Bændablaðið - 07.04.2011, Blaðsíða 6

6 Bændablaðið | fimmtudagur 7. apríl 2011
Málgagn bænda og landsbyggðar
LOKAORÐIN
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 6.200 en sjötugir og eldri og lífeyrisþegar greiða kr. 3.100.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0332 Blaðamenn: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is
Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið ehf.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Landsprent og Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins. ISSN 1025-5621
Áfangaskýrsla um díoxínmengun í Engidal
í Skutulsfirði hlýtur að vera öllum bændum
nokkuð áfall. Þar er staðfestur grunur um að
mengandi starfsemi, sorpbrennsla á vegum
sveitarfélags, hefur valdið bændum alvar-
legum skaða. Í áraraðir hefur staðið styr um
starfsemi Funa. Það er þess vegna sem bænd-
ur og afurðastöð þeirra í mjólkuriðnaði hafa
haldið vöku sinni og afhjúpað stóralvarlega
brotalöm þeirra sem bera ábyrgð á starfsemi
mengandi fyrirtækis og þeirra eftirlitsaðila
sem þar gefa út starfsleyfi.
Matvælastofnun hefur í framhaldinu lýst yfir
banni við nýtingu afurða af svæðinu. Þar sem
ekki er um sjúkdóm að ræða er ekki hægt af
stjórnvöldum að fyrirskipa niðurskurð bústofns.
Hitt er hins vegar alveg augljóst að lítill ávinn-
ingur er fyrir bændurna að halda áfram fram-
leiðslu. Þó ekki sé hægt að fullyrða að t.d. lömb
verði ekki hæf til nýtingar í haust, ef féð gengi
t.d. í öðru beitarlandi, er talin of mikil óvissa að
forsvaranlegt sé að halda búskap áfram. Í það
minnsta er ekki hægt að heimila slíka nýtingu
fyrr en eftir ítarlegar rannsóknir á kjötinu.
Það eru hins vegar ekki rök fyrir niðurskurði
á kostnað og ábyrgð bænda að rannsóknir á
sýnum séu svo kostnaðarmiklar að þess vegna
ætti að farga bústofni. Vera má að ítarleg
sýnataka og rannsóknir innifeli hærri kostnað
en afurðaverð til bændanna, en eiga bændur
ekki einfaldlega rétt á að slíkum rannsóknum
sé sinnt? Hér verður að treysta á leiðsögn og
ráðgjöf Matvælastofnunar og okkar bænda að
eiga við hana gott samstarf.
Umhverfisvernd í skötulíki
Þá kemur að þeirri grundvallarspurningu sem
allir bændur landsins hljóta að setja fram: Er
það sjálfgefið að landbúnaður, búskapur, víki
fyrir hagsmunum annarra sem seinna koma?
Að það sé sjálfgefið að t.d. mengandi starfsemi
geti og eigi ekki að víkja fyrir þeim hagsmunum
bænda sem áður nýttu landið og byggðu bú sín
í góðri trú.
Sérstaklega í þeirri trú að allt regluverk og
eftirlit hins opinbera væri það burðugt að ekki
kæmi til slíkra árekstra. Víða um land er örugg-
lega að finna starfsemi sem í dag er ekki sýni-
legur mengunarvaldur á umhverfi. En þegar
slíkt kemur upp sitja matvælaframleiðendur,
bændur, veiðimenn, sjómenn og fleiri aðilar
sem byggja afkomu sína á náttúrunni í súpunni.
Mér liggur við að segja að af þessari reynslu
megi draga þann lærdóm að umhverfisvernd er
í skötulíki. Of oft er fullyrt að tiltekin starfsemi
sé ekki skaðleg og hafi enga mengun í för með
sér. Þegar í harðbakkann slær, eins og nú hefur
gerst, eiga þau viðhorf helst framgang að hags-
munir bænda séu léttvægir í samanburði við
kostnað mengunarvaldarins. Það er ekki eðlilegt
og þvert á móti sjálfgefið að bændur víki með
starfsemi sína.
