Bændablaðið - 07.04.2011, Blaðsíða 8

8 Bændablaðið | fimmtudagur 7. apríl 2011
Fréttir
Í væntanlegu frumvarpi Jóns
Bjarnasonar sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra til nýrra
jarðalaga eru hugmyndir sem hafa
farið mjög fyrir brjóstið á landeig-
endum. Telja þeir sig hlunnfarna
verði slíkt frumvarp að lögum. Er
afar þungt hljóð í mörgum land-
eigendum vegna þessa sem og
gagnvart fleiri fyrirhuguðum laga-
breytingum sem lúta að skerðingu
á réttindum landeigenda.
„Berjist af fullri hörku“
Örn Bergsson frá Hofi í Öræfum,
formaður Landssamtaka landeigenda
á Íslandi (LLÍ), var ómyrkur í máli á
aðalfundi samtakanna um að verið sé
að ganga á rétt landeigenda á ýmsum
sviðum og sagði þar m.a.:
„Framundan er blóðug barátta
fyrir okkar fornu réttindum sem
við höfum haft allt frá landnámi.
Þess vegna hvet ég félagsmenn til
að halda vöku sinni og berjast af
fullri hörku gegn því þjóðnýtingar-
og forsjárhyggjuliði sem nú er við
stjórnvölinn. Hins vegar skulum við
alltaf vera meðvituð um að því fylgir
ábyrgð að eiga land og að okkur ber
skylda til að varðveita það og skila
því jafn góðu eða betra til komandi
kynslóða.“
Óttinn við lagabreytingu
fælir kaupendur frá
„Umræðan er strax byrjuð að hafa
áhrif og fælir fólk frá því að kaupa,“
segir Magnús Leopoldsson, fast-
eignasali hjá Fasteignamiðstöðinni,
sem hefur mikla reynslu af sölu jarða
víða um land.
„Það virðist samt enginn vita
hvert vandamálið er og af hverju
þurfi að breyta lögunum. Enginn
skortur er á landi en aftur á móti
er skortur á fjármagni svo fólk geti
keypt sér jarðir.“
Magnús segir það einnig mikið
ofmat að menn hafi verið að sanka
að sér jörðum í stórum stíl.
„Það var heldur meira selt af
jörðum 2007 vegna þess að þá var
auðveldara að fá fjármagn. Salan var
þó ekkert í líkingu við það sem skilja
má af umræðunni. Svo langt sem ég
hef skoðað þessi mál aftur í tímann
hefur það alltaf gerst annað slagið
að einhverjir hafa átt nokkrar jarðir
um tíma. Ég sé engin teikn á lofti um
að slíkt sé að gerast í auknum mæli.
Óttinn við að slíkt gerist í stórum stíl
er því algjörlega ástæðulaus.“
Segist Magnús þó geta tekið undir
að sumir jarðeigendur hafi farið full
geyst í að taka jarðir úr ábúð til að
nýta þær undir sumarbústaðabyggð
eða annað. Það réttlæti samt ekki for-
ræðishyggju af þeim toga sem birst
hafi í þessum frumvarpsdrögum.
Jarðasala hafi svolítið farið í gang
að nýju á árinu 2010 eftir þann aftur-
kipp sem varð í efnahagshruninu en
nú haldi menn að sér höndum vegna
óvissunnar.
Hömlur á jarðasöfnun
Í frumvarpsdrögum Jóns
Bjarnasonar er gert ráð fyrir að
ábúðarskylda verði lögð á bújarðir
að einhverju leyti. Hefur ítarlega
verið rætt hvort setja eigi hömlur á
að jarðir safnist á hendur fárra ein-
staklinga og lögaðila, eins og dæmi
voru um fyrir efnahagshrunið 2008.
Landssamtök landeigenda á
Íslandi (LLÍ) sendu frá sér harðorða
ályktun eftir aðalfund 16. mars sem
greint var frá í síðasta tölublaði
Bændablaðsins. Þar var lýst þungum
áhyggjum vegna hugmynda sem
starfshópur landbúnaðarráðherra
hefur sett fram um breytingu á
jarðalögum og varða ábúðarskyldu
á jörðum.
Nóg til af ræktanlegu landi
Í ályktun stjórnar LLÍ var bent á
að nóg væri til af ræktanlegu landi
á Íslandi, gagnstætt því sem er í
Danmörku og Noregi sem vinnu-
hópur landbúnaðarráðherra kýs að
nefna til samanburðar.
„Hér er því engin ástæða til að
óttast að fæðuöryggi sé stefnt í hættu
vegna þess að skortur sé á landrými
til landbúnaðar. Þá vilja lands-
samtökin minna á að stutt er síðan
jarðalögin voru endurskoðuð og að
ekki hefur með nokkrum hætti verið
sýnt fram á nauðsyn til breytinga,
hvað þá afturhvarf til fortíðar og
forræðishyggju. Vonandi kemur sá
tími aldrei aftur, þegar bændur vilja
bregða búi, að þeir geti einungis
selt eignarjörð sína fyrir sambæri-
legt verð og tveggja herbergja íbúð
í Reykjavík kostar.
