Bændablaðið - 27.10.2011, Blaðsíða 33

33Bændablaðið | fimmtudagur 27. október 2011
Lesendabásinn
Þórólfur prófessor Matthíasson
er harðskeyttur gagnrýnandi
íslensks landbúnaðar. Það má
hver hafa sína skoðun á land-
búnaði eins og öðrum málum
en ekki verður hjá því komist
að gera verulegar athugasemdir
við ýmislegt í málflutningi hans.
Í grein í Bændablaðinu 29. sept-
ember fór undirritaður með rök-
studdum hætti yfir skrif Þórólfs
í sama blaði 1. september síðast-
liðinn. Þórólfur fullyrti að ekki
væri hægt að bera útflutningsverð
kindakjöts saman við heilskrokka-
verð til bænda. Þetta er rangt hjá
honum, eins og útflutningsskýrslur
sýna. Þórólfur fullyrti að afurða-
stöðvum sé ekki lengur heimilt að
verðfella kjöt til útflutnings. Þetta
er rangt hjá honum. Afurðaverð
er frjálst og þar með einnig hvað
greitt er fyrir útflutning. Þórólfur
fullyrti að innanlandsmarkaður
hefði gleypt við öllu því magni
sem flutt var út ef verð hefði verið
lækkað um 10-20%. Þetta er rangt
hjá honum, eins og dæmi um verð-
teygni kjöts á innanlandsmarkaði
sýnir. Í svargrein í Fréttablaðinu
hinn 8. október síðastliðinn kýs
Þórólfur að svara engu af þessu,
enda getur hann það ekki.
Þórólfur byrjar á því að gagn-
rýna að undirritaður hafi notað
tölur Hagstofunnar en ekki gögn
SS um útflutning og spyr hvers
vegna ekki sé upplýst um útflutn-
ingsverð SS á ærkjöti í heilum
skrokkum. Væntanlega á Þórólfur
við útflutningsverð SS á kindakjöti
en ekki ærkjöti, því þær tölur sem
vitnað var til voru um kindakjöt
og kindakjötsafurðir. Kindakjöt er
samheiti um dilkakjöt og ærkjöt en
þessi ónákvæmni er skiljanleg og
minniháttar. Það er auðvelt að upp-
lýsa um tölur frá SS en hvernig er
hægt að byggja umræðu á gögnum
sem einn hefur aðgang að en aðrir
ekki ? Að sjálfsögðu verður umræð-
an að byggjast á gögnum sem eru
öllum aðgengileg, enda snúast þessi
skoðanaskipti ekki um SS heldur
um landbúnaðinn og útflutning
kindakjöts í heild sinni.
Þórólfur heldur áfram og spyr
hvort hugsanlegt sé að SS sé að
selja kjöt til útlanda með stórfelldu
tapi. Það má setja sig í heimspeki-
legar stellingar og segja að æði
margt sé hugsanlegt. En í grein
undirritaðs í Bændablaðinu var
upplýst að undanfarin tvö ár hafi
SS fengið hærra verð fyrir útflutt
kindakjöt en það sem selt hefur
verið innanlands. Og miðað við
útflutningsverð og verð til bænda
er ljóst að viðunandi framlegð var
af þessu viðbótarmagni og það ekki
selt með tapi.
Áfram heldur Þórólfur með
furðulega staðhæfingu um að neyt-
endur eigi rétt á upplýsingum um
útflutningsverð SS því SS gæti
verið að halda kjöti frá innan-
landsmarkaði til að hækka verð
innanlands. Það hefur líklega farið
alveg framhjá Þórólfi að í umræðu
um meintan kjötskort seinni hluta
síðasta sumars sendi SS oftar en
einu sinni frá sér upplýsingar um
að félagið ætti nóg af kjöti og hefði
gætt þess að takmarka útflutning
til að sinna innanlandsmarkaði. Í
þessu samhengi er einnig gott fyrir
Þórólf að hafa í huga að SS er með
innan við 20% af sauðfjárslátrun
landsins og hvorki með vilja né getu
til að spila með markaðinn, eins og
hann telur mögulegt að SS geri.
