Prentarinn - 23.07.1992, Blaðsíða 18

Það eru erfiðir tfmar,
atvinnuþref. . .
Undangengin misseri hefur atvinnu-
leysivofan herjað á íslenska bókagerð-
armenn og eru það mikil viðbrigði frá
fyrri tíð, því mikil samkeppni hefur að
jafnaði ríkt um hverja vinnufæra hönd
er kann til prentverka. Um þessar
mundir árar illa í íslenskum prentiðn-
aði og er svo komið að nokkrir tugir
bókagerðamanna eru iðjulausir. Af
því tilefni er stungið niður penna og
leitast við að skýra orsakir þessa
ástands. Ennfremur verður horft fram
á veg og gaumgæft hvort bjartari tím-
ar bíði starfsfólks í prentiðnaði.
Vaxandi atvinnuleysi
í sögulegu tilliti markar aukið at-
vinnuleysi þáttaskil í íslenskum prent-
iðnaði - einkum þegar litið er til eftir-
stríðsára - þar eð starfsmannafjöldi
hefur margfaldast undangengna ára-
tugi, með nokkrum skammvinnum
frávikum. Pví til stuðnings nægir að
nefna að opinberar heimildir herma,
að starfsfólki er starfar við setningu,
plötugerð, prentun og bókband, fjölg-
aði um tæplega fjórðung á árunum
1980-1989 (Árbók Reykjavíkurborgar
1990). Á þessu tímabili er aðeins ein-
staka bókagerðarmaður skráður at-
vinnulaus. Fjölgun nýsveina hefur
einnig stutt að vexti greinarinnar.
Geta má þess að á árunum 1980-1991
fjölgaði sveinum í prentiðnaði um 409
að tölu, en fjöldinn hefur verið nokk-
uð sveiflukenndur milli ára, en hann
náði hámarki árið 1985.
Atvinnuleysisskýrslur herma að at-
vinnuleysi hafi aukist skyndilega í árs-
byrjun 1989 en á því ári voru að jafn-
aði 11 bókagerðarmenn án atvinnu.
Árið eftir var ástand atvinnumála með
líkum hætti, en nokkuð dró úr at-
vinnuleysi árið 1991 er 8 manns voru
atvinnulausir að meðaltali. Undan-
farna mánuði hefur atvinnuleysið
magnast hröðum skrefum og um þess-
ar mundir eru 20-30 bókagerðarmenn
á atvinnuleysisskrá, sem mótsvarar
Ingi Rúnar Eðvarösson
Af þessu má ráða að atvinnu-
leysi muni verða viðloðandi
bókagerðargreinar á næstu ár-
um og að ekki sé að vœnta fjölg-
unar í röðum bókagerðar-
manna. Því er brýnt að prent-
smiðjueigendur og bókagerðar-
menn horfi til framtíðar og leiti
leiða til að mœta þessum vanda.
jan feb mar apr mai jún
Fjöldi bókagerðarmanna á atvinnuleysiskrá 1992.
því að um 2-3% félagsmanna Félags
bókagerðarmanna séu án atvinnu.
Það er engum vafa undirorpið að at-
vinnuástand er nú með versta móti,
en vert er að hafa í huga að ástandið
var sínu verra á kreppuárunum líkt og
greint er frá í Prentaranum (12. árg.,
1. tbl.): „Strax í ársbyrjun [1931] fór
að bera á atvinnuleysi í prentiðninni
og voru lengst af 8-10 menn atvinnu-
lausir í senn, unz vinnuleysið náði há-
marki sínu í nóvember er atvinnuleys-
ingjarnir voru orðnir 20, eða rúmlega
1/5 hluti allra vinnufúsra félaga. Sem
betur fór stóð þetta aðeins skamma
stund og í árslok voru flestir komnir
til vinnu á ný. Vinnuleysið var að
meðaltali allt árið um 8%, og hefir
aldrei, síðan félagið var stofnað, verið
eins mikið atvinnuleysi í stéttinni.“
Líkt og fyrr er atvinnuleysið mest á
fyrri hluta ársins en það minnkar um-
talsvert þegar líða tekur að hausti og
jólabókaflóðið magnast sem á í leys-
ingum.
Athyglisvert er, að atvinnuleysið er
nokkuð mismunandi eftir greinum
prentiðnaðar. Þannig hafa aðstoðar-
menn í bókbandi átt erfitt með vinnu
um nokkra hríð, en atvinnuleysi á
meðal innskriftarfólks hefur aukist
umtalsvert á liðnum mánuðum. Einn-
ig eiga iðnnemar erfitt um vik um
þessar mundir (sjá töflu 1).
Tafla 1. Atvinnuleysi meðal hópa
bókagerðarmanna
1. júlí 1991 23. júní 1992
Innskrift/
setning 1 10
Aðstoð bók-
band 4 7
Iðnnemar - 6
Skeyting - 3
Annað 5 10
Samtals 10 36
18
PRENTARINN 2.12.'92