Verði ábúðarskylda á jörðum lög-
fest á Íslandi munu bújarðir vafalaust
falla í verði og því er lagabreyting í
þá veru bein aðför að bændum og
öðrum jarðeigendum. Jafnframt er
minnt á að margar jarðir eru nýttar
m.a af eigendum nágrannajarða og
gera þannig búskap á þeim jörðum
mögulegan.
Ef markmiðið með lagabreyting-
unni er að auðvelda nýliðun í bænda-
stétt er hvorki sanngjarnt né eðlilegt
að það sé gert á kostnað landeigenda
einna heldur á kostnað samfélagsins
alls. Landssamtök landeigenda vara
við því að eigendur bújarða verði
settir á klafa átthagafjötra með því
að rýra verðgildi jarða þeirra með
vanhugsaðri lagasetningu.“
Bann við utanvegaakstri
Örn Bergsson gagnrýndi einnig
harðlega á fundi LLÍ frumvarp um
breytingu á lögum um náttúruvernd.
Í frumvarpsdrögunum er gert ráð
fyrir að banna allan utanvegaakstur
og að akstur utan vega verði háður
leyfisveitingum. Einnig er heimild til
gjaldtöku fyrir leyfisveitingar. Vísaði
hann í umsögn LLÍ um málið, þar
sem segir m.a.:
„Landssamtökin telja þá ráðagerð
sem fram kemur í frumvarpinu, um
að lögfesta fullkomið bann við akstri
vélknúinna ökutækja á eignarlöndum
utan vega, fráleita og leiða af sér
svo miklar takmarkanir á nýtingu
eignarréttarins að ekki standist
stjórnarskrá. Að banna umferð um
eignarlönd með þessum hætti myndi
gera það að verkum að möguleikar
eigenda á nýtingu lands síns myndu
skerðast svo verulega að nýting
landsins yrði dýrari og torveldari.
Þetta myndi leiða til verðfalls og til
þess að bótaréttur stofnast á hendur
ríkisvaldinu.“
Hápólitísk átök
Vatnsréttindi landeigenda voru Erni
einnig hugleikin og sagði hann m.a.
í ræðu sinni:
„Ráðherrar í ríkisstjórn og
stjórnarliðar á Alþingi telja það eitt
af forgangsverkefnum að lögfesta
þjóðareign á vatni. Umræðan um
vatn og vatnsréttindi er þannig hluti
af hápólitískum átökum um sjálfa
þjóðfélagsgerðina í þágu ríkis-
væðingar en gegn eignarrétti sem
viðurkenndur hefur verið frá því að
land byggðist.
Svo langt er gengið í grímulaus-
um áróðri að látið er í veðri vaka
að tryggja verði almenningi aðgang
að drykkjarvatni með því að breyta
sjálfri stjórnarskránni. Staðreyndin
er hins vegar sú að 75% vatnsrétt-
inda eru í eigu ríkisins en 25% eiga
eigendur fasteigna. Síðan er almenn-
ingi tryggður, með víðtækum eignar-
námsheimildum í gildandi vatna-
lögum frá 1923, aðgangur að nægu
vatni.“ Þá sagði Örn:
„Þjóðareign á auðlindum. Þetta er
hrópað á torgum og fremstur í þeim
flokki er forsætisráðherrann sjálfur. Í
þinginu sagði hún að það væri aðal-
mál stjórnlagaþings að koma inn í
stjórnarskrána ákvæði um þjóðareign
á auðlindum.“ /HKr.
LLÍ telja að sér vegið, nái frumvörp um breytingar á jarðalögum
og náttúruverndarlögum fram að ganga:
„Framundan er blóðug barátta
fyrir okkar fornu réttindum“
- sagði Örn Bergsson formaður LLÍ á aðalfundi samtakanna
Örn Bergsson frá Hofi í Öræfum (lengst til hægri á myndinni), formaður
Landssamtaka landeigenda á Íslandi á málþingi í Bændahöllinni þar sem m.a.
var rætt um lagalega stöðu landeigenda gagnvart hinu opinbera. Mynd/HKr.
Magnús Leopoldsson.
Ferðamálastofa hefur tekið
ákvörðun um úthlutun styrkja
vegna úrbóta á ferðamannastöð-
um fyrir árið 2011. Alls hlutu 28
verkefni styrki að upphæð samtals
33 milljónir króna.
Alls bárust 178 umsóknir, sem
er nokkur fækkun frá fyrra ári.
Heildarupphæð sem sótt var um var
um 330 milljónir króna en til úthlut-
unar að þessu sinni voru, sem fyrr
segir, 33 milljónir. Sótt var um styrk
vegna fjölda áhugaverðra verkefna
og reyndist því erfitt að velja á milli,
þar sem einungis var hægt að verða
við litlu broti af umsóknunum.
