Bændablaðið - 27.10.2011, Blaðsíða 2

Bændablaðið | fimmtudagur 27. október 20112
Fréttir
Á matvæladegi Matvæla- og
næringarfræðingafélags Íslands,
sem haldinn var í síðustu viku,
hélt Rósa Jónsdóttir, fagstjóri á
líftækni- og lífefnasviði Matís,
áhugavert erindi um mikilvægi líf-
virkra efna í hafinu til verðmæta-
sköpunar undir yfirskriftinni
Þörungar, þang og heilsa. Rósa
hefur ásamt Þóru Valsdóttur,
verkefnisstjóra á nýsköpunar- og
neytendasviði Matís og dr. Herði
G. Kristinssyni, rannsóknarstjóra
hjá sama fyrirtæki, kannað um
nokkurn tíma möguleikana á að
nýta þörunga og þang til mann-
eldis.
Segja má að nýting matþörunga
hérlendis sé enn óplægður akur og
mættum við gjarna taka Asíuþjóðir
okkur til fyrirmyndar við nýtingu
á þessu hráefni, sem sannað hefur
verið að sé mjög heilsusamlegt.
„Ég flutti erindið en við þrjú
skrifuðum þetta saman,“ útskýrir
Rósa. „Við Hörður erum á sama
sviði og höfum meira verið að skoða
lífvirku efnin og einangra þau efni
sem geta haft jákvæða virkni í lík-
amanum, jafnvel til að bæta út í mat-
væli. Þóra er aftur á móti meira að
hugsa út í nýtingu á þörungum beint
til matargerðar og við vöruþróun en
hún hefur til dæmis skoðað söl og
efnasamsetningu þeirra.“
Öflug andoxunarefni þörunga
Í dag eru þörungar helst seldir í
heilsubúðum, enda eru þeir auðugir
af ýmsum mikilvægum efnum fyrir
okkur mannfólkið.
„Þörungar eru mjög vítamínríkir,
með mikið af málmum og söltum
og með joð, sem er mikilvægt fyrir
virkni skjaldkirtilsins. En við höfum
líka viljað horfa á lífvirku efnin,
sem hafa margþætt jákvæð áhrif
á mannslíkamann. Þar má nefna
prótín og þörungarnir eru fitulitlir,
en fitan sem þeir innihalda er með
hátt magn af Omega 3 fitusýrum og
fjölsykrum,“ segir Rósa og bætir
við:
„Við höfum skoðað fjölfenóla,
sem eru öflug andoxunarefni.
Brúnþörungar innihalda mikið af
þeim, en andoxunarvirkni þeirra er
í raun mun öflugri en landplantna.
Þessar niðurstöður eru mjög spenn-
andi og efnin geta haft mjög jákvæð
áhrif á heilsu fólks. Andoxun vinnur
gegn álagi og getur fyrirbyggt
ýmsa kvilla af völdum álags. Þessi
fjölfenól úr brúnþörungum hafa
auk þess mælst með hugsanlega
krabbameinshamlandi virkni, að
geta dregið úr bólgum, blóðþrýst-
ingslækkandi virkni og virkni
gegn sykursýki. Með þessum rann-
sóknum má sjá að lífvirku efnin hafa
jákvæð áhrif á mannslíkamann og
því tími til kominn að fara að nýta
þessa auðlind betur en við höfum
gert hingað til.“
Vörur með lífvirk efni
senn á markað
Rósa og félagar hennar hjá Matís
eru í samstarfi við háskóla og aðrar
rannsóknarstofnanir í Evrópu og
Bandaríkjunum varðandi rannsóknir
á lífvirku efnunum. Einnig horfa þau
til vöruþróunar fyrir Asíumarkað.
„Það hefur furðu lítið verið gert
til að nýta þörunga og þang hér-
lendis. Söl hafa verið nýtt mjög
lengi en ekkert miðað við það sem
var hér áður. Það er erfitt að útskýra
af hverju svo er, kannski hefur þetta
hráefni haft neikvæða ímynd og fólk
hefur sennilega ekki séð mögu-
leikana í því. En nú er meiri áhugi
á því sem er íslenskt og við finnum
greinilega fyrir auknum áhuga á
að nýta þetta hráefni,“ segir Rósa.
