Fjarðarpósturinn - 24.08.1988, Blaðsíða 7

HVAÐ
FINNST
ÞÉR?
- um dagvistunarmál barna í Firð-
inum? Spurt á góðviðrisdegi í
Hellisgerði.
Halldóra Helgadóttir með syn-
ina Ragnar 7 ára og Guðna 3 ára,
en hún er einstæð móðir: Ég er
búin að bíða í eitt ár eftir dag-
heimilisplássi fyrir þann þriggja
ára, en er með niðurgreidda heima-
pössun. Mér finnst gaman að fara
út að vinna, en það væri réttlátt að
greiða niður foreldrapössun, fyrir
þá sem vilja.
Anna Sæmundsdóttir með syst-
urdótturina írisi Huld 3 ára og
Dröfn 6 ára: Dagvistun er ekki
vandamál þar sem ég þekki til, en
ég held að vandinn sé mestur,
þegar börnin verða 6-10 ára. Þá
vantar áreiðanlega tilfinnanlega
tengingu skólastarfs og dagvistun-
ar. „Lyklabörn" á þessum aldri
eru alltof mörg.
Rósa Sigurbergsdóttir með
dótturina Erlu 6 ára og frænku
hennar, Ingu 8 ára. Þá á Rósa ein-
nig von á öðru bami: Ég held að
það vanti pláss fyrir böm á öllum
aldri. Það sem mér finnst einnig
mikilvægt er, að þessar stofnanir
komi sér upp sveigj anlegri opnun-
artíma. Þannig fengist betri nýt-
ing og aukinn tími foreldra með
bömunum.
„Ömmu* og afagæsla“ niðurgreidd
Hafnfirðingar hafa lengst af sloppið fyrir horn hvað varðar það að fullmanna dagvistarheimili yngstu
borgaranna. Nú stefnir hins vegar í óefni hvað þetta varðar. Biðlistar lengjast ár frá ári eftir hvers konar dag-
vistarplássum, þrátt fyrir að stöðugt séu stofnanir byggðar, og er nú bæði skortur á fóstrum og starfsstúlk-
um. Þetta kemur fram í viðtali við Mörtu Bergman forstöðumann félagsmálastofnunar, sem hér fer á eftir.
Einnig kemur þar fram, að fátækt er fyrir hendi í Hafnarfirði, hvað sem allri umræðu um velferðarþjóðfé-
lagið líður. Um 150 manns nutu framfærslu félagsmálastofnunar á síðasta ári og eru viðmiðanir við fram-
færsluna miðuð við algjör Iágmörk, að mati Fjarðarpóstsins, eins og einnig kemur fram í viðtalinu.
Bæjarfélagið auglýsti á síðasta
vori eftir nýjum hugmyndum um
dagvistarmálefni almennt. í kjöl-
farið var stofnað áhugamannafé-
lag um foreldrarekið dagheimili,
bæði leikskóla og dagheimili, sem
nyti aðstoðar bæjarfélagsins. Að
sögn Mörtu eru nú 561 dagvistun-
arpláss í bænum. Þar af eru 137
dagheimilispláss. 399 á leikskól-
um og 25 á skóladagheimili.
Verkakvennafélagið Framtíðin
hefur síðan 40 pláss og DAS 19 á
eigin vegum. Biðlistar eru með
minnsta móti á þessum árstíma
þar sem skólar eru að hefjast og
mest hreyfing á milli aldurshópa,
en Marta sagði, að við hefðum
ekki getað fylgt þjóðfélagsbreyt-
ingum eftir. Hún orðaði það svo:
„Við getum ekki sinnt forgangs-
hópum eins og nú standa sakir.
Mér finnst það einnig ógnvænlega
þróun, eins og fram kemur í könn-
un landlæknis, sem nýverið var
birt, að um fjórðungur barnafjöl-
skyldna eru fjölskyldur einstæðra
foreldra. Mörg börn njóta því
ekki öruggrar gæslu á meðan ekki
er unnt að sinna dagvistarþörf
þessa hóps.“
Ömmur fengið
bráðabirgðaleyfi
Til að greiða fyrir málum varð-
andi dagvistun barna, hefurHafn-
arfjörður m.a. tekið til þess ráðs
að samþykkja niðurgreiðslur dag-
visturnar barna hjá dagmömm-
um. í nokkrum tilvikum eru þetta
ömmur barnanna. Ömmumar
hafa þá fengið samþykkt bráða-
birgðaleyfi hjá félagsmálstofnun,
en allar leyfisveitingar til dagg-
æslu barna heyra undir viðkom-
andi bamaverndamefnd. Hér
þarf þó að vera um böm einstæðra
foreldra að ræða, en greiðsla með
hverju barni nemur kr. 11.520.
Við spurðum Mörtu, hvort hér
væri ekki upplögð lausn á ferð-
inni; hvort „ömmugæsla", og þá
einnig jafnvel „afagæsla“ hentaði
ekki börnunum best við þær
aðstæður sem slíkt væri fram-
kvæmanlegt. Hún svaraði:
Nútímaforeldrar vinna
óheyrilega mikið
„Þetta er stór spurning bæði
félagslega og ekki síður stjóm-
málalega. Það hefur til dæmis ver-
ið rætt í hinum ýmsu félagsmálar-
áðum, hvort ekki eigi að greiða
foreldrum beint fyrir að annast
börn sín heima. Einstætt þriggja
þriggja barna foreldri fengi þá til
dæmis 34.560 kr. miðað við niður-
greiðslur bæjarins í dag, og til við-
bótar kæmu svo barnabætur,
mæðra- eða feðralaun og með-
lagsgreiðslur. Gagnrýnisraddir
hafa komið fram hvað varðar
þetta atriði og margar konur hafa
bent á, að þetta sé aðferð til þess
að halda þeim heima og festa þær
einar í uppeldishlutverkinu. Mitt
mat er, að foreldrar eigi að geta
átt val á öruggri dagvistun og að
við verðum að byggja upp þetta
kerfi nú eins og skólakerfið fyrr á
þessari öld.“
Nánar aðspurð um þessa við-
miðun, sagði Marta: „Mismunur-
inn á skólakerfinu og dagvistar-
kerfinu annars vegar er meðal
annars sá, að við þurfum að
skilgreina þörfina í hinu síðar-
nefnda hverju sinni. Til dæmis
getum við sagt, að þörf fyrir dag-
vistun barna þriggja mánaða til
eins árs sé um það bil 20%, barna
eins til þriggja ára 40%, en 70%
þriggja til sex ára barna. Við vit-
um ekki nákvæmlega hverju sinni
hverjar óskir foreldranna verða.