Alls hlutu 28 verkefni styrk en
almennt má segja að talsvert hafi
verið veitt í hönnun og undirbún-
ing framkvæmda að þessu sinni.
Að meðaltali er hver styrkupphæð
heldur hærri en verið hefur undan-
farin ár en hæsta styrkinn, 6 millj-
ónir króna vegna tveggja verkefna,
fékk félagið Vinir Þórsmerkur vegna
hönnunar göngubrúa yfir Markarfljót
og viðhalds göngustíga á Goðalandi.
Mörg áhugaverð verkefni
Meðal þeirra sem einnig fengu styrk
að þessu sinni má nefna Sjálfsbjörgu
Suðurlandi, sem fékk 1,5 milljónir
til að koma upp heilsárs náðhúsi í
Haukadal, Rangárþing eystra fékk
2 milljónir króna vegna verkefnis
sem snýst um að gera tröppur að
Seljalandsfossi, VSÓ Ráðgjöf og
Skútustaðahreppur fengu 900 þúsund
krónur til að gera hjólastíg umhverfis
Mývatn, Vesturbyggð hlaut 2 millj-
ónir króna í styrk til að vinna að
heildarskipulagi svæðisins við
Látrabjarg, Ferðaþjónustan Hólmi
og Brunnhóll, ferðaþjónusta bænda
hlutu 1,4 milljónir króna í styrk
vegna göngubrúar yfir Hólsá við
Fláajökul í Austur-Skaftafellssýslu,
Framfarafélag Flateyjar fékk 3 millj-
ónir til að bæta ferðamannaaðstöðu
í Flatey á Breiðafirði og þá komu
500 þúsund krónur í hlut Ferðafélags
Snæfellsness vegna Miklubrautar –
gönguleiðar um Snæfellsnes.
Auk þeirra 33 milljóna sem komu
til úthlutunar má geta þess að fjár-
munir voru settir í eins konar við-
bragðssjóð sem hugsaður er fyrir
aðstæður sem kunna að skapast á
komandi sumri.
Styrkjum vegna úrbóta á ferða-
mannastöðum hefur verið úthlutað
árlega frá 1995 og var þetta því í
17. skipti. Á þessum tíma hefur
Ferðamálastofa varið yfir 700 millj-
ónum króna til framkvæmda á um
300 stöðum á landinu. /MÞÞ
Styrkir vegna úrbóta á ferðamannastöðum:
28 verkefni fengu
samtals 33 milljónir
Skil á búreikningum til Hag-
þjónustu landbúnaðarins eru
hluti af árlegri hagtölusöfnun í
landbúnaði. Uppgjör búreikninga
er m.a. notað við gerð samninga
milli ríkis og bænda, við gerð
rekstraráætlana fyrir bændur,
búnaðarkennslu og margt fleira.
Búreikningar vegna ársins 2010
eru þegar teknir að berast til
Hagþjónustunnar. Lögaðilar
geta skilað frumtölum í síðasta
lagi 31. maí. Með hliðsjón af því
að best er að búreikningar berist
hagþjónustu landbúnaðarins um
svipað leyti eða eigi síðar en 20.
júní.
Þegar senda á búreikning úr
dkBúbót til hagþjónustunnar,
er valið verkfæri í valröndinni
(sem kemur upp á skjáinn) og
síðan Gagnaflutningar-dkBúbót-
hagþjónusta landbúnaðarins. Þá er
valið bókhaldstímabil (2010) og
ákveðið hvernig ganga á frá gögn-
unum. Best er að senda gögnin sem
viðhengi í tölvupósti á netfangið
hag@hag.is en einnig er hægt að
vista gögnin á disk eða diskettu og
senda til Hagþjónustunnar.
Mikilvægt er að slá inn viðbótar-
upplýsingar sem ekki koma fram í
bókhaldinu. Hér er um að ræða:
Rekstrarform búsins, ársverk,
túnstærð, stærð grænfóðurs- og
kornakra, aldur bænda, lömb til
nytja, greiðslumark og heyuppskeru
í fóðureiningum. Í þeim tilvikum
sem forritið hefur ekki verið notað
til að gera skattframtal, en nota á
forritið til að skila búreikningi til
Hagþjónustunnar er mikilvægt að
fylltar séu út bústofnsupplýsingar
sem sjá má á bls. 4.08r2 (bústofns-
blað) í framtali.
Nánari upplýsingar veitir
Ingibjörg Sigurðardóttir hjá
Hagþjónustu landbúnaðarins
í síma 433-7080 og 433-7084.
Tölvupóstfang: ingibj@hag.is
Skil á búreikningum til Hagþjónustu bænda vegna ársins 2010:
Reikningar þurfa að
berast fyrir 20. júní