Um 300 tegundir af botnþörungum
finnast við Ísland en tveir þriðju eru
of smáir til að vera nýtanlegir til
manneldis.
„Við getum nýtt þessa auðlind
mun betur en við höfum gert. Það
er aukin eftirspurn eftir lífvirkum
efnum úr náttúrunni og við höfum
góða hreinleikaímynd, svo ég sé
mikil tækifæri í markaðssetningu
erlendis á þessu hráefni. Við
stefnum á að koma vöru á markað í
samvinnu við sprota- og markaðs-
fyrirtæki á næsta ári. Núna erum við
að þróa andoxunarefni til að nota í
matvæli, í fæðubótarefni og einnig
í snyrtivörur. Það er draumur okkar
að koma með eitthvað á markað á
næsta ári og ég hef fulla trú á að það
geti orðið að veruleika,“ segir Rósa
að lokum. /ehg
Möguleikar til verðmætasköpunar
með þangi og þörungum
Rósa Jónsdóttir, fagstjóri á líftækni- og lífefnasviði, Þóra Valsdóttir, verk-
efnisstjóri á nýsköpunar- og neytendasviði og dr. Hörður G. Kristinsson,
rannsóknarstjóri, öll hjá Matís, hafa unnið að rannsóknum og vöruþróun
sem miða að því að nýta þörunga og þang til manneldis. Mynd / ehg
Sl. laugardag var skógræktarráð-
stefnan Heimsins græna gull haldin
í Hörpu. Ráðstefnan var haldin í
tilefni af Alþjóðlegu ári skóga 2011
og var hún með fjölþjóðlegu yfir-
bragði. Var ráðstefnan vel sótt og
þótti takast prýðilega.
Fyrst á mælendaskrá var Mette
Wilkie Løyche, frá Matvæla- og land-
búnaðarstofnun Sameinuðu þjóðanna,
sem ræddi um stöðu skógarmála á
heimsvísu. Jan Heino var fenginn til
að veita yfirlit um stöðu mála í Evrópu
og svo fylgdu tvö erindi frá nágranna-
löndum okkar. Monika Stridsman,
skógræktarstjóri Svíþjóðar, hélt
fyrirlestur undir yfirskriftinni Frelsi
með ábyrgð í sænska skógræktar
geiranum. Aine Ni Dhubháin frá
Írlandi talaði um öran vöxt írskra
skóga. Þröstur Eysteinsson, sviðs-
stjóri Þjóðskóganna, flutti svo síðasta
erindið og fjallaði mest um þá miklu
möguleika sem Ísland ætti varðandi
framtíð í skógrækt. Áhugaverð stutt-
mynd frá Sameinuðu þjóðunum, sem
heitir Skógar og menn, var sýnd á
ráðstefnuninni og verður hún sýnd á
RÚV eftir Silfur Egils, nk. sunnudag.
Ráðstefnan var hljóðrituð og verða
upptökur frá henni aðgengilegar á vef
Skógræktar ríkisins, skogur.is, innan
tíðar. /smh
Heimsins
græna gull
Fræðslufundur MAST:
Ný matvælalöggjöf
og áhrif á bændur
Matvælastofnun heldur fræðslu-
fund um nýja matvælalöggjöf og
áhrif hennar á bændur þriðjudag-
inn 1. nóvember 2011 kl. 15:30 -
16:30. Fundurinn verður í Ársal
Landbúnaðarháskóla Íslands á
Hvanneyri (Ásgarði).
Á fundinum verður fjallað um nýja
löggjöf um framleiðslu búfjárafurða
sem tekur gildi 1. nóvember n.k.
Jafnframt verður fjallað um breyt-
ingar á umdæmum héraðsdýralækna
og dýralæknaþjónustu í dreifðum
byggðum. Ný matvælalöggjöf um
hollustuhætti og eftirlit á Evrópska
efnahagssvæðinu tók gildi á Íslandi
1. mars 2010 fyrir fóður- og matvæla-
fyrirtæki nema fyrirtæki sem vinna
afurðir úr búfjárafurðum. Sá hluti lög-
gjafarinnar sem snýr að búfjárafurðum
kemur til framkvæmda 1. nóvember
n.k. Á sama tíma verður umdæmis-
skrifstofum Matvælastofnunar fækk-
að úr 14 í 6. Breytingar verða gerðar á
opinberu eftirliti héraðsdýralækna og
dýralæknaþjónustu til að koma í veg
fyrir hugsanlega hagsmunaárekstra.
