FÁ-blaðið - 01.04.1963, Qupperneq 1

1.
8. árgangur
LJÓSMYNDATÆKNISKÖUNN
í þessu blaoi hefst greinaflokkur þýddur úr bók
eftir hinn heimsfræga Ijosmyndara og listamann
Andreas Feininger. J>aO verOur ogerningur aO
hafa þessar greinar eins ýtarlegar og eru f bók-
inni, en reynt verOur aO drepa á flest þaO, sem
máli skiptir. T.d. verOum viO ao sleppa skýr-
ingarmjmdum aO mestu leyti, en reynt verOur aO
haga þyOingu í samræml viO þaO. Þýoingarnar
eru mjög styttar.
FORMALI HÖFUNDAR
Hinar geysilegu framfarir í sögu Ijósmyndatækni
á síoustu áratugum hafa stöOugt gert Ijósmynda-
tóku einfaldari og auOveldari. Aukning hálf- og
fullsjálfvirkra tækja og hluta hefur dregiö úr þörf
fyrir persónulegan skilninj; og reynslu. Hinir
tveir aöalþættir í gerO sjalfra Ijósmyndanna, lýs-
ing og framköllun, eru nú framkvæmdir einfaldlega
á grundvelli þriggja stjórntækja: Ijósmælis, hita-
mælis og klukku. Og árangurinn í dag er sá, ao
allir meö normal greind, en án þjálfunar eöa
reynslu, geta lýst og framkallaö filmu, einfaldlega
meö þvf aö fylgja leiöbeiningum. Sem árangur
slikra framfara á sviöi Ijósmyndatækni eru tækni-
leg gæöi á vinnu hins almenna Ijósmyndara mjög
mikil, en til allrar óhamingju samt meö nokkrum
greinilegum undantekningum. Ljósmyndir f dag
eru enn, hvaö listræn gseoi og tilfinningar snertir,
á sama mælikvaröa og myndir teknar fyrir tíú til
tuttugu árum. Meö svo margar handbærar aöferO-
ir, finnst mér, aö hinn almenni Ijósmyndari ætti
ao vera fær um aö skila áhrifameiri vinnú. I>ao
er trú min, aö leiöbeiningar þessar geti hjálpaO
öllum Ijósmyndurum, sem vilja breikka sjón-
deildarhring sinn f þessum efnum. Fyrir aOra
gætu þær gefiö ákveöin svör viO stÖOugum spurn-
ingum eins og þessum: Hvaöa myndavélargerO er
bezt aö nota til aö Ijósmynda ákveOiö viöfangsefnl,
og hvers vegna? Hvernig og hversu mikiO get ég
aukio contrasta á contrastlausu móttvi (þýöingar-
mikiö f aödráttarlinsuljósmyndun )? Hvernig og
hversu mikiö get ég minnkaö contrasta f of
contrastmiklu mótfvi ( sérstaklega þýöingarmikiO f
nætur- og litljósmyndun )? Hversu mikiö og f
hvaöa tilfellum get ég aukio uppgefinn hraoa filmu
minnar, án þess aO lenda f vandræOum? Hvar eru
takmörkin? Hvaö gerist, ef ég geng of langt?
Hver eru séreinkenni og mismunur a beinni ifnu,
sfvalningi eöa hnöttóttu hlutvægi (perspective )?
Hverjir eru kostir og gallar hvers? Hvaoa ao-
feröir eru til aö framkalla þá? Hvernig get ég
túlkaö rúm og hlutvægi? Hvernig get ég lagt
áherzlu á dýpt eOa dregiO úr dýpt? Hvernig get
ég gætt myndir mfnar stæroarhlutfalli? Hvernig
get ég skapao áhrif hreyfingar, framkvæmdar,
hættu, hraöa? Hvernig get ég bætt myndir mfnar
meö uppbyggingu og stfl?
FUNDUR F.A.
veröur haldinn mánudaginn 29. aprfl
f Breiöfiröingabúo, niöri, og hefst
kl. 8. 30 e. h.
Fundarefni;
1. Venjuleg fundarstörf.
2. Inntaka nýrra félaga.
3. Myndasamkeppnin. Frjálst vaL
4. GuOmundur Einarsson frá MiOdal,
listmálari, sýnir kvikmynd, sem
hann hefur tekiO, og flytur skýr-
ingar meö.
5. Farmyndamappa frá Danmörk og
Suöur-Viet-nam.
6. Litmyndir (geislamyndir ), sem
félagar komi meö.
7. önnur mál.
Stjórnin.
Þegar viO hugleiöum eöli ljósmyndunar, er þao
undrunarvert, aö þaö er mögulegt, þrátt fyrir allt,
aö gera áhrifamiklar Ijósmyndir, þó aö sumum af
hinum þýoingarmestu gæöum mótfvsins sé ekki
hægt aö lýsa beint f Ijósmyndaformi. T.d. eru
litir þýoingarmikil gæOi margra mótfva, en svart-
hvftar myndir takmarkast vio svart, hvftt og grátt.
Flest mótfv hafa þrjú mál, hæo, vfdd og dýpt, en
Ijósmyndir hafa aöeins tvö, hæö og vfdd. Týpisk
gæOi margra mótfva er hreyfing, «n Ijósmynd er
kyrrstæö, og f raun og veru er beint Ijós skfnandi
þar sem Ijósmyndatúlkunin er sama og hvftt. Þó
aö flest mótfv f Ijósmyndaformi vanti nokkur bráö-
nauösynleg og þýoingarmikil gæoi - lit, dýpt,
hreyfingu, Ijóma, - þá búast margir Ijósmyndarar
viö þvf, aO hinar "óstjórnuOu" myndir þeirra sýni
öll þeirra mótfv, vegna þess ao þeir trúa þvf aO
myndavélin ljúgi ekki. Auövitaö er villan f þessu
sýnd aftur og aftur f hverri Ijósmynd, sem
"heppnaoist ekki", sem veldur vonbrigöum, vegna
þess aö hana vantar "drama" og æsingu hins raun-
verulega vioburöar, sem þjáist af "perspective
distortion", flatleika, dýptarleysi, of miklum eöa
of Utlum contröstum, ófullnægjandi tónaaOskilnaei,
óvelkomnum kornum eöa hreyfingu, rangri
vöntun á tilfinningu fyrir hreyfingu, fölsun
andrúmslofti, sem einkennir mótfviö.
f svart-hvítrl Ijósmynd er litum auOvitaO breytt
f mismunandi grátóna. Vegna þess aO þaO gerist
af sjálfu sér, taka flestir Ijósmyndarar á móti
þvf,. án mikillar umhugsunar, og finnst Iftil nauO-
syn til aö stjórna þvf frekar. Af þvf leiöir, ao
Ijósmyndin hefur of oft miklu minni áhrif á áhorf-
andann en sjálft mótíviö hefoi haft, þar sem
myndina vantar aOalséreinkenni þess, litinn.
öfugt vio þessa aOferO, þá stjórna skapandi Ijós-
myndarar niOurröOun litanna f grátóna. MeO þvf
aO velja Utsfur (filters ) fyrir sjáanleg mynda-
lysingu,
á þvi