Mörgum hrýs hins vegar hugur við
því mikla fjármagni sem fer til
stofnunar og rekstrar dagvistun-
arstofnana. Við eigum hins vegar
ekki lengur neina völ. Nútímafor-
eldrar vinna undantekningarlítið
óheyrilega mikið og þreytan segir
til sín. Oft er myndbandstækið
látið sjá um stóra hluta dagsins."
Þá er ekki blásið í lúðra
Við frekari umræðu um málið
sagði Marta m.a. áhyggjuefni að
sínu mati, hversu hræðsla fólks
við að sjóðir bæjarfélagsins séu
misnotaðir gengi fram yfir þá eðli-
legu hræðslu, að hennar mati, að
einhverjir fái ekki úr sjóðunum
það sem þeir hafa þörf fyrir.
Marta sagði aðspurð, að vissu-
lega yrðu starfsmenn félagsmála-
stofnunar varir við, að léleg að-
staða barna kæmi niður á þeim.
Málþroski þeirra virtist oft á tíð-
um mj ög bágborinn. Þá þurfi að fá
talkennara fyrir börnin, sem oft sé
erfitt að fá. Betra væri, ef börnin
gætu notið samvista við foreldra
sína í það ríkum mæli að þau
lærðu málið af þeim því oft á tíð-
um séu talörðugleikar ekki af lík-
amlegum toga spunnir. Hún sagði
einnig: „Það er mikið fjallað um
það nú, að fyrirtæki séu á hausn-
um. Undanfarin ár hefur fjöldi
fjölskyldna láglaunfólks orðið
gjaldþrota og beðið skipbrot.
Fjölskyldur eru í upplausn, en þá
er ekki blásið í lúðra. Viðmiðun
fjölmiðla um góðan efnahag er
gjarnan fjöldi Spánarferða
landans."
Fátækt í Hafnarfirði
- Eru margar fjölskyldur sem
leita til ykkar eftir framfærslu?
Marta Bergmann.
„Á síðasta ári greiddum við
framfærslu til 150 einstaklinga.
Fátækt er fyrirbæri sem við skilj-
um ekki til fulls. Það er ekki bara
það að eiga ekki peninga. Fólk er
einnig svo andlega aðþrengt að
það hefur ekki orku til að taka
skipulega á hlutunum. Það eru
mörgum erfið spor hingað og oft
kemur fólk of seint, það er að
segja, þegar hlutirnir eru komnir í
algjört óefni. Oft gætir fólk ekki
nógu vel að, þegar það gengst í
fjárhagsábyrgð fyrir vini og ætt-
ingja. Fólk skyldi ávallt spyrja sig,
hvort það sé tilbúið til þess að
greiða fyrir viðkomandi, ef illa
fer. Það er búið að loka á marga af
okkar skjólstæðingum alls staðar
og hugmyndir um aðstoð héðan
eru oftar en ella óraunhæfar mið-
að við það sem við getum gert.
Framfærslueyrir hvers einstakl-
ings sem félagsmálastofnun miðar
við er nú kr. 14.980 fyrir einstakt
foreldri með barn til fæðis og
klæðis, þegar frá hefur verið dreg-
inn kostnaður við húsnæði og föst
gjöld. Það eru því ekki margir
sem eru undir „kvarða" okkar,
enda ekki ætlast til að fólk sé
almennt á framfæri sveitarfélags.“
Hag barnanna best borgið
Við spurðum Mörtu í lokin,
hvers hún myndi óska stofnuninni
og skjólstæðingum hennar, ef hún
fengi umtalsverða fjármuni til
ráðstöfunar. Hún svaraði: „Ég
mundi í fyrsta lagi verja þeim til
húsnæðismála. Það eru svo marg-
ar fjölskyldur að flosna upp vegna
þess að þær eiga ekki þak yfir
höfuðið og það reynist mörgum
ofviða að standa í þeim dýru fram-
kvæmdum. Okkar íslenska, sjálf-
stæða, eignarform á húsnæði
hentar ekki öllum. Það eru hreint
ekki allir sem ráða við það. Við
verðum að hafa aðrar lausnir fyrir
það fólk.
Þá myndi ég verja afganginum
til dagvistarmála, fyrst og fremst
til byggingar dagheimila. Fram-
tíðarlausn dagsvistarmála sé ég
best komna með samvinnu foreld-
ra, sveitarfélaga og ríkisins, bæði
hvað varðar ábyrgð og fjárhag. Ég
tel að með aukinni og betri sam-
vinnu þessara aðila verði hag
barnanna best borgið."
Starfsfólk félagsmálastofnunar leggur línurnar á fundi árdegis í upphafi viku. Fundir eru haldnir daglega
þannig að yfirlit yfir starfið er gott.
7