Sveitarfélög eiga að gæta
hagsmuna sinna íbúa
Það er öllum ljóst að kerfi okkar á ekki skýra
verkferla þegar slík mál sem hér um ræðir koma
upp. Við eigum farveg ef upp koma alvarlegir
sjúkdómar og grípa þarf til niðurskurðar til að
tryggja heilnæmi matvæla. Eins til að vernda
annað búfé fyrir smiti og verjast útbreiðslu sjúk-
dóma. Þó ekki séu allir sáttir við þær aðgerðir
er þar samt til aðgerðaáætlun sem hægt er að
styðjast við.
Það hlýtur að vera krafa bænda að löggjafinn
taki þetta föstum tökum. Sú skoðun er sett hér
fram að sveitarfélaginu ber að ganga fumlaust
fram og ná samkomulagi við bændurna og láta
þá ekki velkjast í vafa um stöðu sína. Til þess eru
sveitarfélög að halda utan um hagsmuni íbúanna.
Sveitarfélagið hlýtur síðan í framhaldinu að leita
þeirra leiða sem færar eru að ná fram stuðningi
og rétti sínum, telji það ábyrgðina liggja hjá
öðrum en sér.
Eigum margt ólært
Við eigum margt ólært um áhrif af margháttaðri
starfsemi okkar nú á tímum. Engin spurning
er að málið í Engidal er aðeins fyrsta málið
sem kemur upp og þau geta verið margvísleg.
Í sambandi við díoxínmengun frá sorpbrennslu
er rétt að árétta það hér að samkvæmt rann-
sóknum er ekki talin vera sambærileg mengun af
öðrum sorpbrennslum sem í gangi eru á landinu.
Stór landbúnaðarsvæði í landinu eru t.d. innan
áhrifasvæða margskonar stóriðju. Á næstu árum
er næsta víst að einhver slík tilfelli, sem við
þekkjum ekki í dag, koma upp.
Hér er samt ekki efast um að gæði íslenskra
búvara og heilnæmi íslenskra matvæla. En
ábyrgð okkar allra, bænda, afurðastöðva og
eftirlitsaðila er mikil og um það hlutverk verða
menn að sameinast. /HB
Margt ólært í mengunarmálum
Af hverju var ekki
 

LEIÐARINN
Á sunnudaginn mun ég stíga
spenntur á fætur. Mitt fyrsta verk
verður að kíkja út um gluggann til
að sjá hvort eitthvað hafi breyst.
Mun ég sjá Fidel gamla Castro aka
um götur á 55 módeli af amerískum
Chevrolet. eða á haugryðguðum
Mosckvits ef við segjum Nei við
Icesave? Eða mun ég sjá skæl-
brosandi breskar og hollenskar fót-
boltabullur arka um stræti og ausa
á báðar hendur úr fullum vösum af
evrum, ef við gerum það sem ríkis-
stjórnin og Samtök atvinnulífsins
ætlast til að við gerum?
Það er ekker skrítið þó þjóðin sé
rugluð í öllu þessu bulli. Hér uppi
á klakanum eru stjórnmálamenn að
fara á límingunum yfir að þjóðin muni
hugsanlega ekki vilja ábyrgjast skuldir
óreiðumanna sem fóru með íslenskt
þjóðfélag nánast alla leið til fjandans.
Það er þó en furðulegra að horfa
á sprenglærða hagfræðinga og lög-
fræðinga stíga fram ábúðarfulla hvern
á fætur öðrum og halda því fram að
sín útgáfa af sannleikanum sé sú eina
rétta. Samt tala þeir gjörsamlega í
kross.
Af hverju hafa menn ekki reynt
að fá óyggjandi svör við því hvaða
lögformlegar skyldur íslenska ríkið
og þegnar þess þurfa að uppfylla
varðandi Icesave sukkið?
Það væri kannski ráð að hlusta eftir
orðum hins franska hagfræðings Alain
Lipietz, sem situr á Evrópuþinginu
og kom auk þess að því að semja
eftirlitsregluverkið í kringum banka-
starfsemina í ESB. Hann sagði skýrt
og skorinort í Silfri Egils fyrr á þessu
ári að Ísland hafi engar lögformlegar
skyldur við að ábyrgjast skuldir einka-
fyrirtækja eins og banka.