Þessi rökleiðsla Þórólfs, sem hefst
á því hvort eitthvað sé hugsanlegt
og endar svo með staðhæfingu um
mögulegt kolólegt athæfi, er æft og
útsmogið áróðursbragð.
Þórólfur mótmælir tölum um
framlegð sem sóttar voru í búreikn-
inga og telur að þar séu vantaldir
margir kostnaðarliðir sem geri
að breytilegur kostnaður sé allur
annar og meiri en búreikningar
segi og þess vegna sé stórfellt tap
á útflutningi kindakjöts. Það má til
sanns vegar færa að hluti af þeim
kostnaðarliðum sem Þórólfur telur
vantalda séu breytilegir eða hálf-
breytilegir kostnaðarliðir, þó þeir
hafi ekki verið taldir breytilegir í
útreikningi á framlegð í búreikn-
ingum.
Ákvörðun hvers bónda um að
framleiða aukalega til útflutnings
eða ekki byggir ekki á hagfræði-
skilgreiningum heldur þeirri gullnu
reglu að ef ákvörðun hefur ekki
áhrif á kostnaðarlið, þá á kostnaðar-
liður ekki að hafa áhrif á ákvörðun.
Með öðrum orðum verður hver og
einn bóndi að meta hvaða kostn-
aðarliðir breytast og hverjir ekki,
ef hann tekur ákvörðun um að
framleiða meira magn sem leiðir
til útflutnings. Einu tekjur bóndans
af útflutningi eru afurðastöðvaverð-
ið, þar sem stuðningur ríkisins er
fastur og ótengdur magni og þvi
verður það verð sem bóndinn fær
frá afurðastöðinni fyrir útflutning
að vera hærra en breytilegur kostn-
aður bóndans við útflutninginn til
að framleiðslan borgi sig. En málið
er svo flóknara en þetta vegna þess
að við slátrun verða eigendaskipti
á kjötinu, sem eftir það er í eigu
og á ábyrgð sláturleyfishafa sem
reyna væntanlega hver fyrir sig að
hámarka það skilaverð sem þeir
geta fengið og flytja út eða ekki
eftir því sem hver telur hagkvæm-
ast. Miðað við tölur um útflutnings-
verð og verð til bænda er ljóst að
sláturleyfishafar hafa ávinning af
þeirri framlegð sem aukin fram-
leiðsla skilar þeim, sem hjálpar
þeim svo aftur að greiða bændum
hærra verð. Það verður einnig að
álykta að bændur hafi ávinning
af útflutningi og þær tekjur séu
meiri en breytileg gjöld því annars
myndu þeir draga úr framleiðslu.
Hins vegar er rétt og viðurkennd
sú niðurstaða Þórólfs að sauðfjár-
framleiðsla á Íslandi stendur ekki
undir sér án ríkisstuðnings, en mörg
góð rök eru fyrir þeim stuðningi.
Þórólfur fer víða með málflutn-
ing sinn og í 31. tbl. Vísbendingar
9. september síðastliðinn fer hann
mörgum orðum um áætlunarbúskap
Sovétríkjanna sálugu og heimfærir
hann svo upp á hluta íslensks land-
búnaðar. Það er þekkt áróðursbragð
að draga fram neikvæða fyrirmynd
sem lesendur þekkja og heimfæra
hana á það sem gagnrýna skal til
að móta neikvæða afstöðu lesenda.
Þessi sovétski áætlunarbúskapur
er hvergi til í íslenskri kjötfram-
leiðslu. Öll framleiðsla á kjöti er
frjáls. Verðlagning á öllu kjöti er
frjáls og engar nefndir eru til staðar
sem hafa nokkurt vald í þessum
efnum. Það er því rangt hjá Þórólfi
að halda því fram að áætlunarbú-
skapur sé í íslenskri sauðfjárfram-
leiðslu.
Þórólfur seilist langt í að sverta
stöðu sauðfjárræktar og leggur
reiknaðan kostnað við afréttarbeit
við framleiðslukostnað. Þessi
reiknaði kostnaður er tilbúningur
Þórólfs og á sér enga stoð enda hafa
bændur notað afréttina frá upphafi
Íslandsbyggðar og ekki hægt að
byggja umræðu á slíku.
