanförnu á sængum og dúnvörum
á innanlandsmarkaði skv. bændumog
söluaðilum.
GHJ
Reynir Barðdal, bústjóri Loðfelds ehf. á Sauðárkróki, segir að loðdýrarækt eigi gríðarlega mikla framtíð fyrir sér
á Íslandi og geti orðið stóriðja ef rétt sé haldið á málunum. Sjá bls. 16-17. Mynd | HKr.
Heildarneysla á fitu tengist
ekki kransæðasjúkdómum
Prófessor í næringarfræði segir ekki hægt að túlka skýrsluna mjólkurfitu í hag
Bændablaðinu er í þetta sinn dreift
í aukaupplagi til allra fyrirtækja
á höfuðborgarsvæðinu og í helstu
þéttbýlisstöðum á landsbyggðinni.
Tilgangurinn er að vekja athygli
á blaðinu en síðustu ár hefur dreif-
ing Bændablaðsins aukist jafnt og
þétt. Að jafnaði er blaðið gefið út í
rúmlega 22.200 eintökum en þar af
fara 7.100 eintök í dreifingu á höfuð-
borgarsvæðinu, 9.100 eintök í þétt-
býli á landsbyggðinni og 6.000 blöð í
sveitirnar. Þeir sem kjósa að fá blaðið
sent á heimilisfang geta gerst áskrif-
endur en ársáskrift kostar einungis
kr. 6.200 og ellilífeyrisþegar fá 50%
afslátt. Auglýsinga- og áskriftarsími
Bændablaðsins er 563-0300.
Bændablaðið í 30 þúsund eintökum
Laun bænda í Finnlandi voru
áður 40% að launum iðnverka-
fólks en eru nú 25% af launum
iðnverkafólks. Kemur þetta fram
í ritinu Finnish Agriculture and
Rural Industries 2010 sem kemur
út árlega.
Í umræðu um ESB umsókn og áhrif
aðildar á landbúnað er oft vitnað til
þróunar landbúnaðar í Finnlandi. er
fjallað um þróun nettó tekna og gjalda
í landbúnaði og gerð grein fyrir breyt-
ingum á heildar afkomu landbúnaðar.
Árið 1992 voru heildartekjur
í landbúnaði í Finnlandi 4.270
milljónir Evra og heildarkostnaður
2.864 milljónir evra. Nettó tekjur
voru því 1.406 milljónir evra sem
samsvarar 1.769 milljónum Evra á
verðlagi ársins 2009. Árið 2009 voru
heildartekjur hins vegar 4.302 millj-
ónir Evra en útgjöld 3.457 millj-
ónir Evra. Nettó tekjur voru því 845
milljónir evra. Tekjulækkun á þessu
tímabili fyrir landbúnaðinn í heild
er því 52%. /EB
Sjá nánar á bls. 30
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
2.000
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
Te
kj
ur
a
lls
, m
ill
jó
ni
r
Ev
rr
a
Fj
öl
di
b
æ
nd
a
Ár
Nettó tekjur á verðlagi 2009
Fjöldi bænda
Finnskir bændur aðeins með
25% af launum iðnverkafólks
Metsala á íslenskum æðardúni 2010
Landssamtök landeigenda á Íslandi
lýsa þungum áhyggjum vegna hug-
mynda sem starfshópur landbún-
aðarráðherra hefur sett fram um
breytingu á jarðalögum og varða
ábúðarskyldu á jörðum.
Í ályktun stjórnar benda
Landssamtökin á að nóg er til af
ræktanlegu landi á Íslandi gagnstætt
því sem er í Danmörku og Noregi
sem vinnuhópur landbúnaðarráð-
herra kýs að nefna til samanburðar.
„Hér er því engin ástæða til að óttast
um að fæðuöryggi sé stefnt í hættu
vegna þess að skortur sé á landrými til
landbúnaðar. Þá vilja landssamtökin
minna á að stutt er síðan jarðalögin
voru endurskoðuð og að ekki hefur
með nokkrum hætti verið sýnt fram
á nauðsyn til breytinga, hvað þá aftur-
hvarf til fortíðar og forræðishyggju.
Vonandi kemur aldrei sá tími aftur,
þegar bændur vilja bregða búi, að þeir
geti einungis selt eignarjörð sína fyrir
sambærilegt verð og tveggja herbergja
íbúð í Reykjavík kostar.
Verði ábúðarskylda á jörðum lög-
fest á Íslandi munu bújarðir vafalaust
falla verði og því er lagabreyting í þá
veru þannig bein aðför að bændum
og öðrum jarðeigendum," segir í m.a.
ályktuninni.
Landssamtök landeigenda á Íslandi:
Hafa þungar áhyggjur af
breytingum á jarðalögum
Alþjóðasamtök mjólkuriðnaðarins fagna niðurstöðu nýrrar skýrslu FAO og WHO:
Fósturvísatalningar benda til
vænlegs sauðburðar í vor