„Það er ekkert skrifað um það í
tilskipun 94 að ríkisábyrgð sé sett
fyrir skuldum einkafyrirtækja.“ Það
sé auk þess algjörlega andstætt inn-
taki tilskipunar 94 frá 2002 og öllum
öðrum tilskipunum sem málið varðar.
Þá fullyrðir hann að það hafi verið á
ábyrgð gistiríkisins að krefjast þess af
Landsbankanum að hann legði fram
innistæðutryggingar í sjóði í Bretlandi
og Hollandi til að mæta áföllum.
Það hafi ekki verið gert. Því viti
bæði Bretar og Hollendingar að þeir
myndu tapa máli gegn Íslendingum
fyrir Evrópudómstólnum.
Ef þetta er rétt, af hverju reyndi
íslenska ríkið ekki einu sinni að
knýja fram óyggjandi svör um lög-
formlega ábyrgð í málinu fyrir
Evrópudómstólnum áður en farið var
af stað í þessa furðulegu samninga-
leiðangra? /HKr
Smekkfullt á góðri Stóðhestaveislu á Króknum
Stóðhestaveislan á Sauðárkróki
sl. föstudag tókst vel og komust
færri að en vildu. Smekkfullt var á
pöllunum og stemmingin góð enda
húsið fullt af skemmtilegu fólki.
Fram komu rúmlega 30 hross,
flest stóðhestar, en einnig nokkur
afkvæmi.
Hestakosturinn var frábær og
engin leið að gera upp á milli allra
þeirra góðu hesta sem glöddu gesti,
en þó má segja að tvö atriði hafi
heillað alla upp úr skónum. Annars
vegar frammistaða hinnar sex ára
gömlu Auðar Karenar á Friðriki X
frá V-Leirárgörðum og svo heiðr-
unin á höfðingjanum Kjarval frá
Sauðárkróki.
Auður Karen og Friðrik rúlluðu
um gólfið, átakalaust og yfirvegað
og sýndi sú stutta mikla fimi, frá-
bært jafnvægi og eðlishæfileika sem
hestamaður.
Bergur Jónson, hrossaræktandi
ársins, færði Auði glaðning frá
hestavöruversluninni Ástund og
Hrossarækt.is og hvatti hana til frek-
ari dáða í hestamennskunni. Þess má
til gamans geta að Auður Karen var
heimsótt í hinum vinsæla sjónvarps-
þætti Landanum á RÚV sl. sunnudag
og geta þeir sem af misstu geta séð
þáttinn á ruv.is.
Kjarval frá Sauðárkróki stendur
á þrítugu og var hann heiðraður
sérstaklega á sýningunni. Hann
var leiddur inn af eiganda sínum
og ræktanda Guðmundi Sveinssyni
og tóku þeir við viðurkenningu
frá Hrossarækt.is úr hendi Eyþórs
Einarssonar hrossaræktarráðunautar
í Skagafirði. Kjarval hefur markað
djúp spor í íslenska hrossarækt og er
enn að, en sl. sumar fyljaði hann 13
af þeim 15 hryssum sem hjá honum
voru.
Klárinn er í góðu standi og tók
sig vel út á hallargólfinu. Honum til
heiðurs dönsuðu hálfsystkinin Fláki
og Alfa frá Blesastöðum 1A um gólf-
ið, en þau eru undan Kjarvalsdóttur.
Á heildina litið tókst þessi fyrsta
Stóðhestaveisla norðanlands mjög
vel og má reikna með að leikurinn
verði endurtekinn að ári. Á Facebook
síðu Reiðhallarinnar Svaðastaða
má sjá mikinn fjölda skemmtilegra
mynda frá veislunni.
Stóðhestaveisla á Suðurlandi mun
fara fram nk. laugardag 9. apríl kl.
15 og er forsala miða hafin í Ástund
og N1 á Ártúnshöfða, Hveragerði,
Selfossi og á Hvolsvelli.
Auður Karen og Friðrik X heilluðu sýningargesti. Myndir/Sveinn Brynjar Pálmason.
Höfðinginn Kjarval var heiðraður sér-
staklega á sýningunni.