Í sömu grein fer Þórólfur enn
og aftur með rangt mál er hann
fullyrðir að samkeppni við óhefð-
bundnar greinar á borð við svín
og kjúkling sé takmörkuð með því
að leggja skatt á fóður fyrir þær
greinar, en aðföng fyrir mjólkur-
og sauðfjárframleiðendur séu
niðurgreidd. Samkvæmt reglugerð
431/1996 með síðari breytingum
er gjald sem lagt er á hráefni til
fóðurgerðar endurgreitt að fullu
sem og gjald sem lagt er á inn-
fluttar fóðurblöndur sem fluttar eru
inn frá löndum EES. Því er engin
raunveruleg gjaldtaka af kjarnfóðri
til staðar. Þórólfur heldur því einnig
fram að aðföng fyrir mjólkur- og
sauðfjárframleiðendur séu niður-
greidd. Þetta er einnig rangt hjá
honum, nema hann búi yfir upp-
lýsingum sem aðrir hafa ekki.
Í þessum greinum Þórólfs sem
nefndar hafa verið eru sex til sjö
rangar fullyrðingar og tvö ómál-
efnaleg áróðursbrögð. Það hvarflar
ekki að nokkrum manni að Þórólfur
sé viljandi að afvegaleiða lesendur
heldur hlýtur skýringin að liggja í
skorti á tíma til rannsókna.

Steinþór Skúlason, forstjóri SS
Skortur á tíma til rannsókna
Steinþór Skúlason.
Arctic Trucks | Kletthálsi 3 | 110 Reykjavík | Sími 540 4900 | www.arctictrucks.is
JEPPADEKK
Hjá Arctic Trucks
færðu vönduðu
heilsársdekkin frá
Dick Cepek
- slitsterk
- neglanleg
- má míkróskera
- frábært veggrip
Gott verð!
fyrir estar stærðir jeppa g jepplinga
Bjóðum alla almenna dekkjaþjónustu
Skjót og góð þjónusta!
Umsóknir um lán eða
styrki úr Stofnverndarsjóði
íslenska hestakynsins
Fagráð í hrossarækt starfar samkvæmt 15 gr. búnaðarlaga nr. 70/1998.
Fagráð fer, meðal annarra verkefna, með stjórn Stofnverndarsjóðs
sem starfræktur er samkvæmt ákvæðum í sömu lögum og reglugerð
nr. 470/1999 um sama efni.
Verkefni sjóðsins eru:
Að veita fé til þróunarverkefna í hrossarækt sem nýtast til styrktar
íslenska hrossastofninum.
Að veita lán og styrki til kaupa á sérstökum úrvalskynbótagripum
ef sannað þykir að þeir verði fluttir úr landi að öðrum kosti. Hér
væri um að ræða gripi sem gætu haft úrslitaáhrif á erfðabreytileika
í stofninum s.s. litafjölbreytni, eða byggju yfir einstæðu kynbótagildi
í þeim eiginleikum sem prýða íslenskan hest.
Fagráð tekur ákvörðun um styrkveitingar í desember 2011. Nánari
upplýsingar fást hjá Bændasamtökunum.
Frestur til að skila inn umsóknum er til 1. desember 2011 og skal
umsóknum skilað til Fagráðs í hrossarækt, Bændahöllinni v/Hagatorg,
107 Reykjavík.
Reykjavík 27. október 2011
Fagráð í hrossarækt
Kirsuberjavið
ur, þvermál 1
50 cm, snún
ingsplata og
8 stólar.
Til sýnis í Lis
tanum virka
daga frá kl. 1
0-17
og á www.li
stinn.is/husg
ogn.htm

GOTT VERÐ
!
Hringborðstof
usett
LISTINN
Fjórhjól til sölu
Til sölu Sandstorm
HX500L árg. 2009, keyrt
5000 km. Mjög vel með
farið og reglulegt við-
hald. Ásett verð kr. 690
þús. m.vsk .
Stað greiðslu verð 590
þús m.vsk .
Upplýsingar í síma
825 2130, Helgi.
Bændablaðið
Smáauglýsingar.
5630300