Það verður gert með því að skilja
opinbert eftirlit héraðsdýralækna frá
almennri dýralæknaþjónustu.
Þessar lagabreytingar munu hafa
áhrif á þá sem rækta fóður og fram-
leiða og/eða dreifa dýraafurðum.
Lögin ná til bænda sem ala dýr og
þeirra sem rækta, nota eða dreifa
grænmeti til manneldis eða korni
og grasi til fóðurgerðar. Markmið
löggjafarinnar eru meðal annars að
tryggja rekjanleika matvæla og fóðurs
og að afurðir á markaði uppfylli gæða-
og heilnæmiskröfur. Henni er ætlað
að ná yfir alla matvælaframleiðslu
frá haga til maga með nauðsynlegum
skráningum og varúðarráðstöfunum á
öllum stigum framleiðslunnar.
Á fræðslufundinum verður farið
yfir það hvað þessar breytingar þýða
fyrir bændur sem ala dýr, rækta fóður
og/eða rækta grænmeti. Fjallað verður
um kröfur löggjafarinnar um skrán-
ingar, merkingar og hollustuhætti,
ásamt breytingu á umdæmisskipan
héraðsdýralæknaþjónustu og nýút-
gefna reglugerð um dýralæknaþjón-
ustu í dreifðum byggðum.
Hægt verður að fylgjast með
fræðslufundinum í beinni útsend-
ingu á vef MAST undir Útgáfa -
Fræðslufundir. Þar verður einnig birt
upptaka að fræðslufundi loknum.
Irek Klonowski, starfsmaður Matís,
við sölvatekju.
Hermann Ingi er Ungi bóndi ársins 2011
Samtök ungra bænda stóðu fyrir
hinni árlegu keppni um unga bónda
ársins laugardaginn 15. október
síðastliðinn í Borgarnesi en keppnin
var að þessu sinni haldin samhliða
Sauðmessu þeirra Borgfirðinga. Er
þetta í þriðja sinn sem keppnin er
haldin en hún hefur verið haldin
árlega frá stofnun samtakanna.
Keppt var í fjórum þrautum, svi-
ðaáti, liðléttingafimi, fjárragi og slát-
urgerð. Bæði var keppt í liðakeppni,
sem og einstaklingskeppni og sendu
öll landshlutafélög Samtaka ungra
bænda lið til keppni.
Hermann Ingi sigurvegari
Lið Austurlands stóðu að lokum
uppi sem sigurvegarar en í ein-
staklingskeppninni varð Hermann
Ingi Gunnarsson frá Klauf í
Eyjafjarðarsveit hlutskarpastur.
Samtök ungra bænda vilja þakka
styrktaraðilum keppninnar sérstaklega
en þeir voru Kaupfélag Borgnesinga,
Ísbú, Vélfang, Icelandair hótel
Kirkjubæjarklaustri og Bændasamtök
Íslands. /fr.
Sigurvegararnir, lið Austurlands. F.v. Dagrún Drótt Valgarðsdóttir, Víðivöllum-Fremri, Fljótsdalshreppi, Guðný
Harðardóttir, Fljótsbakka, Eiðaþinghá, Halldór Örn Árnason, Skriðufelli, Jökulsárhlíð og Þórarinn Páll Andrésson,
Fljótsbakka, Eiðaþinghá. Á myndinni er einnig Elín Eyjólfsdóttir sem sá um skipulagningu keppninnar fyrir hönd
Félags ungra bænda á Vesturlandi. Myndir/Gunnfríður Elín Hreiðarsdóttir.
Sigurvegarar í einstaklingskeppni. F.v. Geir Gíslason, Stóru-Reykjum sem
hreppti þriðja sætið, Hermann Ingi Gunnarsson, Klauf sem sigraði og
Höskuld-ur Kolbeinsson, Stóra-Ási sem landaði öðru sætinu.
Guðrún Eik Skúladóttir frá annstaðabakka í Hrúta rði einbeitt í liðlétt-
ingakeppni.