Prentarinn - 27.09.1992, Page 19
Vinnuvernd
Hreint loft á vinnustað
Á vinnuverndarárinu sem nú stend-
ur yfir er eitt af fjórum meginverkefn-
um ársins, hreint loft á vinnustað.
Varðandi óhreint loft á vinnustöð-
um í prentiðnaði koma mér fyrst í
hug þrjú atriði:
1. Mengun frá lífrænum leysiefnum.
2. Reykingaloft.
3. Mengun frá rakatækjum og loft-
ræstikerfum.
1. Mengun frá lífrænum
leysiefnum
Á undanförnum
árum hefur oft
verið rætt um
þennan vanda hér
í Prentaranum. Þó-
nokkur breyting
varð til batnaðar
hvað varðar notk-
un þessara efna,
með tilkomu soya-
olíunnar, en ekki
er vitað í dag hvað
almennt hún er
notuð. Lífræn leysiefni eru enn þá
keypt í nokkrum mæli svo full þörf er
á að herða áróðurinn gegn þeim.
Þegar við lesum danska „Prentar-
ann“, þá komumst við fljótt að raun
um hverskonar vandamál er hér um
að ræða. Um 200 danskir prentarar
hafa orðið fyrir heilaskaða af völdum
þessara hreinsiefna á undanförnum
árum. Og þetta er ekkert sem hægt er
að laga. Heilinn endurnýjast ekki hafi
hann einu sinni orðið fyrir skemmd-
um.
Nú er eitt mál af þessum toga í
gangi hér á landi, en annars hefur það
ekki komið upp á yfirborðið fyrr, þó
mann gruni að einhverjir leynist á
meðal okkar sem orðið hafa fyrir
heilaskaða, en ekki verið meðhöndl-
aðir sem slíkir. Mann grunar jafnvel
að læknastéttin sé ekki nógu vel upp-
lýst um atvinnusjúkdóma sem þessa
og sjúklingar því stundum ranglega
ákvarðaðir með aðra sjúkdóma, t.d.
Parkinsonsjúkdóm, sem sýnir mjög lík
einkenni.
2. Reykingaloft
Það hefur stund-
um verið hringt til
skrifstofu FBM og
spurst fyrir um það
hvernig eigi að
bregðast við reyk-
ingum á vinnustað.
Oft hafa risið upp
þónokkrar deilur
um þetta og menn
átt erfitt með að
koma sér saman
um lausn á málum.
Þá hefur verið vísað til Vinnueftirlits-
ins, en ekki veit ég hvernig þeim hefur
tekist til. Oft er reynt að koma sér
saman um einhvern ákveðinn stað þar
sem menn mega reykja, en stundum
er það svo að menn hlíta hvorki boð-
um eða bönnum og ganga um með
sinn vindilstúf hvað sem hver segir.
Þetta er náttúrlega alveg ófært og
þess vegna vil ég vekja hér athygli á
grein eftir einn stjórnarmann Vinnu-
eftirlitsins Jón R. Pálsson hdl. sem
skrifaði nýlega um þessi mál í frétta-
blað VSÍ „Af vettvangi“. Hann kemst
að þeirri niðurstöðu að vinnuveitend-
um sé heimilt að banna allar reyking-
ar á vinnustað. Fyrst skuli leita eftir
samkomulagi við starfsmenn um reyk-
ingabann og haft við þá samráð um
þessa ákvörðun. Síðan skuli tilkynna
bannið með formlegum hætti og
bannskilti hengd upp á áberandi stöð-
um. Náist ekki samkomulag við starfs-
menn telur Jón að atvinnurekendur
hafi engu að síður heimild til að
banna allar reykingar á vinnustað.
Þetta er mjög mikilvægt atriði
vegna þess að þarna virðist sem at-
vinnurekandi geti höggvið á mjög erf-
iða samskiptahnúta sem geta myndast
á milli fólks á vinnustað.
Jón telur eðlilegt að bannið sé til-
kynnt þeim sem hyggjast virða það að
vettugi með sama fyrirvara og upp-
sagnarfrestur viðkomandi er. Einnig
sé bannið tilkynnt til Vinnueftirlitsins
eða viðkomandi heilbrigðisnefndar. Ef
starfsmaður lætur ekki segjast, þá geti
vinnuveitendur einnig vfsað mönnum
af vinnustað og ef þeir brjóta það ítrek-
að þá sé heimilt að rifta ráðningar-
samningi við starfsmann án frekari fyr-
irvara, enda hafi hann verið aðvaraður
áður.
Það er eins með reykingarnar og líf-
rænu leysiefnin, að viðhorfin til þess-
ara mála hafa breyst mikið að undan-
förnu. Það er ekki lengur fínt að
reykja. Það er miklu frekar talið til
tekna að reykja ekki. Heilu vinnustað-
irnir eru nú orðnir reyklausir og þeir
sem enn þá reykja verða að fara útaf
vinnustaðnum til að svala nautn sinni.
Þetta er mikil breyting.
3. Mengun frá rakatækjum
Þriðja atriðið sem
ég minntist á er
mengun frá raka-
tækjum. Þetta er
ekki mjög algengt,
en hefur þó komið
upp í tveimur stór-
um prentsmiðjum á
undanförnum ár-
um. Þetta á sérstak-
lega við í prentun
þar sem rakastigið
þarf að vera hæfi-
legt til þess að prentunin gangi eðlilega
fyrir sig.
Ef þau eru ekki þrifin nógu oft þá
myndast örverugróður í þeim sem
þyrlast út í andrúmsloftið með rakan-
um og geta menn þá sýkst af svokall-
aðri rakatækjasótt.
Sama sagan er hvað varðar loftræsti-
kerfi. Ef þau eru ekki þrifin reglulega
þá getur myndast í þeim sams konar ör-
verugróður og í rakatækjunum og þeg-
ar þau eru sett í gang úða þau sýklun-
um út um allt. Sv. Jóh.
PRENTARINN 3.12. '92
19